Më 4 janar kalendari kujton Shën Anxhela nga Folinjo
Shën Anxhela nga Folinjo, mistike e madhe mesjetare, terciare françeskane,
që jetoi ndërmjet viteve 1248 e 1309. Shenjtorja nga Umbria, bijë e një familjeje
të kamur, u kthye në rrugën e fesë duke ecur në gjurmët e Shën Françeskut, duke hyrë
në të Tretin Urdhër Françeskan e duke jetuar në varfëri të plotë, në shoqëri me një
grup ndjekësesh. Pati vegime të jashtëzakonshme mistike e shkrimet e saj e bënë të
famshme si “Mësuese teologjie”. Anxhela nga Folinjo lindi në qytetin e përmendur
në Umbria të Italisë më 1248. Figura e Shën Anxhela nga Folinjo na fton t’i ndjekin
me vëmendje sinjalet e Zotit. Hyji ka mijëra mënyra për t’i folur shpirtit të secilit
nga ne; na drejton mijëra shenja apo sinjale, për të na i prekur zemrat tona njerëzore.
Ta lusim, prandaj, të na ndihmojë për ta përqendruar vëmendjen tek prania e tij në
jetën tonë. Sot të gjithë rrezikohemi të jetojmë sikur të mos kishte Zot, këtë ide
të propaganduar e ndeshim kudo në realitetin bashkëkohor.
Edhe Shën Anxhela
nga Folinjo, mistike e madhe mesjetare, që jetoi në shekullin XIII, në fillim të jetës
së saj ishte larg Hyjit Atë e Jezu Krishtit. Por në moshën 37 vjeçare, ndryshoi rrënjësisht
jetën e sjelljet e saj. Më 1285 u njoh me figurën e Shën Françeskut, që ia zgjoi shpirtin
e përgjumur, ia hapi sytë, për të parë Jezusin e Kryqëzuar e për ta ndjekur në rrugën
e Kalvarit, drejt Hyjit Atë. “Askush nuk duhet të justifikohet se nuk mund ta njohë
Zotin; gjithkush mund ta njohë e mund ta dojë Atë!”, shkruan Shenjtorja. Në vitin
1291i bën kushtet e jetës rregulltare në Urdhrin e Tretë françeskan. Në rrugën shpirtërore
të Anxhelës, kalimi nga kthimi në rrugën e Zotit, tek përvoja mistike, nga çka mund
të shprehet, tek e pashprehshmja, arrihet falë lidhjes së ngushtë me Krishtin e Kryqëzuar,
i cili bëhet mësuesi i saj i përsosurisë së jetës shpirtërore. Kështu, pra, e nis
rrugën e re shpirtërore. Hap pas hapi. Reflektim pas reflektimi. Vegim pas vegimi. Anxhela
nga Folinjo e paraqet të jetuarit mistik, pa e vrarë mendjen fare, sepse ndriçimet
hyjnore i komunikohen shpirtit të saj krejt papritmas. E ka të vështirë ta shprehë
përvojën e saj mistike. Vështirë, të kuptohet prej të tjerëve. Është në një gjendje,
që tregon qartë se Mësuesi i vetëm e i vërtetë, Jezusi, jeton në zemrën e çdo besimtari
e dëshiron ta pushtojë plotësisht. Në të vërtetë, rruga e Anxhelës është kapitëse.
Gjatë fazës së parë, siç përmendem më parë, ajo nuk beson se Zoti e do. I vjen turp,
kur kujton mëkatet e veta. Tmerrohet, kur mendon se e pret dënimi i amshuar. Kjo
frikë nga ferri i përgjigjet tipit të fesë, që kishte Anxhela në çastin e kthimit
të saj; një fe ende e varfër, pa shumë dashuri hyjnore. E ndjen se duhet t’i dhurojë
diçka Zotit për pendesë të mëkateve të veta, por dalëngadalë kupton edhe se nuk ka
asgjë për t’i dhuruar, madje se është asgjë para Tij. Megjithëse bën një rrëfim
të mirë, në shpirtin e Anxhelës, zhvillohet një betejë e vërtetë: e ndjen se Zoti
e ka falur, por edhe se në shpirtin e saj nuk janë zhdukur ende gjurmët e mëkatit;
e ndjen se është e lirë nga e kaluara, por edhe e kushtëzuar prej saj; se i janë zgjidhur
leqet e fajit, por edhe se ka akoma nevojë për pendesë. Duhet të bëjë edhe një hap,
përpara se të arrijë tek pjekuria shpirtërore, përmes së cilës, ndjesa e Zotit e pushton
plotësisht shpirtin e saj. Është dhurata më e madhe, falas, që i bën Ati qiellor.
E ky hap, është kuptimi i flijimit të Jezusit. Çka do ta shpëtojë nga ‘padenjësia’
e nga ‘ferri i merituar’, nuk do të jetë bashkimi i saj me Zotin e zbulimi i së vërtetës,
por Jezusi i kryqëzuar, kryqëzimi i Tij për të, dashuria e Tij. Kundron kryesisht
Krishtin e kryqëzuar, sepse në këtë vegim shikon të realizuar drejtpeshimin e përkryer:
mbërthyer mbi kryq është njeriu-Zot, në aktin më të lartë të mundimit, njëkohësisht
edhe akti më i lartë i dashurisë. E gjithë përvoja mistike e Shenjtores s’është
tjetër, veçse përpjekje për t’i përngjarë përsosurisht Zotit, përmes spastrimit e
shndërrimeve gjithnjë më të thella e më rrënjësore. Për ta realizuar këtë dëshirë,
ajo është gati të dhurojë gjithë vetveten, shpirt e korp, pa marrë parasysh asnjë
dhimbje, asnjë vështirësi. Nuk ia kursen vetes pendesat e trazirat, nga fillimi deri
në fund. Dëshiron vetëm një gjë: të vdesë duke mbartur në trup të gjitha dhimbjet,
që provoi Zoti-njeri i mbërthyer mbi kryq, për t’u shndërruar kështu, plotësisht,
në Të. Ky njëjtësim, do të thotë edhe të jetosh gjithçka që jetoi e pësoi Jezusi:
varfërinë, përbuzjen, poshtërimin, dhimbjen. Sepse drejtpeshimi ndërmjet dashurisë
e dhimbjes është krejt i paqëndrueshëm: mund të kalohet shpejt nga dhimbja, në dashuri
e nga dashuria, në dhimbje. Binom, ky, që e provoi Krishti në Kryq e, pas tij, të
gjithë ata, të cilët e marrin kryqin çdo mbi vete e ecin, prej shekujsh, me vetëdije
të plotë, në udhën e Kalvarit. Është kjo udha që të çon nga Kryqi, tek Dashuria, tek
Zoti. Prandaj, e gjithë përvoja mistike e së Shën Anxhela nga Foliojo na çon tek përfundimi
se vetëm me Zotin jeta njeriut bëhet e vërtetë. E sot, me shembullin e saj, na kujton
se duhet t’ia kushtojmë tërë vëmendjen tonë pranisë së Zotit në realitetin e përditshëm,
për të kuptuar kështu se cila është rruga që duhet të përshkojmë, rruga e Zotit e
me Zotin. Ta lusim, prandaj, Hyjin, që të na bëjë ta ndjejmë praninë e Tij në shpirt,
në zemër, në jetë e të na dëshmojë se është, se na njeh, se na do. “Magistra theologorum”
vdiq në Folinjo më 1309.