Atë Mati Prennushi, françeskan në përvjetorin e pushkatimit nga regjimi komunistë.
Më 11 mars 1948 atë Mati Prennushi vdiq si martir i vërtetë i fesë dhe kombit, vra
nga komunizmi. I lindur në Shkodër, më 02 tetor 1882, nga Nikolla dhe Roza l. Kraja.
Në pagëzim mori emrin Pal. Ndoqi shkollën fillore, të mesmen dhe liceun në shkollën
françeskane në Shqipëri. Vazhdoi studimet e filozofisë në Graz (Austri). Në noviciat
hyri më 04. 08. 1896. Kushtet solemne dha më 20. 10. 1900. Shugurimin meshtarak mori
më 25 mars 1904. Mori pjesë në kryengritjen e Malsisë së Madhe dhe në Deçiq në
vitin 1911 ishte me Dedë Gjon Lulin dhe të tjerët kur u ngrit flamuri shqiptar. Ishte
gvardian, definitor, zëvendës-provincial, famullitar në Kastrat, Iballe, Gomsiqe dhe
epror i rezidencës ne Tiranë. Më në fund u bë provincial i françeskanëve në Shqipëri,
më 17. 06. 1944, e në atë detyrë mbeti deri në vdekje. E dha jetën dhe lirinë e vet
në flijim për të mirën e Shqipërisë. Në vitin 1946 qe arrestuar me akuzën e rreme
se kishte fshehur armë nën elterin e shën Antonit në kishën françeskane të Shkodrës,
dhe për këtë qe pushkatuar nga komunistët. Fjalët e tij të fundit janë dëshmi feje:
“Rroftë Krishti Mbret!” dhe: “I fali armiqtë tanë”. Vdiq më 11 mars 1948. Martir i
vërtetë. Prekëse është dëshmia e fretërve të vjetër, të cilët e mbijetuan persekutimin
komunist. Ata dëshmojnë se në qershor të vitit 1944 Provinca Françeskane Shqiptare
deshi ta zgjidhte përsëri për provincial P. Çiprian Nikën (i cili ishte provincial
edhe në vitin 1938-1941) – por P. Matia tha: “Jo! P. Çipriani ende është shumë i ri.
Po vjen komunizmi, i cili më së pari do t’i zhdukë eprorët më të lartë të Kishës dhe
të fretërve. Unë jam i vjetër dhe më pak dëm është në qoftë se më likuidojnë mua se
sa p. Çiprianin...” Kështu fretërit e zgjodhën p. Matinë për provincial, e p. Çiprianin
për gvardian të kuvendit të Gjuhadolit – por megjithatë komunistët të njëjtën ditë
i likuiduan të dytë!
AT M A T I P R E N N U S H I ofm PROVINÇIAL
I FRANÇESKANËVE TË SHQIPNISË (2 TETOR 1881 - 11 MARS 1948)
"Mbrojeni trimnisht me hekur qytetin e atdheun tuej, kjoftë edhe tue derdhë gjakun
deri në pikën e fundit!" Marin Barleci
Ka lé në Shkodër më 2 tetor 1881,
prej prindve Kolë e Drande Prennushi. Asht i pagëzuem me emnin Paulin. Familja Prennushi
asht e vjetër në qytetin e Shkodrës. Të parët e tyne kanë ma shumë se 300 vjet që
kanë ardhë nga Zhupa, fshat malor, por, që, asnjëherë nuk asht shkelë nga turqit deri
në ardhjen e kësaj familje në Shkodër, prandej edhe nuk kanë ndrrue Fé. Tregojnë se
vazhdimisht kanë pasë klerikë në za. Ndër të fundit asht kenë Don Mati Prennushi,
axha i At Matisë i cili ka vdekë në vitin 1904 dhe asht varrosë në Remaji, ku sot
janë vorret e kësaj familje. Ai ishte i njohtun për aktivitet atdhetar në krahinat
e Veriut. At Matia trashigoi emnin e tij mbasi pikërisht atë vit kur ai vdiq ky u
shugurue meshtar, më datë 4 prill 1904, në Kishën e Françeskanëve të Gjuhadolit. Mësimet
e para i mori në Troshan, ku edhe iu kushtue Urdhnit të Shën Françeskut i njoftun
në Shqipni "Urdhni i Fretënve të Vogjël, O.F.M.". Vazhdoi në Bosnje, ku, pothuej ishte
traditë paraprëgatitore e fretënve, për vazhdimin e studimeve të nalta në Austri.
