Ata që erdhën nga prova e madhe (Zb 7,14): një martir shqiptar, shok udhe kah Pashkët,
sot, dom Dedë Maçaj
Dom Dedë Maçaj (Mal i Jushit, Shkodër, 05. 02. 1920- Përmet, 28. 03.1947):
i akuzuar si spiun i Vatikanit, u torturua, u gjykua dhe u pushkatua për rezistencën
e tij heroike fetare, në moshën 27 vjeç. 
Martiri, ushtar i zhveshur i Krishtit
Është kujtuar me qindra herë binomi për “Fé e Atme”, moto e Kishës katolike shqiptare. Besimtarët e saj lindën, u pagëzuan, u bënë ushtarë të Krishtit në Krezmim, gjithnjë me këtë moto, që u hyri në gjak. E megjithatë erdhi një ditë e zezë kur u vunë në provën e madhe: u burgosën, u torturuan e u pushkatuan si tradhtarë të Atdheut. Ndoshta sepse flisnin tepër shpesh për një Atdhe qiellor. E komunistët dyshonin se bëhej fjalë për botën imperialiste-revizioniste.
Nuk donin ta dinin, kryqëzuesit, se pushtet tokësor e pushtet qiellor shtegtojnë në të njëjtën barkë, thithin të njëjtin ajër, drejtojnë të njëjtin popull: pushtetarët komunistë kishin pretendimin të sundonin me dhunë, por këtë sundim qytetari e respekton vetëm kur sheh policin. Kurse Kisha sundon me dashuri. Pushtetarët komunistë, me gjyqe, kampe, burgje, internime, pushkatime. Por historia e njerëzimit tregon se respekti s'u fitua kurrë me plumb. Prandaj atyre, që kanë shpirt me të vërtetë njerëzor, u pëlqen më shumë të ndjekin Krishtin, sesa pushtetarë e politikanë, sepse Krishti nuk e përçudnon shpirtin njerëzor me vese të padenja për të. Përkundrazi, e humanizon e për më tepër, e hyjnizon, e bën të përpiqet për t’i përgjarë Atij, që është i përkryer si Zot e njeri. Prandaj që prej dymijë vjetësh Kisha me lutje, pendime, sakramente, e edukon njeriun me dashurinë për atdheun tokësor, duke e udhëhequr drejt Atdheut qiellor.
Këtë mision kishte edhe don Dedë Maçaj. Meshtari i ri, i armatosur me kryq e rruzare, u detyrua të rrokte pushkën. Në njërën dorë Kryqin, në tjetrën pushkën?! Këto po, ishin dy fjalë që nuk mund të pajtoheshin kurrë. Ashtu si flija e elterit, me stërvitjen ushtarake, veladoni i zi, me uniformën e gjelbër.
I lindur në fshatin Mali i Jushit, shkoi të mësonte në Kolegjën Saveriane, në Shkodër, e në Universitetin Urbanian, në Romë, ku u shugurua meshtar, për t’u kthyer menjëherë, si ndihmës-famullitar i Qytetit të Veriut.
Pas fillimit të martirizimit, zëvendësoi të parin martir të Kishës Katolike në Shqipëri, dom Ndre Zadejën, famullitar i Sheldisë. Me vetëdijen se po bënte hapin e parë drejt martirizmit të vet.
Ishte në Sheldi, në janar të vitit 1947, kur u thirr nën armë e u nis për në Përmet. Fajtor pa faj, vetëm pas pak ditësh, ushtari-meshtar ngarkohej me një mori fajesh: kthim me vonesë në repart, pa çka se pas një aksidenti automobilistik; sabotazh, veprimtari spiunazhi në favor të Vatikanit... Sesi mund të spiunonte në favor të Vatikanit, nga një skutë e vogël e Shqipërisë së Jugut, ai vetë i spiunuar ditë-natë- këtë mund ta besonin vetëm kryqëzuesit. I kryqëzuari dëgjonte e heshtëte. Në përngjasim të Krishtit para Pilatit. Për të provuar, më pas, torturat më mizore, si tradhtar i atdheut. Derisa e çuan jashtë zonës ushtarake, në një lendinë pranë Vjosës, e aty e ia hoqën petkat. Mbeti më picak se Krishti në kryq, ushtar besnik i të cilit ishte. E si ushtari më besnik i një Atdheu, po aq të zhveshur sa ai, që po pushkatohej edhe në emër të Tij. Lëshuan mbi të breshërinë e parë. Po ai nuk ra. Të dytën... të tretën... Derisa u rrëzua, i mbytur në gjak. Nuk e di në se ka, në aradhet e martirëve të Kishës Katolike, një figurë të tillë. Ushtar i atdheut tokësor e qiellor njëherësh. Vjen mes nesh, nga prova e madhe, për të na kujtuar se motoja “Për Fe e Atdhe” nuk u përgjysmua. Gjaku i tij, simbol gjakut të përbashkët derdhur kundër diktaturës në mbarë trojet shqiptare, është fill i kuq, që lidh Gegëninë me Toskërinë, nën shenjën e “Besës e të Fesë”.
| All the contents on this site are copyrighted ©. |