Phỏng vấn ông Wael Farouq giáo sư tiếng A Rập và khoa nghiên cứu Hồi giáo của đại
học Mỹ tại thủ đô Cairo
Tối ngày mùng 3-7-2013 quân đội Ai Cập đã truất
phế tổng thống Mohammed Morsi, lên nắm quyền và quản thúc toàn bộ các thành phần nội
các. Lý do là vì tối hậu thư 48 giờ đồng hồ do quân đội đưa ra đã kết thúc, mà tổng
thống Morsi, chính quyền và đảng các Anh em Hồi giáo đã không đưa ra được một giải
pháp nào đáp ứng nguyện vọng của hàng triệu người dân Ai Cập liên tục biểu tình trong
nhiều ngày qua tại quảng trường Takhrir.
Cuộc cách mạng thứ hai của nhân dân
Ai Cập đã đem lại chiến thắng, sau cuộc cuộc nổi loạn thứ nhất lật đổ được chế độ
độc tài của tổng thống Hosni Mubarak trong mùa xuân A rập hồi năm 2011. Bốn ngày xuống
đường biểu tình và các cuộc xung đột giữa các nhóm đòi thay đổi và các nhóm phò tổng
thống Morsi và đảng các Anh em Hồi giáo đã khiến cho 39 người chết và hơn 600 người
bị thương. Các nhóm phò tổng thống tổ chức biểu tình tại Alessandria, Port Said và
các thành phố nhỏ khác, trong khi thủ đô Cairo, đặc biệt là quảng trường Takhrir thuộc
lực lượng đa số yêu cầu tổng thống Morsi từ nhiệm và tổ chức các cuộc bầu cử mới.
Từ đền thờ Al-Azhar giới lãnh đạo Hồi giáo cảnh báo nguy cơ của một cuộc nội chiến.
Tình hình căng thẳng đến độ chính quyền Hoa Kỳ đã ra lệnh cho ông đại sứ và các nhân
viên đại sứ quán rời khỏi Cairo.
Đức Cha Johannes Zakaria, Giám Mục giáo phận
công giáo Luxor, đã mời gọi tín hữu tiếp tục cầu nguyện để đừng xảy ra các vụ bạo
lực đổ máu mới, và để các giới hữu trách tìm ra giải pháp cho cuộc cách mạng mới này.
Về phía mình Đức Thượng Phụ Chính thống Ai Cập Tawadros II bầy tỏ sự ủng hộ của ngài
đối với các thành phần tranh đấu cho dân chủ và các quyền con người do phong trào
Nổi loạn Tamarod khởi xướng và quy tụ hàng triệu người Ai Cập xuống đường biểu tình
tại quảng trường Takhrir để yêu cầu tổng thống Morsi từ chức.
Đức Thượng Phụ
viết trên Twitter: ”Thật là tuyệt diệu khi thấy nhân dân Ai Cập giành lại cuộc Cách
Mạng một cách hòa bình như vậy, vì cuộc Cách Mạng đó đã bị cướp mất khỏi tay họ, khi
nó đã được phát động bởi ý tưởng của một cuộc nổi loạn và của người trẻ”. Trước đó
Đức Thượng Phụ Tawadros II bầy tỏ sự ngưỡng mộ đối với ba thực tại lớn lao của Ai
Cập: đó là nhân dân, quân đội và giới trẻ và ngài kêu gọi mọi người cầu nguyện. Đức
Thượng Phụ viết: ”Ngày nay đất nước cần đến mọi người dân Ai Cập. Chúng ta phải suy
tư, thảo luận và diễn tả ước muốn cho quê hương mà không bạo lực và đổ máu. Anh chị
em hãy cầu nguyện cho Ai Cập!”
Ông Mohammed Morsi đã được bầu làm Tổng thống
Ai Cập hồi tháng 6 năm 2012. Nhưng ngay sau khi nhậm chức ông đã tìm cách thâu tóm
mọi quyền hành trong tay, bằng cách thành lập một Hội Đồng Bộ trưởng nhưng lại không
có bộ trưởng quốc phòng. Ngoài ra ông còn công bố sắc lệnh tự cho phép mình nắm trọn
quyền lập pháp trong tay. Tổng thống Morsi cũng truất quyền tướng Mohammed Hussein
Tantawi, chỉ huy trưởng quân đội Ai Cập, và chỉ định ông Abdel Fatah Al-Sissi, giám
đốc tình báo quân đội, thay thế. Tướng Sami Anan, chỉ huy trưởng Hội đồng quốc phòng
tối cao, cũng bị thay thế bằng tướng Sidki Sobhi. Theo vài nguồn tin thông thạo, sở
dĩ tổng thống Morsi đã đưa ra các thay đổi này vì ông sợ các tướng lãnh nói trên có
thể đảo chánh.
Và điều ông lo sợ đã xảy ra. Tin tức mới nhất cho biết ông
Morsi đã bị quân đội bắt giữ và giam tại trụ sở của Lực lượng bảo vệ cộng hòa có binh
sĩ canh giữ. Nhật báo Al Ahram cho biết các lực lượng an ninh chuẩn bị giải tán các
đoàn biểu tình phò chính quyền Morsi. Trong khi hãng thông tấn Mena tiết lộ là các
lực lượng cảnh sát đang truy lùng và bắt giữ các lãnh tụ của đảng các Anh em Hồi giáo,
vì tội xúi giục bạo lực, phá rối hòa bình và an ninh quốc gia.
Tướng Abdel
Fatah Al Sissi, Bộ trưởng quốc phòng đã lên đài truyền hình loan báo cho toàn dân
Ai Cập biết Hiến pháp bị ngưng, sẽ có một chính quyền kỹ thuật và sau đó là các cuộc
bầu cử mới. Hơn một triệu người hiện diện tại quảng trường Takhrir đã reo mừng, đốt
pháo bông và nhảy múa trước lời tuyên bố này của tướng Al Sissi. Ông cho biết mặc
dù lực lượng quân đội đã nỗ lực đẩy mạnh cuộc đối thoại và giảm bớt căng thẳng, nhưng
tổng thống Mohammed Morsi đã không đáp ứng các yêu cầu của nhân dân. Ông Adli Mansour,
Chủ tịch tòa bảo hiến, được chỉ định làm quốc trưởng tạm thời trong giai đoạn chuyển
tiếp. Chính quyền chuyển tiếp do một tướng lãnh và một hội đồng gồm ba thành viên
lãnh đạo.
Tuy thất thế nhưng đảng các Anh em Hồi giáo tuyên bố tiếp tục đấu
tranh hòa hoãn và không chấp nhận ”cuộc đảo chánh” của quân đội. Trong một cuộc họp
báo ông Mahmud Badr, phát ngôn viên của phong trào Nổi loạn Tamarod tuyên bố:” Giờ
chiến thăng đã tới. Chúng tôi sẽ nói với nhân dân Ai Cập xuống đường biểu tình trong
mọi quảng trường, và chúng tôi sẽ tuần hành đến trụ sở của Lực lượng bảo vệ cộng hòa
yêu cầu bắt giữ ông Morsi. Quân đội sẽ không đảo chánh. Đây là cuộc đảo chánh của
nhân dân chống lại một kẻ độc tài”.
Trong các ngày vừa qua trên toàn nước
Ai Cập đã có 14 triệu người xuống đường biểu tình phản đối chính quyền của tổng thống
Morsi và đảng Anh em Hồi giáo đã cướp công cách mạng của toàn dân, và mưu toan đưa
Ai Cập trở lại chế độ độc tài hồi giáo cuồng tín. Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama cũng
như ông Ban Ki Moon, Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc, và bà Catherine Ashton đại diện phân
bộ ngoại vụ của Liên hiệp Âu châu, đã bầy tỏ âu lo trước tình hình căng thẳng tại
Ai Cập. Bà Ashton nói xung đột không thể là một giải pháp, cần phải có đối thoại để
tìm ra giải pháp chính trị. Bà kêu gọi các phe liên hệ hòa hoãn và tránh mọi bạo lực.
Bà cũng tố cáo các vụ hãm hiếp bạo hành phụ nữ để họ sợ hãi ở nhà không dám đi biểu
tình.
Sau đây chúng tôi xin gửi tới qúy vị và các bạn bài phỏng vấn ông Wael
Farouq giáo sư tiếng A Rập và khoa nghiên cứu Hồi giáo của đại học Mỹ tại thủ đô Cairo,
về cuộc nổi dậy lần thứ hai này của nhân dân Ai Cập.