Kjo rrugë asht ndjekë nga pjesa ma e madhe e françeskanëve shqiptarë, mbasi Austria
jo vetëm se ishte forcë e madhe por edhe ishte e vullnetshme me ndihmue Shqipninë
me kuadër të naltë në të gjitha fushat. Pregatitja e klerikëve atje bahej me dëshirën
ma të madhe prej tyne mbasi atë kohë ajo shihte edhe teposhtën që kishte marrë Përandoria
Turke. At Matia studimet e nalta i përfundoi në Grac në vitin 1904. E theksova këtë
fakt mbasi edukata dhe kultura e marrun në këto qendra edukimi në Austri la përjetësisht
gjurmët e veta të pashlyeshme në formimin atdhetar e fetar në të gjithë ata shqiptarë
që, edhe pse ishin ende nën pushtimin mizor turk, formuen atë brezni që Shqipnia nuk
do të mundët me e përsëritë kurrëma. Në moshën 24 vjeçare At Matia zotnonte gjuhët:
latinisht, greqishtën e vjetër, italisht, gjermanisht, serbo-kroatisht dhe frengjisht,
gjuhë, të cilat i fliste dhe i shkruante saktësisht. Françeskani i ri e filloi
misionin e tij si profesor në gjimnazin e fretënve dhe, mbas një viti shkon në Katund
të Kastratit të Koplikut, ku, përfshihej edhe Bajza. Ka edhe sot familje e që kujtojnë
me respekt meshtarin e ri ndër votrat e të parëve të tyne. Shumë shpejt u fiton
zemrën besimtarëve të vet. At Dioniz Maka më tregonte më 14 prill 1995: " Kur turqit
në agoninë e tatpjetës, mendonin aty nga 1905 me djegë Shkodrën, në shenjë hakmarrjeje
për përpjekjet që po baheshin me dalë nga zgjedha e robnisë së tyne, njëditë të dielë,
mbas meshët At Matia, çveshi teshat e meshës, u tha besimtarëve me pritë në oborr
pesë minuta. Ai vetë shkoi te qela, doli para Kishës dhe iu drejtue të pranishëmve
tue nxjerrë prej xhepit të zhgunit një alltije: - Kush asht burrë dhe e don me zemër
Shkodrën, o sot o kurrë, me ardhë mbas meje, do t'ju prij unë e do të shkojmë me i
ndalue dorën hasmit turk, që don me zharitë vëllaznit tonë! Të gjithë si ishin
shkuen ndër shtëpia, ndrruen teshat, u armatosën dhe u rreshtuen mbas tij ndër kuaj
për pak kohë. Dhanë kushtrimin përreth ndër male dhe nën drejtimin e At Matisë u nisën
në drejtim të Shkodrës. Lajmi erdhi shumë shpejt edhe në Shkodër. Me të marrun
vesht Valia dërgoi ndërmjetësit tek Kisha e Madhe e Shkodrës për me e ndalue këtë
veprim, tue premtue se ushtria turke nuk do të bajë asnjë reprazalje kundër shkodranëve.
Imzot Guarini i dërgoi një përfaqësues me u dalë para malësorëve që po vinin me At
Matinë në krye. Përfaqësuesi i klerit i takoi ata pak pa mërrijtë në Vrakë dhe mbasi
ishin marrë garancitë prej Valisë, malësorët u kthyen, Shkodra shpëtoi..... At Matia
qysh i ri asht dallue në trimni. Kishte një za të trashë dhe pak të marrun... e, si
tash e kam ndër veshë zanin e tij kur këndonte Gloria......" Me shkuemjen e Imzot
Lazër Mjedjes, në Prizren, aty nga 1908, At Matia shkon në Traboin, Deçiq dhe Greçë.
Tue pa përditë me sy tiparët e malësorit të kulluem atje ai preku me dorë gjanë ma
të çmueshme që e karakterizon shqiptarin dhe që e veçon nga kombët tjera, aty ishte
burrnia e besa! Në çdo votër përcillej ndër breza qëndresa e kreshnikia pa mburrje. Virtyti
ma i shenjti i yni besa, qarkullonte ndër damarët e gjakut të malësorit fisnikinë,
me formulen Fé e Atdhé, aqsa dukej sikur ky ny i pazgjidhshëm asht lidhë njëherit
me kërthizën e tij. Prova ma e saktë asht vetësakrifica për hatër të mikut, ndërsa,
për priftin edhe binte në zjarr e nuk i dhimbej jeta si me lé së dyti. Ishin françeskanët
të parët që e provuan këtë gja ndër male mbasi me ndore të këtyne, ata mërrijtën me
falë edhe gjaksin. Ishte besa që në karakterin e atyne burrave, ruante të forta
dhe të freskëta ndjesitë atdhetare që prisnin çdo çast me u zgjue nga dora e bekueme
me gjakun e martirëve, nga dora e atij Kreshniku që shpejt do të thërriste: "Çonju
burra, ku jeni, drejt e në Deçiq!..." E, mbas Tij, fluturuan edhe shqipet e Alpëve
tona! Më 24 mars 1911 janë, At Mati Prennushi e At Buon Gjeçaj që shpalosin nga
gjoksi i tyne Flamurin Kombëtar të Gjergj Kastriotit - Skënderbeut, dhe ia dorëzojnë
të pathyeshmit Trim të Traboinit, DED GJO'LULIT, që me ata dy sy zhgabë, që i vezullojshin
prej gëzimi, e buzëngërthye nën ata mustakë të bardhë si biluri, me kësulë mbi një
sy si bora e MAJËS SË BRATILES, i mbërthyem ndër armët e Të Parëve në atë brez të
punuem prej lokes qysh se rrezja e diellit kishte shkrepë ndër ato maje, me ata çakçirë
nën të artin xhamadan ku rrahte ORA E SHQIPNISË, aty, po, ishte zëmreku i kombit,
ku gufonte gjaku i shkuem rrëkajë i Fatosave; aty, po, ishte ajo e forta zemër që
me duer prej bronxi, ngjiti në atë shtizë të latueme në shekuj atë cohë KUQ E ZI,
të qëndisun nga duert e bijave të Rozafës, në atë shkam ku asht daltue amaneti i GJERGJIT
që për pesë shekuj priti: AGIMIN E LIRISË.... Po po, bash AI BURRË, që sot nuk
ka as vorr! Për këtë ngjarje kaq të randësishme përveç dokumentëve të botueme historike
të asaj kohe, fotografive në revistat "Leka", "Hylli i Dritës", etj. shkruan edhe
Stephen Schwartz, në Albanian Catholic Bulletin, 1994, vol. XV, fq.150, University
of San Francisco: "On March 24, 1911 the Albanian double-headed eagle flag was raised
for the first time in five centuries since the death of Scanderbeg. The flag was raised
on the top of Deçiq mountain, near the toën of Tuzi. It had been wrapped and secretly
carried from Shkoder by Franciscan Father Mati Prennushi under his religious habit.";
dhe, e përkthyeme shqip: "Më 24 Mars 1911, pesë shekuj mbas vdekjes së Skënderbeut,
për herë të parë u ngrit Flamuri Shqiptar me shqiponjën dykrenare. Flamuri u ngrit
në maje të malit Deçiq, afër qytetit të Tuzit. Atë e solli në mënyrë të fshehtë nga
Shkodra, Françeskani Padre Mati Prennushi, i cili e kishte palosë nën zhgunin e tij." At
Matia nuk asht i knaqun vetëm me lirinë e malëve mbasi atje liria pothuej nuk ishte
shkelë asnjëherë. Vepra fisnike e Deçiqit vërtetë që ishte një shpërblim i luftës
së vazhdueshme të malëve tona, por, kënaqësia duhej me u shtri në të gjithë vendin.
Asht kjo arsyeja që në qelën e At Matisë, në Greçë, shkon Imzot Lazër Mjedja dhe organizojnë
takimin historik ku përpilohet një dokument i randësishëm "Memorandumi i Greçës",
më 10 qershor 1911, që i prinë ngjarjës së madhe të Pavarësisë Kombtare në Vlonë,
më 28 nandor 1912. Ky memorandum u shkrue në gjuhën frenge nga dora e atdhetarit Luigj
Gurakuqi dhe u përpilue nga Imzot Lazër Mjedja, Ismail Qemali, Luigj Gurakuqi, At
Mati Prennushi, At Buon Gjeçaj, etj. Ajo që sot bie në sy asht përdorimi i saktë i
terminologjisë juridike të asaj kohe, që të jep përshtypjen e përpilimit të tij në
kohën e sotme moderne prej ndonjë grupi juristësh të një shteti shumë të përparuem. Kur
malazezët shkelin tokat tona, për këto akte atdhetarie që At Matia kishte organizue
e kapin dhe e dënojnë me varje në litar. Gjatë zhvillimit të gjyqit, një anëtar i
trupit gjykues i thotë: "E sheh litarin që ke në brez, në atë litar do të varim!"....dhe,
At Matia me buzë në gaz i përgjigjët: -"Jua dij për nderë me më varë në konopin tem,
mbasi me siguri litari em ka me ma falë jetën!" Thanja kishte dy kuptime: Së parit,
konopi i Françeskanit do të këputej, mbasi nuk do të pranonte që të varet kush në
atë litar; së dyti, litari i tij nuk kishte si me bajtë peshën e randë të trupit të
madh e të shëndetshëm të At Matisë. Asht e vërtetë që me At Fishtën ishin miq, por
ishin edhe bashkëpunëtorë. Për hirë të kësaj dashtnie që kishte At Fishta për té,
ai ndërhyni tek Krajl Nikolla për me i falë jetën At Matisë. Krajli jo vetëm i fali
jetën por edhe e liroi dhe ia dha me vedi. Erdhën në Shkodër, ku për pak kohë punoi
si profesor në Gjimnazin Françeskan. Siduket, ata i përpiqte bashkë edhe humori. Fishta
e tregonte shpesh thanjën e At Matisë para gjyqit dhe qeshëshin. Kjo vërehet edhe
ndër ato pak letra të korrespondencës së tyne, që për fat, nuk janë zhdukë dhe prej
të cilave një muejta me e fotokopjue. Pjesa ma e madhe e tyne asht e vështirë me ra
në duert e mija. Nuk zgjati shumë kohë dhe At Matia u kthye në Bajzë të Kastratit
edhe njëherë mjedis miqve të vjetër, që e pritën me dashtninë ma të madhe. Në vitin
1924 asht përkrah Opozitës si gjithë Kleri Katolik, kryesisht ai Françeskan kundër
Regjimit të Zogut. Lëvizjet e 1926 e përfshijnë edhe At Matinë i cili mbas vrasjes
së Luigj Gurakuqit nuk donte me i ndigjue emnin Zogut dhe as Musa Jukës. Arrëstohet
prap në këtë Lëvizje bashkë me shumë klerikë tjerë. Don Gjon Gazulli u dënue me varje
dhe u ekzekutue vëndimi në Shkoder. At Matia u dënue me pushkatim. Këtë herë asht
At Palë Dodaj që ndërhyn tek Zogu, i cili për miqësinë që kishte me At Palin, ia fali
jetën At Matisë. Edhe ky e liron por me kusht që At Matia, me u largue nga ato krahina.
Atëherë detyrohët me u largue përfundimisht dhe emnohet në Laç të Kurbinit. Në vitin
1928 shkon në Iballe të Pukës dhe mbas pak vitësh asht famullitar në Gomsiqe. Në vitin
1941 emnohët në Tiranë, megjithëse aty nuk shtrihej veprimtaria e Françeskanëve. Bashkë
me Provinçialin e tyne At Anton Harapin, hapin Kishën Françeskane të kryeqytetit,
ku At Matia ushtron një aktivitet të gjanë atdhetar. Aty bashkëpunon me At Meshkallën,
Imzot Vinçenc Prennushin, Imzot Bumçin, Don Lazër Shantojën etj. At Matia jo vetëm
ishte antifashist por ishte edhe anti-italian. Nuk pajtohej me pushtimin e Shqipnisë
nga Italia, gja të cilën e ka shpreh pa kurrfarë frike. Në Kishën Françeskane të Tiranës
më 28 nandor 1942, ai ka vue Flamurin Kombëtar me shqipën e flamurit të Deçiqit, pa
stemat e fashizmit. Kryente vizita kortezie ndër autoritetet shtetnore edhe italiane,
që i kishte të detyrueme por, prej tyne konsiderohej "françeskan me ndjenja të theksueme
nacionaliste dhe antifashiste italiane". Dëshmi e At Dioniz Makës. Në Tiranë ai
u njoht me shumë përsonalitete si me Shefqet Vërlacin, Mustafa Krujën, Maliq Bushatin,
Iliaz Agushin, Musa Gjylbegun, Rexhep Mitrovicën, Ibrahim Biçakun, Lef Nosin, Cafo
Beg Ulqinin etj. Të gjithë dokumentet arkivore të marrëdhanjëve të At Matisë, me këta
përsonalitete, flasin vetëm për ATDHETARIZËM. Ai, edhe pse ishte në Tiranë, ruen miqësinë
me fisin e Ded Gjo'Lulit, me Prenkë Calin, Kol Zefin e Grudës, Kol Ndoun - Bajraktar'i
Shalës, Lulash Gjeloshin e Shoshit dhe e veçon Gjelosh Lulin, si trim dhe atdhetar.
Në grupin e politikanëve të njoftun ruen respekt të veçantë për Mehdi Frashërin, si
politikan, jurist, historian dhe liberal shumë i kulturuem. Ndër takimet e bame
me italianët shihët kjartë interesa që ata kishin për té, dhe ky përfiton tue u marrë
të holla për ndërtime qelash e kishash në zonat e Tiranës. Kjo dokumentohët edhe me
shpjegimet e shpënzimeve të bame në materialin e ruejtun në Arkivin e Shtetit në Tiranë
(shif librin "Françeskanët"). Në vitin 1943 vjen në Shkodër. Mbas emnimit të At
Anton Harapit në Regjencë, në vendin e tij si Provinçial i Françeskanëve të Shqipnisë
emnohet At Matia, detyrë e cila i njihët zyrtarisht nga eprorët në muejin qershor
të vitit 1944. Detyrën e fillueme në gjysmën e vitit 1943 e vazhdon paemnim zyrtar,
mbasi rruga e ndjekun me At Harapin për aprovimin e emnimit të tij në Regjencë vazhdoi
aq kohë. Mënyrën si u veprue, do ta shpjegoj tashti nga burimet e vërteta për këtë
çashtje. Zgjedhja e At Mati Prennushit si Provinçial asht mjaft origjinale. Po
filloj me citue At Konrad Gjolaj, i cili ishte i pranishëm në atë mbledhje posa kishte
ardhë nga studimet prej Italie. Në librin "Çinarët" (fq. 67) shkruen: "At Çiprian
Nika ishte ndër françeskanët ma me vlerë që ka pasë kleri e kjo asht edhe arsyeja
që kur u zgjodh Provinçial At Matia, pat ngulë kambë mos me u zgjedhë At Çipriani,
se komunistët punën e parë që kanë me ba kanë me pushkatue Provinçialin, prandej,
t'a ruejmë At Çiprianin për ma vonë, mbasi asht i ri dhe i vlefshëm shumë për né.
Ai e mori vetë detyrën e Provinçialit me bindje të plotë se do të pushkatohet, por
At Matisë, nuk i bante përshtypje pushkatimi, se edhe dy herë maparë kishte shkue
deri te gryka e pushkës, bile edhe deri tek stoli i konopit në Serbi.". Po në këtë
mënyrë e shpjegon edhe At Dioniz Maka mënyrën e zgjedhjes së tij Provinçial. Në
fq 65 (po aty), At Gjolaj shkruen: "Ardhjën e At Mati Prennushit si Provinçial të
Françeskanëve të Shqipnisë, unë e kam konsiderue gjithmonë si një fat i madh i Kishës
Katolike dhe i Françeskanëve të Shqipnisë. Ai asht kenë portreti shpirtnuer, fizik
e moral i një françeskani të vërtetë. Inteligjent, trim dhe organizator. Janë tri
cilësi të vështira me u kombinue, por sidukët Zoti tue dashtë me na ruejtë me faqe
të bardhë na shndriti mendjën me zgjedhë At Matinë, në kohën ma të rrezikshme dhe
delikate, në të cilën asht ndodhë Kisha përballë terrorit sllavo-aziatik komunist".
Shkuemjen e At Anton Harapit në Regjencë, At Matia e konsideron të rregullt dhe
në përputhje të plotë me normat ligjore të Urdhnit, mbasi vetë At Antoni ka kërkue
rrugën ligjore. Mbasi u mblodhën françeskanët: At Mati Prennushi, At Pal Dodaj,
At Çiprian Nikaj, At Donat Kurti, At Pashko Bardhi, At Gjon Shllaku dhe At Augustin
Ashiku; At Matia deklaron: "...... U bisedue në se mund t'i sillej ndonji dobi Atdheut
me pjesëmarrjen e tij (Padër Antonit) në regjencë, e arritëm në përfundimin se mund
t'i sillet shumë, prandej e autorizueme Padër Antonin të marrin pjesë në Regjencë.
(A. M. Prennushi Dosja 1302, fq. 56, Arkivi Min. Mbrendshme, Tiranë). Ma poshtë
vazhdon: "Mbas kësaj mbledhjeje i asht kërkue mendimi Papës dhe Vatikani, në bazë
të Kodit Kishtar, e lé në dorë të Argjipeshkvit. Argjipeshkvi i Shkodrës e pëlqen
këtë vëndim dhe Padër Antoni shkoi në Regjencë".(po aty fq. 57.) Kur hetuesi e
pyet At Matinë, se konsiderohët apo jo At Antoni "kriminel lufte", përgjigja asht
kjo: "Për Padër Anton Harapin nuk ka ndonjë fakt që të më bindin se ky mund të jenë
kenë kriminel lufte". (Dosja 1302 fq. 6). Letra e At Antonit dhanë Osman Kazazit,
njëditë para pushkatimit, ende nuk po botohet. E quej me vlerë po të ishte mundësia
e një studimi të plotë për At Anton Harapin, me nxjerrë në dritë një letër të Lef
Nosit që ruhet në Arkivin e Shtetit, me të cilën Lef Nosi kërkon me çdo kusht kenjen
e At Antonit në përbamjen e Regjencës. Po aty asht e ruejtun një letër tjetër që At
Matia u dërgon të gjithë françeskanëve me rastin e vrasjes At Lekë Lulit në mënyrë
mizore dhe trathtisht, vetëm me i plaçkitë të hollat që kishte me vedi. Në këtë letër
jep urdhën të premë, që asnjë frat të mos merrët me politikë dhe të mos iu besojnë
asnjenës parti, mbasi jo vetëm mund të pësojnë fatin e At Lekë Lulit por, edhe do
të njolloset me akuzat ma të këqia nga ajo parti që do t'i marrë edhe jetën. Porosia
asht e padiskutueshme. Ka një shënim me të cilin akuzojnë At Matinë, se kjo letër
asht shkrue vetëm kundër Lëvizjes N.Çl. dhe formacionëve partizane. Qëllimi i vërtetë
me sa duket asht frika e përzimjes klerikëve në turbullinat e kohës. Në të vërtetë
koha e turbullt dhe e pasigurt e vitit 1944 sjell të paprituna të njëmbasnjëshme.
Shumë nana shkodrane zanë derën e kuvendit për me iu shpëtue kokat e djelmëve të kapun
nga gjermanët, si komunistë ose të dyshimtë; shumë të tjerë afrohën me vërejtë se
çfarë qëndrimi po mbante kleri kundrejt partizanëve; shumë të tjerë vijnë me lypë
ndihmë për jetesë si Pjerin Kçira me shokë; shumë të tjerë kërkojnë me rrahë në të
dy krahët dhe me e pasë mirë me të gjitha palët e, që këta të fundit janë kenë ma
të shumtit. Praktikisht në Kuvendin e Fretënve gjetën strehë edhe shumë prej atyne
që ma vonë, do të dëshmojnë për "veprimtarinë antikombëtare" të françeskanëve, vetëm
e vetëm me sigurue një vend pune të rahatshëm, me marrë një gradë shkencore të pameritueme
etj. etj. që shtjellohën ma kjartë në ngjarjet e ndodhuna mbas vitit 1944. Proçesët
e bame ndër gjyqet e hapuna të Shkodrës janë dëshmi e mirë dhe mbahen mend nga qytetarët,
por proçesët e "mbylluna" që sot edhe ato janë të hapuna e publike, për fat të keq,
dëshmojnë se shumë vetë kanë mendue se komunizmi asht i "përjetëshëm" dhe asnjëherë
nuk kanë mendue se do të dalë në shesh e vërteta e vëprimeve të tyne. Nuk ishte
detyrë e thjeshtë me kenë Provinçial në një kohë ma keq se në kohë të paganëve, mbasi
për Françeskanët e Shqipnisë ishte koha ma e vështirë e shekullit. Mos harroni, se
gjithçka ishte në dorën e jugosllavëve e, kush ma parë se fretnit do të kishin punë
me ta? At Mati Prennushi ruejti dinjitetin e vet dhe të shokëve pa madhështi. Ai
u ndodh i vorfën mjedis të vorfënve të Asizit, dijti me lidhë gjithmonë veprën me
logjikën, tue arsytue gjithçka e këshillonte atë vëllau i kuvendit. Ai ishte i sjellshëm,
i premë në vëndime, i njerëzishëm, bujar dhe i pakundërshtueshëm, mbasi me fjalë e
vepra nuk dijti me iu randue as anmikut. Ishte elokuent, të bante për vedi se ishte
gjithmonë dashamirës. Këshilla e vërejtja e tij mirëpritej si prej ATIT. Punoi
pa iu ndigjue zani për Fé e Atdhé si të gjithë françeskanët, mbasi në zemër i vlonte
LIRIA. Ai vdiq i respektuem edhe nga anmiqtë, se njihëj për burrë trim.