Cuộc nội chiến tại Siria đã bùng
nổ theo sau mùa xuân A Rập và đã kéo dài hơn 3 năm qua khiến cho hơn 100.000 người
chết, hàng trăm ngàn người bị thương và gây ra cảnh di cư cho hơn 4 triệu dân Siri.
Trong cuộc bầu cử tổng thống tổ chức đầu tháng 6 vừa qua tổng thống Bashar Al Assad
tái đắc cử, mặc dầu các lực lượng đối lập hoàn toàn đồng loạt tẩy chay cuộc bầu cử.
Ngày 14-6-2014 trong sứ điệp gửi trên Twitter, Đức Thánh Cha Phanxicô đã kêu gọi cộng
đồng quốc tế đừng quên dân nước Siria. Ngài viết: ”Có nguy cơ lãng quên các nỗi khổ
đau không đụng tới gần chúng ta. Chúng ta hãy phản ứng và cầu nguyện cho hòa bình
tại Siria”. Thực ra từ nhiều tháng qua Đức Thánh Cha Phanxicô đã liên tục kêu gọi
hóa bình cho Siria trong các buổi tiếp kiến chung sáng thứ tư hàng tuần cũng như trong
các buổi đọc Kinh Truyền Tin trưa Chúa Nhật.
Chiến cuộc vẫn tiếp diễn hàng
ngày và trong tuần qua dân chúng thành phố Aleppe đang lâm vào trình trạng thiếu nước
trầm trọng. Đức Cha Georges Abou Khazen, Đại diện Tông Tòa giáo phận Aleppo, cho biết
đây là lần thứ hai dân chúng tại Aleppo lâm vào tình trạng này, lần đầu hồi đầu tháng
5 vừa qua. Nguyên nhân vì các chất nổ được đặt dưới các ống dẫn nước chính phá hủy
hệ thống này và cả các ống cống nữa. Nước trong lành không còn được dẫn vào thành
phố và nước được dẫn thì lẫn với nước ống cống. Nhiều người dân đã bị bệnh truyền
nhiễm và các bệnh về đường ruột. Đức Cha cho biết thủ phạm gây ra các tình trạng này
là các lực lượng thánh chiến Hồi giáo, chứ không phải vì các cuộc pháo kích của phía
chính quyền.
Ngày 14-6-2014 đã có 30 dân quân bị giết tại Mayaden trong vùng
biên giới với Iraq.
Ngày 14-5-2014 một bản tường trình của Trung tâm nghiên
cứu về các người ty nạn nội địa công bố tại Genève cho biết hiện nay tại Siria liên
tục có các gia đình phải bỏ nhà cửa đi lánh nạn. Tổ chức canh thức nhân quyền cũng
tố cáo sự kiện từ đầu năm tới nay đã có 850 tù nhân chết vì bị tra tấn hay là nạn
nhân của các vụ xử sơ sài. Ngoại trưởng Laurent Fabius của Pháp cho biết vũ khí hóa
học đã được sử dụng 14 lần từ cuối năm 2013 đến nay. Ngoài ra trong năm 2013 đã có
hơn 1000 người chết vì bị khí độc tại Ghouta.
Ông Maurizio Simoncelli, chủ
tịch Học viện nghiên cứu quốc tế Văn khố giải trừ vũ trang cho biết các tin tức vụn
vặt không cho phép có các dữ kiện chắc chắn liên quan tới loại hóa học sử dụng nên
không biết có là iprite, sarin hay tabun hay loại nào khác. Nhưng có nhiều vụ có các
nhân chứng và hình ảnh tài liệu. Vì chiến cuộc vẫn tiếp diễn với các vũ khí quy ước
cũng như với các vũ khí hóa học, nên không thể đến tận nơi để điều tra. Thật ra theo
các thỏa hiệp thì tiến trình giao nộp mọi vũ khí hóa học phải kết thúc nội trong tháng
6 này. Nhưng tình hình hiện nay cho thấy đó là điều khó thực hiện.
Ngoài ra
trong chiến tranh nạn nhân đầu tiên là sự thật, vì mọi phía đều đổ tội cho nhau. Nước
Pháp muốn đưa vấn đề các tội phạm tàn ác của Siria ra trước Tòa Án quốc tế, nhưng
chắc chắn Nga sẽ bỏ phiếu chống. Cho tới khi nào chiến tranh chưa chấm dứt thì điều
này sẽ chỉ có một kết qủa khiêm tốn.