Hỏi: Thưa giáo sư,
giáo sư nghĩ gì về hàng triệu người tái biểu tình tại Takhrir,
quảng trưởng chính của thủ đô Cairo trong các ngày qua?
Đáp:
Chúng tôi không định nghĩa những người xuống đường biểu tình là những người chống
đối, đi theo ông Baradei hay ông Sabbahi, là hai đối thủ của ông Morsi trong cuộc
tranh cử tổng thống. Những người biểu tình, đặc biệt là giới trẻ, họ không thuộc đảng
phái hay ý thức hệ nào cả. Họ chỉ đơn sơ yêu cầu có các cuộc bầu cử để chọn một tân
tổng thống. Và chính nhờ họ mà các mục đích ban đầu của cuộc cách mạng năm 2011 xem
ra gần hơn.
Hỏi: Giáo sư có thể nhắc lại các mục đích đó không?
Đáp: Một xã hội tin tưởng nơi các giá trị nhân bản và công lý và tôn trọng các
quyền con người. Các công dân Ai Cập đã xuống đường biểu tình xác tín là có thể tạo
ra một sự thay đổi trong hướng đó với sức mạnh của quyền lợi.
Hỏi: Giới
trẻ cũng đã xác tín như thế hồi tháng Giêng năm 2011 trước khi trông
thấy cuộc cách mạng bị ”tịch thu” bởi đảng các ”Anh em Hồi giáo”, có đúng thế không
thưa giáo sư?
Đáp: Việc ”tịch thu” ấy, trong một nghĩa nào đó,
đã là một ”phước lành”. Bởi vì trong một năm qua nhân dân Ai Cập đã có thể hiểu rằng
các Anh em Hồi giáo chỉ là những kẻ buôn bán niềm tin. Năm vừa qua đã quét sạch mọi
nghi ngờ đối với các chương trình chinh phục quyền bính của họ.
Hỏi: Thưa
giáo sư, các người biểu tình nhấn mạnh trên tính cách hòa bình của cuộc phản
đối, nhưng các trụ sở của đảng Anh em Hồi giáo đã bị tấn công và đốt
phá. Giáo sư nghĩ sao?
Đáp: Chắc chắn đó là công việc của các kẻ
tội phạm và cướp bóc. Trong cuộc nổi dậy hồi năm 2011 tôi đã bất ngờ chứng kiến vụ
tấn công trụ sở đảng quốc gia của ông Mubarak. Khi tôi phiền trách các kẻ tấn công,
một người đã nói với tôi rằng họ làm thế để vượt thắng cái đói.
Hỏi: Người
ta cho rằng điểm yếu kém của các người biểu tình là sự vắng bóng của một ủy
ban lãnh đạo. Thế ai đã huy động tất cả từng ấy dân chúng xuống
đường biểu tình?
Đáp: Có lẽ thiếu người lãnh đạo và tài
chánh, nhưng các tư tưởng thì rõ ràng. Đây là lần đầu tiên chúng tôi chứng kiến tại
Ai Cập một trào lưu nhân dân muốn thay đổi quyền bính không có quyền bính. Xem ra
có thể là một ảo tưởng thơ mộng, nhưng nó là sự thật đơn thuần. Hàng triệu người đã
đạp đổ bức tường của sự sợ hãi, bằng cách ký tên vào thỉnh nguyện của ông Mahmoud
Badr, người thành lập phong trào ”Nổi loạn Tamarod”, để chỉ yêu cầu có một điều duy
nhất: sự từ nhiệm của tổng thống Morsi và tổ chức các cuộc bầu cử mới.
Hỏi: Tại sao lại nhấn mạnh sự từ chức của ông Morsi như vậy, vì nói cho cùng
thì ông Morsi là một tổng thống đã được bầu lên, và đại diện
cho một lực lượng chính trị không phải là không quan trọng tại Ai Cập?
Đáp: Nói rằng các Anh em Hồi giáo là một lực lượng chính trị tại ai Cập chỉ
là một truyền thuyết mà cả nửa thế giới đã tin, bắt đầu từ người Mỹ. Ông Morsi phải
ra đi, bởi vì ông đã bẻ gẫy lời thề và tất cả các hứa hẹn với nhân dân trong cuộc
tranh cử. Thế rồi, người ta cũng đã biết là không phải ông Morsi điều khiển các công
việc của quốc gia, nhưng là ban lãnh đạo của các Anh em Hồi giáo.