Ata që erdhën nga prova e madhe (Zb 7,14): një martir shqiptar, shok udhe kah Pashkët,
sot, Dom Zef Maksen
Dom Zef Maksen(Worrigen, Gjermani, 02.08.1906 –?? 02-1946)meshtar
gjerman, pushkatuar me 1946, duke shqiptuar fjalët: "Des i lum, tue mendue se do të
kujtohem prej shqiptarëve si meshtár i fesë së Krishtit".
Një
vorr, për dom Zef Maksen
I lindur në Worrigen të Gjermanisë, pranë Këlnit,
humbi pa datë, pa gjurmë, në valën e mizorisë komuniste kundër klerit katolik. Ndërmjet
këtyre dy kohëve, një jetë shembullore, e përkushtuar, në emër të Krishtit. U nis
nga vendi i tij i lulëzuar, për të sjellë Ungjillin në zonat më të varfëra të Matit,
kryesisht në Kthellë. U përpoq t’i lidhte malësorët e mbyllur në botën e vet të ngushtë,
me botën e madhe, krejt të panjohur për ta. T’u printe drejt Evropës, ku mendësia
e tyre do të takohej me mendësinë e zhvilluar të njerëzve e të viseve të tjera. Për
ta bërë jetën e tyre më pak të varfër, më të këndshme, më të gëzueshme, me bindjen
se hapi i parë në këtë rrugë, ishte shkolla. U përpoq, prandaj, të përhapte arsimin
në trevat e Matit, të shkëputur e të harruar nga bota. Vitet e fundit punoi në Durrës,
ku, më 1946, i vunë prangat. I ri, 46 vjeç, i arsimuar, i mëshirshëm, plot me energji
për vijimin e misionit, u akuzua si agjent i Gestapos. Shokët e qelisë tregojnë
se një natë të errët e morën. E nuk e kthyen më. Nëpër korridoret e burgut u përhap
fjala se e kishin pushkatuar diku, në mes të një pylli. U bë kështu, pjesëtar i grupit
të madh të njerëzve, që diktatura i la deri pa varr! Shumë është folur e është
shkruar për njerëzit e pavarr. Më 1991, kur diktatatura ra, ishin ende gjallë të gjithë
ata, që e njihnin mirë “hartën” e varreve, ku u kallën individë e masa të masakruarish.
Gropat, përrenjtë, skërkat, pyjet vijojnë të ngrejnë zërin në kupë të qiellit e të
tregojnë me gishta shkëmbijsh, lisash, gëmushash, vendet ku flejnë, të harruar e të
mohuar, ata që meritojnë monumentet më të bukura mbi trupat e masakruar, në një vend
vërtet të lirë. Veç Librit të madh, të zi, të komunizmit, që tundi ndërgjegjën
e dremitur të botës, sot kemi edhe “Librin e zi të komunizmit shqiptar”, vepër e Agim
Mustës, botuar më 2007. Aty janë të gjitha varret e panjohura. Aty përshkruhen me
hollësi viset, ku u ekzekutuan kundërshtarët e komunizmit: furrat e gëlqeres, ku u
dogjën trupat; vaskat me acid, ku u humbën eshtrat; llumet e kënetave, ku u fundosën;
ndërtimet të reja, që u ngritën mbi trupat e tyre periferive të qyteteve, brigjet
e deteve, thellësitë e pyjeve... Pikat e ekzekutimeve u mbetën në mendje jo vetëm
atyre, që i kryen, por edhe banorëve të zonave. Pylli i Sodës, në Vlorë; Antenat e
Radios e Zalli i Kirit, në Shkodër; Mali me Gropa e sa e sa vende të tjera tragjike,
ruajnë në gjirin e tyre sekretin e varreve të pakërkuara e të harruara. Në Librin
e zi të komunizmit të kuq shqiptar, ndeshemi vazhdimisht edhe me 40 martirët, për
të cilët po flasim, përmes dëshmive me vlerë, mbledhur nga autori i tekstit. Po aty
janë edhe listat me emrat e njerëzve, që i kryen gjithë këto mizori. Që mund të flisnin,
e s’folën! Që mund të flasin, e s’po flasin. Pa kujtuar, këtu, hartat e varreve, që
duhet të jenë ende, diku, në ndonjë skutë. E pra Shiqipëria vijon të flejë prej
vitesh, krejt e qetë, mbi një shtrat të mbushur me eshtra. Ndërmjet tyre, eshtrat
e Misionarit katolik gjerman, që erdhi e humbi në pyjet tona. Pak para se ta merrnin
nga qelia, për ta zhdukur në terr e në heshtje, si hajdutët, i vetëdijshëm se po shkonte
drejt vdekjes, i pati thënë një shoku të qelisë: “Gëzohem që po vdes në tokën e misionit,
sepse kështu shqiptarët do të më kujtojnë gjithnjë si kasnec i Ungjillit”. Domethënë,
i Qytetërimit të dashurisë, i Dritës. Po sa e kujtojnë sot shqiptarët, gjermanin
martir, që deshi të sillte Gjermaninë e tij në Kthellë, e derdhi edhe gjakun natën,
në mes të pyllit, për të ndezur një pishtar, në terr? Në një kohë kur s’ka mbetur
pa u zbuluar asnjë nga varret e faraonëve, vdekur mijëra vjet para Kishtit? Dom
Zef Maksen nuk kërkon ndonjë shpërblim të madh nga shqiptarët: vetëm një varr të thjeshtë,
me një dru dëllinje në formë kryqi mbi kokë, diku, në Kthellën e Tij! E meriton!