Սրբոց Վարդանանց Տօնակատարութիւն

Հայ Եկեղեցւոյ Տօնացոյցին համաձայն, այս տարի 4 Փետրուար 2016-ին տեղի կ'ունենայ Սրբոց Վարդանանց տօնակատարութիւնը: Վարդանանց տօնը սկիզբէն մինչեւ այժմ ամէն հայու սրտին խօսող մեծագոյն տօներէն մին է: Վարդանանց Ճակատամարտի մասին կ'անդրադառնան Ղազար Փարպեցի և Եղիշէ իրենց պատմութեան ոսկեմատեանին մէջ, որ դիւցազներգական վիպասանութեան և ազգային վկայաբանութեան աննման յիշատակարան մըն է: 
Ե. դարու երկրորդ կիսուն սկիզբը, 451-ին, Աւարայրի մեծ ճակատամարտին մէջ ինկած նահատակները կռուեցան Պարսիկ զօրութեան դէմ, Հայ քրիստոնէութիւնը և Հայ Եկեղեցին պաշտպանելու համար կրակապաշտութեան դէմ: Պարսիկ Սասանեան Պետութիւնը կը մտածէր քրիստոնէութիւնը վերջնականապէս ջնջել ինչպէս ամբողջ Պարսկաստանի, նոյնպէս և մանաւանդ Հայաստանի մէջ:
Վարդանանց ճակատամարտը տեղի ունեցաւ Մայիս 26-ին, Հոգեգալստեան Տօնին նախընթաց շաբաթ օրը, Աւարայրի Շաւարշան դաշտին մէջ, Տղմուտ գետին եզերքը: Հայերը հազիւ 60.000 էին թուով, մինչ Պարսիկները 200.000-էն աւելի: Հայոց բանակին գլուխ անցան Յովսէփ Կաթողիկոս, Ղեւոնդ Երէց և Վարդան Մամիկոնեան Սպարապետը: Երկու բանակները իրարու բախեցան ահեղ սաստկութեամբ: Աւարայրի ճակատամարտին 1036 Հայ հերոսներ նահատակուեցան: Պարսիկները թէեւ զինուորապէս յաղթեցին, բայց բարոյապէս Հայոց մնաց յաղթանակը. քանի որ Յազկերտ չհասաւ իր նպատակին, ու Պարսիկ արքունիքը ինքն իսկ համոզուեցաւ թէ անկարելի պիտի ըլլայ հայերը ստիպել որ լքեն, ուրանան քրիստոնէութիւնը: Արդարեւ, հայ քրիստոնէութեան իբր Ազգ և Եկեղեցի ուրոյն գոյութեան յաւերժացումը կը պարտինք Վարդանանց ճակատամարտին: Անոնք կը պատկանէին գաղափարի այն մեծ դպրոցին՝ որուն հիմնադիրներն ու մշակիչները եղան Ս. Սահակ և Ս. Մեսրոպ, որոնք քրիստոնէական գրականութիւնը հաստատեցին մեր մէջ: Ս. Սահակի տեսիլքին մէջ՝ Վարդանանց պատերազմը կը պատկերացուի արեան կարմրաներկով: Սուրբեր էին անոնք եւ սուրբեր մնացին ընդմիշտ ազգին յիշողութեան մէջ:
Ս. Ներսէս Շնորհալի Հայրապետ ԺԲ. դարուն, գեղեցիկ և պատկերաւոր կերպով անոնց նուիրուած «Նորահրաշ» և «Արիացեալք» շարականներուն մէջ անմահացուցած է անոնց յիշատակը: