Valët, që e kapërcyen Murin: Radioja e Papës dhe 9 nëntori ‘89

Rënia e Murit të Berlinit pati, për Radio Vatikanin, një rëndësi të madhe. Për dhjetra vjet, brezni të tëra redaktorësh e teknikësh, punuan për t’u çuar mbështetjen e përditshme, përmes frekuencave të Radios së Papës, katolikëve të përtej perdes së hekurt. Mjafton të kujtojmë ç’përfaqësoi zëri i Radio Vatikanit për katolikët dhe mbarë popullin shqiptar në kohën e mbylljes së madhe të kufijve e të zemrave.

Profecia e shembjes së Murit, qe shkruar shumë kohë para se të rrafshohej, nga një autor i panjohur, pikërisht mbi çimenton e tij: “Heret a vonë çdo mur do të shembet!”.
Pikërisht kur për gjermanët e për mbarë Kontinentin fjala “liri” shkruhej me tel ferrc e shpohej me breshëri mitrolozi. Që asokohe në redaksitë e Radio Vatikanit flitej plot besim e bindje, bazuar në fe, për fundin e luftës së ftohtë dhe agimin e lirisë. Deri në ditën, gati të pabesueshme, të 25 vjetëve më parë. Punonjësit e pendës në redaksitë e Radio Vatikanit punonin me bindjen se dashuria e Zotit e mund çdo lloj urrejtjeje e fiton mbi çdo lloj totalitarizmi, duke sjellë për mbarë njerëzimin stinën e ngrohtë, pranverën e lirisë. Asokohe, posaçërisht drejt Evropës Lindore, Radio Vatikani niste ditë për ditë ajrin e pastër të Ungjillit, për t’i çuar frymë të shëndoshë mushkrive të martirizuara të Kishës përtej perdes, që jetonte tragjedinë e persekutimit të regjimeve ateiste, gjakatare.
E kështu erdhi 9 nëntori 1989, kur bota pa, e mrekulluar, skreperët të cilët godisnin murin, që shembej me zhurmë kontinentale. E pa edhe mijëra duar, që i ndihmonin makinat për ta rrëkëllyer sa më shpejt. Pa detin e turmës, që shkelte mbi vijën e ndaluar të kufirit ndërmjet dy botëve, me lot në sy, duke kaluar lirisht nga perëndimi, në lindje; nga terrori, në paqe, me britmën “Freiheit”- “Liri”. Lot gëzimi. E po ata lot gëzimi pikonin në dhomat e Papës e në studiot e Radio Vatikanit, duke e pësshëndetur atë natë të pritur si fitore në fitore. Një lloj premtimi i realizuar. Sepse, për Radio Vatikanin, Muri i Berlinit nuk u shemb papritur e pa kujtuar, si të qe goditur nga rrufeja, siç mund ta rrëfejë ndonjë kronikë emotive e çastit. Në katin e parë të Pallatit Pio, ku rreshtoheshin programet e Evropës Lindore, ndërmjet të cilave, Programi Shqip, mbretëronte atmosfera e qetësisë, pas një beteje të pafund, që kishte zgjatur sa luftërat e hershme. E në atë qetësi, Kisha e katakombave dukej në gjithë lumninë e saj, duke dalë nga heshtja shekullore. Falë Gjon Palit II dhe qëndresës së martirëve të saj, e flakte nga shpina dhimbjen e mizorinë, si barrë e padurueshme.
Historiografia moderne e radhit sot Papën e ardhur nga vendi i largët ndërmjet autorëve më të rëndësishëm të rënies së bllokut komunist, që nga çarja e parë që Biri i Polonisë hapi aty në vitin 1979, me rastin e kthimit të tij të parë në Atdhe, deri tek gërmadhat e Murit të Berlinit, dhjetë vjet më pas. Po kjo historiografi, që di shumë për Papën polak, di shumë më pak për veprimtarinë e Radios në shërbim të Vojtilës e para tij, për ta mbajtur gjallë jo vetëm fenë e të krishterëve përtej Perdes, por edhe për ta penguar rrezikun që etja e pashuar për liri në gjithë këtë mëngë të Planetit, të katandisej në utopi të parealizueshme. Radioja shfrytëzoi “thembrën e Akilit” të gardhit të hekurt. Në çastin kur murin e lartë tri metra e gjysëm e muret e tjera edhe më të rrezikshme nuk guxonte t’i kapërcente askush, Radioja e Papës i kapërceu me rrugë satelitare. Valët e mesme e të shkurtra nisën përtej perdes së hekurt mijëra mesazhe të përditshme, për t’i ndihmuar katolikët në orët më të ndryshme të ditës e të natës, kur mund t’i dëgjonin më pa frikë, me gjithë përndjekjen e vazhdueshme e kur edhe mund t’i regjistronin me ndonjë magnetofon tejet të rrallë, për t’i ridëgjuar. Atëherë në shirit, njëherësh me fjalët e Papës e të redaktorëve të Radio Vatikanit, regjistrohej edhe kënga e parë e gjelave, që lajmëronin agimin.
Kështu katolikët, në flakën e persekutimit, mundën të dëgjojnë Fjalët e Papës, të ndjekin kremtimet liturgjike, fragmente të magjisterit, faqe të Biblës e të sakramenteve, jetët e shenjtorëve, katekizmin për të rritur e për fëmijë, njoftime kishtare të tipeve më të ndryshme, por edhe mësime për të drejtat e njeriut, drejtësinë, kulturën e artin. Një masazh mbi zemrat, që propaganda donte t’i bënte të rrihnin për tjetër gjë! Një bisedë e zhvilluar mbi tokë të minuar nga ateizmi i Shtetit, rimbjellur me durim nga zëra që, me ritmin dhe frymën krijuese të valës radiofonike, flisnin për Krishtin e Kishën. E këtë e bënin në gjuhën shqipe, ruse, ukrainase, hungareze, bjelloruse, armene… Kështu, pikërisht ai grumbull vendesh, që duhej nënshtruar plotësisht, gjeti ende forcë për të kundërvepruar. E tregon më së miri shembulli i Polonisë.
Shumë para se socializmi real të zbulonte forcën politike të “glasnost”, Radio Vatikani punonte për ringjalljen e fesë. Shfrytëzonte çdo dëshmi të mundshme të Kishave vendase e, sidomos, letrat e rralla, që arrinin aso kohe në Romë, duke sfiduar censurën e rreptë. Dëshmitë dhe letrat tregonin se me sa vëmendje ndiqej Radio Vatikani. Dëgjohej nga ortodoksët rusë, nga ateistët kroatë, që pëlqenin mësimet e doktrinës, nga myslimanët shqiptarë, të cilët informoheshin për fjalët e shtegtimet e Papës Gjon Pali II, për të kundërbalancuar, në botën islamike, propagandën e Tiranës, që fliste vazhdimisht për vdekjen e Kishës. Radioja e vogël, e vënë mbi një tryezë të thjeshtë, u ndesh me frikën e regjimit dhe e mundi! Rreth saj nisën të grumbullohen gjithë anëtarët e familjes, në gjunjë, për të ndjekur Meshën e për t’u shujtuar me kungimin e besimit, me guximin e megahercëve të ndaluar.
Ka kaluar tashmë në histori, përgjigjja që Papa i sapozgjedhur Gjon Pali II i dha turmës së Asizit, ku kishte shkuar për t’ia besuar Shën Françeskut misionin e tij. Atyre, që bërtisnin: “Mos e harroni Kishën e heshtimit!”, Gjon Pali II u dha përgjigjen: “Kisha e heshtimit nuk është më. Tani flet me gojën e Papës!”.
Ishte data 5 nëntor e vitit 1978. Përgatiste shembjen e një muri të urryer, për të cilën edhe Radioja e Papës kishte dhënë një kontribut me peshë.E, për kujtim të gjithë kësaj beteje radiofonike gati shekullore, një copëz nga Muri i Berlinit, vendosur në Kopshtet e Vatikanit, fare pranë antenave të sotme të Radios së Papës, duket sikur kërkon mikrofonin tonë, për të vijuar tregimin, që njerëzit të mos harrojnë…