Bên cạnh đó có vấn đề cứu trợ người tị
nạn Siri bên Libăng. Cha Paul Karam tân chủ tịch Caritas Libăng cho biết tình tình
rất khó khăn vì con số người tỵ nạn Siri bên Libăng đã lên tới hơn 1 triệu, rải rác
trong nhiều vùng chứ không được tập trung trong các trại ty nạn như bên Giordania
và Thổ Nhĩ Kỳ. Con số người tỵ nạn qúa đông đe dọa an ninh xã hội vì nạn tội phạm
gia tăng. Nền kinh tế cũng bị ảnh hưởng vì đất Libăng qúa nhỏ mà một phần ba hay một
phần tư dân số là người tỵ nạn ngoại quốc. Thiếu điện nước và thực phẩm. Đó là chưa
kể tới lãnh vực y tế thiếu thuốc
men và các điều kiện vệ sinh. Các nhà thương
và trung tâm y tế thiếu phương tiện đáp ứng các nhu cầu của các bệnh nhân. Ngoài ra
Libăng còn có 500 ngàn người tỵ nạn Palestine sống tại đây từ 60 năm qua mà chưa có
thể hồi hương. Tiến trình hòa bình và các cuộc thương thuyết giữa người Israel và
người Palestine đã không đi đến đâu, vì sự thù hận qúa sâu đậm và hai bên không nhân
nhượng nhau. Hiện nay cha Karam đang tổ chức một trại hè để thăng tiến đối thoại hòa
bình giữa người trẻ Libăng và người trẻ Siri, giúp họ hướng tới tương lai và sống
tình huynh đệ liên đới.
Sau đây chúng tôi xin gửi tới qúy vị và các bạn bài
phỏng vấn một nữ tu Trapist bên Siria.
Hỏi: Xin chị cho biết chị nghĩ gì
về nguy cơ tình hình chiến sự tại Siria bị thế giới lãng quên?
Đáp: Tôi nghĩ rằng có nguy cơ tình hình chiến sự của Siria bị thế giới quên lãng.
Cả khi có rất nhiều người quảng đại tiếp tục trợ giúp người dân Siri. Vấn đề đó là
vài tình trạng đang trở thành tin tức thời sự: việc chia nước Siria thành nhiều vùng
dưới quyền kiểm soát của các lực lượng hồi cuồng tín, các vùng khác thì dưới quyền
kiểm soát của chính quyền, thế rồi còn có sự kiện khí giới được cung cấp cho các lực
lượng lâm chiến. Nhưng có nguy cơ lớn là chiến tranh trở thành tin thời sự và người
ta quen thuộc với tình trạng này.
Hỏi: Đức Thánh Cha nói tới các nỗi khổ
đau: người dân Siri đang khổ đau về điều gì?
Đáp: Tùy theo
từng vùng, nhưng nói chung toàn dân Siria đều đau khổ. Trong các vùng nơi tình hình
tốt hơn một chút dân chúng khổ đau vì tình hình bất an. Người trẻ không có viễn tượng
học hành. Thế rồi còn có các vùng như thành phố Aleppo đã không có nước từ 15 ngày
nay, cũng không có điện và là nơi dân chúng khổ đau thực sự. Các bạn bè của chúng
tôi sống tại đó đã kể cho chúng tôi biết cảnh đói khát mà họ phải chịu, và với các
đầu đạn rơi liên tục vô tội vạ có thể gây chết người bất cứ lúc nào, rồi cảnh tiền
lương không đủ sống... Vì thế người dân đau khổ rất nhiều về mặt vật chất và về mặt
tinh thần.
Hỏi: Đức Thánh Cha Phanxicô mời gọi: ”Chúng ta hãy phản
ứng”. Thế thì phải phản ứng như thế nào thưa chị?
Đáp: Vâng,
theo tôi thấy thì việc phản ứng đòi hỏi chúng ta hành động. Phản ứng theo các kiểu
thông thường không đủ vì tình hình có nguy cơ trở thành tồi tệ thêm. Cần phải thực
sự quan tâm tới hoàn cảnh và tìm hiểu các sự việc liên hệ, và chúng thường phức tạp,
nhưng chỉ như thế mới có thể tìm ra các giải pháp.
Hỏi: Một lời cầu nguyện
đặc biệt cho hòa bình Siria, là điều luôn luôn cần thiết đối với Đức
Thánh Cha. Ngài đã tổ chức ngày cầu nguyện cho hòa bình trong toàn vùng Trung
Đông với rất nhiều can đảm. Chứng tá này có được cảm nhận bên Siria hay không?
Đáp: Theo tôi thì chứng tá cầu nguyện này của Đức Thánh Cha có tới và tới với
tất cả mọi người, chứ không phải chỉ tới với dân nước Siria chúng tôi mà thôi. Hôm
qua có một tín hữu hồi nói với chúng tôi: ”Tôi là tìn hữu hồi, nhưng với lòng biết
ơn vô bờ tôi nghĩ rằng Đức Thánh Cha đang làm rất nhiều cho chúng ta và cho dân nước
Siria”. Như thế, tôi nghĩ là chứng tá cầu nguyện ấy đến với tất cả mọi người. Nó cần
thiết lắm, vì tôi tin rằng có vài điều nào đó chỉ được giải quyết thực sự với một
cái nhìn của việc cầu nguyện, bởi vì lời cầu nguyện cũng là một hành động và thay
đổi kiểu nhìn các sự vật. Nó giúp bạn hiểu phải làm gì can thiệp ra sao, và lắng nghe
người dân như thế nào.
Hỏi: Lời Đức Thánh Cha mời gọi cầu nguyện có giá
trị đối với tất cả mọi người hay không, thưa chị?
Đáp: Chắc
chắn rồi. Tôi nghĩ là có chứ. Xem ra chúng ta luôn luôn cùng nhau đứng trước mặt Thiên
Chúa Tạo Hóa và đứng trước sự thiện trong con tim của từng người. Tôi nghĩ rằng ngay
từ đầu Đức thánh Cha đã đưa ra lời mời gọi ấy với con người.
Hỏi: Trong
nước láng giềng Iraq hiện đang có cuộc tấn công của các lực lượng hồi cuồng tín khiến
cho toàn thế giới kinh hoàng. Các chị sống gần biên giới Iraq, và các người hồi cuồng
tín đang hiện diện trong một vài vùng của nước Siria. Các tin tức này có khiến cho
các chị lo sợ hay không? Và người ra có các phản ứng nào không?
Đáp:
Chắc chắn là điều này khiến cho chúng tôi rất âu lo, chính bởi vì người ta đang tạo
ra một vùng rộng lớn liên tục đang nằm trong tay của các người hồi qúa khích. Một
đàng điều này không gây ngạc nhiên cho lắm, nhất là đối với người Siri, bởi vì từ
lâu họ đã trông thấy sự kiện này tiến tới, nhằm xé rách quốc gia thành các vùng dưới
quyền kiểm soát của các phe phái khác nhau. Đàng khác, nó cũng khiến cho người ta
lo âu và kinh hoàng, bởi vì bây giờ nó là một sự hiện diện đông đảo và cũng rất sinh
động, các trận đánh ngày càng khốc liệt. Trước tình trạng này kết qủa cuộc bầu cử
không khiến cho người ta ngạc nhiên, nhưng chắc chắn là nó không được đồng nhất. Tôi
tin rằng người dân đã muốn nói rằng: ”Chúng tôi muốn cùng nhau tái thiết quê hương.
Chúng tôi muốn hòa bình, chúng tôi muốn an ninh.”
Hỏi: Một vương quốc hồi
thánh chiến ”Califfato jihadista” trong môt đất nước như Iraq gây nguy hại cho các
tín hữu kitô. Như là tín hữu kitô, chị nghĩ gì khi xảy ra một điều như
thế trong quê hương Siria của chị?
Đáp: Điều mà chúng tôi biết
kể cả người hồi Sunnít, ngừơi Siri, và tất cả mọi kitô hữu, người hồi, nước Siria
đã không bao giờ là một quốc gia nơi có khuynh hướng hồi cuồng tín đâm rễ. Người dân
có một linh hồn khác, một tâm thức khác. Dĩ nhiên là có nỗi lo sợ đối với chủ trương
hồi cuồng tín, bởi vì đó là một phong trào có thật hiển nhiên và được vũ trang. Nhưng
mà chúng tôi cầu nguyện để đừng xảy ra điều đó.