Խոնարհութիւնը Երբ կ՛ուզենք որ սրբութեան
շէնքը բարձրանայ եւ բռնաշունչ հովերէն չխորտակուի, հարկ է զայն կանգնեցնել հաստատուն
եւ անշարժ հիման մը վրայ, հարկ է կարծր ժայռի մը հասնելու չափ փորել` առաջին քարը դնելու
համար: Այս ժայռը իր անձին ճանաչումն է, որ մարդուս կ՛առաջնորդէ իր անձին վրայ ուղիղ
դատողութեան կազմելու, այսինքն խոնարհ ըլլալու: Խոնարհութիւնը` քրիստոնէական յատուկ
առաքինութիւն մըն է, իր կեդրոնը ունի կամքին մէջ: Կը հաւնեցնէ ինչ որ կրնանք արժանանալ,
եւ ախորժելի կ՛ընէ մեզ ինչ որ իրաւամբ մեզ կը պատշաճի: Խոնարհութիւնը մեզի կրնայ
յատուկ ինքնութիւն մը եւ վարմունք մը տալ եւ իսկական խոնարհութեան կատարեալ օրինակը
կը տեսնենք Յիսուսի մէջ: Ան ամբողջ էութեամբ Աստուծոյ սահմանած ժամանակին մէջ կը քալէր
կ՛ըսէ մեզի Յովհաննէս առաքեալ (Յվ. 13. 4-5): Ան կ'ընէր ինչ որ հայրը կ'ընէր (Յվ. 5.
19,30) եւ ամէն բանի մէջ Աստուծոյ փառքը կը փնտռէր (Յվ. 8.50): Հակառակ անոր որ
ոտք լուալը ամէնէն ստորին գործը կը նկատուէր հրեաներուն համար, Յիսուս աշակերտներուն
ոտքերը լուաց: Ան գիտէր, որ աշակերտներուն սրտին մէջ մրցակցութեան հոգի մը կար եւ այդ
պատճառով էր որ Ան աշակերտներուն տուաւ խոնարհութեան այդ անմոռանալի օրինակը: Իր ըրածով,
Յիսուս ետ մղեց եսասիրութիւնն ու հպարտութիւնը (Փլպ 2.1-16): Յիսուսի բարձրագոյն
խոնարհութիւնը խաչին վրայ մեռնիլն էր: Ան, գերիշխան ըլլալով հանդերձ ծառայական բնոյթ
առաւ: Շատեր կը կարծեն թէ խոնարհ ըլլալ կը նշանակէ խեղճ եւ անզոր ըլլալ: Խոնարհ ըլլալ
չի՛ նշանակեր անարգ եւ խեղճ ըլլալ, այլ կը նշանակէ բնաւ մեր անձին մասին չմտածել: Այլ
խօսքով կը նշանակէ` հլու հպատակութիւն ցոյց տալ Արարիչին, այնպիսի խորին ակնածութեամբ
որ պատրաստ գտնուինք աւելի մեռնելու քան թէ ամենափոքր իսկ բանով տհաճելի ըլլալու իրեն`
կամաւոր հաւանութեամբ: Ճշմարիտ խոնարհութիւնը Հօր հետ առողջ յարաբերութիւն ունենալէն
կը ծնի ու կ՛աճի: Քրիստոսի օրինակով ծառայելու փորձառութիւնը պիտի ունենանք միայն երբ
մեր փափաքը Հօր անունը փառաւորելը, Անոր կամքը ճանչնալն ու զայն կատարելը ըլլայ: Որչափ
Աստուծոյ առջեւ խոնարհինք մենք իր պաշտելի կամքին լիովին համակերպելով, այնչափ աւելի
խաղաղութեան, արդարութեան եւ սրբութեան կը մօտենանք: Խոնարհութիւն չէ Աստուծոյ պարգեւները
եւ իր գործերուն կարողութիւնները չճանչնալ, այլ կը կայանայ այս, անոնց փառքը մեզի չյատկացնելու
մէջ: Ասոր կատարեալ օրինակը սուրբ կոյս Աստուածածնի վրայ կը նշմարենք: Ինք ամենայն խոնարհութեամբ
կը ճանչնայ, կամ մանաւանդ իր հոգւոյն հիացումով կը հռչակէ թէ Աստուած իրմով մեծ, զարմանալի
բաներ ըրաւ եւ հպարտանալու տեղ` կ՛աղաղակէ ըսելով. թող իմ հոգիս փառաբանէ զԱստուած. «
Մեծացուսցէ անձն իմ զՏէր» (Ղուկ. Ա. 46):