«Հայկական Ազգ. Երաժշտ. Գանձարան»-ը նոթագրած 500-է աւելի ժողովրդական երգեր։
«Մշակութային վերածնունդ» հիմնադրամի կողմէ իրականացուող «Հայկական ազգային երաժշտական գանձարան» նախագիծի ծիրէն ներս նոթագրուած եւ ձայնագրուած են բուն հայկական ինքնութիւնը բացայայտող ժողովրդական աւելի քան 500 երգեր, որոնց հիմնական մասը գրեթէ յայտնի չէ հանրութեան լայն շերտերուն:
Ըստ Tert.am-ի՝ այսօր լրագրողներու հետ հանդիպման ժամանակ ծրագիրը ներկայացուցած է «Մշակութային վերածնունդ» հիմնադրամի տնօրէն, եւ «Հայկական ազգային երաժշտական գանձարան» նախագիծի ղեկավար Մարինա Սուլթանեանը` նշելով, որ ծրագիրը ուղղուած է հայկական ազգային արժէքներու պահպանութեան եւ հոգեւոր ժառանգութեան փրկութեան:
«Սա 1.5 տարուայ աշխատանքի արդիւնք է, որը ներկայացնում ենք հանրութեանը: Ընդհանրապէս հիմնադրամը նպատակ ունի աջակցել արուեստի տարբեր ճիւղերին, առաջինը ընտրեցինք երաժշտութիւնը, որովհետեւ հէնց երաժշտութիւնն է աշխարհում ապրող բոլոր հայերի արտայայտչամիջոցը: Սա կարեւոր աշխատանք է հազարաւոր մարտահրաւէրների պայմաններում: Ծրագրի շրջանակում ստեղծուեց հայկական երգերի մի շտեմարան` ժամանակից թուային տարբերակով»,- ներկայացուցած է ան:
Նախագիծի գլխաւոր երաժշտական արտադրող Արմէն Մարտիրոսեանը նշած է, որ երբ կը խօսինք ազգի ինքնութեան մասին, ի յայտ կու գան կարեւորագոյն բաղադրեալները, որոնք կը կազմեն այդ ինքնութիւնը` լեզուն, կրօնը եւ մշակոյթը, որոնք այս ամէնուն զգալի մասն են: Մենք հայ ենք եւ մեր երաժշտութիւնը հայկական է:
«Երբեւէ փորձե՞լ էք փնտռել համացանցում «հայկական երաժշտութիւն» բառակապակցութիւնը: Ես արել եմ եւ արդիւնքը, ցաւօք, այդքան էլ համոզիչ չէ` տեսնում ենք երաժշտութիւն, որը հայերէն է, բայց հայկական չէ: Սա կլոպալ (համաշխարհային-ԵՌԳ) խնդիր է մի ազգի համար, որը մի կողմից ցանկանում է պահպանել իր մշակութային ժառանգութիւնը, փոխանցելով այն սերունդներին, միւս կողմից` ցանկանում է ներկայանալ միջազգային հանրութեանը իր մշակոյթով: Որպէսզի խնդիրը ինչ-որ չափով լուծենք, հասկացանք, որ պէտք է սկսենք հսկայական մի ծրագիր»,- ըսած է ան:
Արմէն Մարտիրոսեանը նշած է, որ աշխատանքները իրականացուած են քանի մը փուլերով` սկսելով գիտահետազօտականէն: Աշխատանքներուն մէջ ընդգրկուած են Կոմիտասի անուան Երեւանի պետական երաժշտանոցի ժողովրդական բաժնի մասնագէտները:
«Հանդիպեցի կոմիտասագէտ, կոմփոզիթոր Արթուր Շահնազարեանին, ով ստանձնեց գլխաւոր երաժշտական խմբագրի պաշտօնը, ընտրեցինք կոմիտասեան չափանիշներով ամենացայտուն ու ամենաբուն հայկական երգերն ու նուագները, տաղերը, շարականները, որոնք բուն հայկական են: Ամբողջ ժառանգութիւնը 1.5 տարիների ընթացքում զրոյից կատարեցինք, սովորեցրինք եւ ձայնագրեցինք, թուայնացրինք ու տեղադրեցինք վեբկայքում»,-ըսած է ան:
Արմէն Մարտիրոսեանը նշած է, որ իւրաքանչիւր երգ ունի իր անձնագիրը, ուր նշուած է թէ որն է երգին ակունքը, որ կատարած է, ինչի մասին է եւ այլն: Իւրաքանչիւր երգ ունի նաեւ իր գեղանկարը, որ ստեղծած են արհետավարժ նկարիչներ` երգը լսելէ անոր մասին տեղեկութիւններ իմանալէ ետք:
Նախագիծի գլխաւոր երաժշտական խմբագիր Արթուր Շահնազարեանը ընդգծած է, որ երգացանկին մէջ ընտրուած երգերը կ՛ընդգրկեն Արեւմտեան ու Արեւելեան Հայաստանի ժողովրդական երգերը տարբեր ժանրեր` հարսանեաց, կատակի, էպոսի, ողբի, սիրոյ, բնութեան, մանկական երգեր ու պարերգեր:
«Այս 500-ից աւելի նմուշների համար գրուեց բացատրութիւններ, թէ որը ինչ երգ է, ով է գրառել ու երգել: Յետոյ, թէեւ դժուարութեամբ, բայց ընտրեցինք երգիչների, որոնք պէտք է կատարէին այս երգերը: Մեր նպատակն էր` տղամարդու երգը երգի տղամարդ, ընդ որում միատարր, ինչպէս եղել է հնում, կնոջ երգը` կին, մանկականը` երեխայ: Հոգեւոր երգերն էլ` ընտրեցինք 5-րդ դարից մինչեւ 15-րդ դարի շարականներ, տաղեր, որոնք կ’արտացոլեն տարբեր հեղինակների: Երգիչներին սովորեցրինք այս երգերը, որին զուգահեռ ձայնագրեցինք: Յաջորդ փուլը եղել է նոթագրութիւնը, որն իրականացուեց համապատասխան ժամանակակից չափանիշներին»,- ըսած է ան:
Ան նաեւ նշած է, որ ծրագրի ծիրէն ներս նոթագրուած ու հրատարակուած է Կոմիտասի` «Հազար ու մի խաղ» գիրքը, իսկ ընթացքի մէջ են «Ժամագիրք»-ը եւ Եկմալեանի «Պատարագ»-ը:
«Կոմիտասն իր հազարաւոր երգերից 1903-ին ընտրեց հարիւր երգ` հայ ժողովրդին ու աշխարհին ներկայացնելու համար ու ասաց, որ սա է մեր տեսակը, բնոյթը եւ այս հարիւրի մէջ երեւում է ամէն ինչ, սակայն գումար չգտաւ հրատարակելու: Մինչ օրս լոյս չէր տեսել այս գիրքը, որը ողջ Հայաստանի ժառանգութեան ադամանդն է»,- ըսած է ան:
Ինչ կը վերաբերի երգերու շտեմարանի հեղինակային իրաւունքին, ապա Արմէն Մարտիրոսեան ըսած է, որ անիկա ժողովուրդինն է, սակայն եթէ որեւէ մէկը ցանկանայ օգտագործել զայն ֆիլմի կամ որեւէ այլ նախագիծի մէջ, ապա պէտք է թոյլտուութիւն ստանայ, այլապէս մեծ տուգանքներ կը վճարէ:
Իսկ անոնք աւելի հանրամատչելի դարձնելու եւ այլ ժողովուրդներու կողմէ սեփականաշնորհելու փորձերը բացառելու համար, նախագիծին հեղինակները այլ բան մտածած են:
«Մեր հիմնադրամի նախագահ Արթուր Ջանիբեկեանը վերջին ժողովներում հանդէս եկաւ եւս մէկ մտայաղացմամբ: Գեղեցիկ սարք է պատրաստուելու` գանձատուփ, որոնք հնարաւորութիւն կը տան հնչեցնել երգերը: Դրանք կը տեղադրուեն Մատենադարանում, թանգարաններում, Էջմիածնում, Հռոմի պապի նստավայրում եւ մի շարք այլ կարեւոր կառոյցներում: Սա է լինելու այն բանի ապացոյցը, որ այս երգերը պատկանում են մեզ».-ըսած է ան:
Նշենք, որ այս երգերը կը տեղադրուին armenianmusic.am կայքին մէջ, արդէն իսկ ներբեռնուած են շուրջ 100 երգեր` իրենց անձնագիրներով ու բնութագիրներով:
| All the contents on this site are copyrighted ©. |