Albert Nikolla: "Paradoksi” i Krishterimit, tërheqja e Papës dhe gazetarët

Imazhi i Ipeshkvit të Romës (Papës), gjatë transmetimeve televizive të ditëve të fundit ka diçka që nuk e përshkruaj dot qartë: dashuri, pasion, dhimbje, thirrje për lutje, habi, kërkim dhe siguri që Dikush nga lart e ka lidhur pazgjidhshmërisht me Dashurinë me “D” të madhe, siç i pëlqen Papës ta quajë. Përmenda edhe fjalën “habi”. “Habi” sepse nga studioja e tij, ai me siguri ndjek mediat dhe interpretimet e pafundme të gjestit të tij, që në sytë e botës është i paqartë e i pakuptueshëm. Është paradoks, fjalë kjo që në kontekstin e këtij shkrimi e përdor si mospërputhje midis arsyes njerëzore dhe një realiteti që e tejkalon atë. Por ai, një teolog mendjemprehtë, e di që Krishterimi vetë është një “paradoks” dhe për këtë provon dhimbjen e keqkuptimit që hera-herës shfaqet prej botës. Ja si shprehet ai në një takim me studentë universitarë të Romës më 17 dhjetor 2009: “Paradoksi i krishterë konsiston pikërisht në identifikimin e Urtisë hyjnore, pra të Logos-it të përjetshëm, me njeriun Jezus të Nazaretit e me historinë e tij. Nuk ka asnjë zgjidhje për këtë paradoks përveç fjalës “Dashuri”, që në këtë rast shkruhet natyrisht me “D” të madhe, pasi bëhet fjalë për një Dashuri që tejkalon pafundësisht përmasat njerëzore dhe historike”. Krishterimi lind si paradoks me Hyjin që bëhet njeri e, për pasojë, Kisha që në fillim bie në kundërshtim me “botën” e persekutohet për shekuj të tërë prej “botës”. E thoshte bukur një ndër Etërit më të shquar të Kishës, Tertuliani, që “të krishterët janë ‘në’ botë por jo ‘brenda’ në botë”. Si të mos ishte paradoks në sytë e botës i Biri i Zotit i cili predikonte që duhet “të duam armiqtë”! Pra dua të them se për vetë natyrën e tij, Krishterimi është paradoks dhe nuk mund ta humbasë kurrë këtë natyrë për të qenë autentik. Filozofi danez Soren Kierkegaard ka shkruar shumë mbi këtë argument. Në veprën e tij “Ushtrimi i Krishterimit” sqaron në mënyrë brilante se çfarë është paradoksi i krishterë. Dhe në kontekstin e këtyre ditëve të vështira për Papën, me faktin që ndjen plakjen dhe humbjen e forcës, është shumë interesante të kujtojmë fjalët e Kierkegaard, i cili na thotë të përqendrojmë vëmendjen e të shqetësohemi kur “gjërat shkojnë mirë”. “Kur nuk ka asnjë rrezik, kur mbretëron qetësia dhe kur gjithçka shkon në favor të krishterimit, është shumë e lehtë të ngatërrohemi midis admiruesit dhe imituesit, dhe mund të ndodhë që admiruesi të humbë në iluzionin e rrugës së drejtë. Kini kujdes pra nga kohët e sotme!”. (S. Kierkegaard, Esercizio del cristianesimo, a cura di C. Fabro, Studium, Roma 1971 f. 302). Edhe teologu Bruno Forte e shtjellon qartë faktin se pikërisht tek paradoksi qëndron ajo që ai e quan “e veçanta e Krishterimit”. Në librin e tij “L’essenza del cristianesimo” ai shpjegon se krishterimi nuk është ideologji, që e vërteta e krishterimit nuk është “diçka” por “Dikush” dhe shkon drejt përmbylljes së librit duke rimarrë sërish konceptin e “paradoksit”. Duke iu referuar Romano Guardinit, thotë: “Krishterimi pohon që për mishërimin e Birit të Hyjit, për vdekjen dhe ringjalljen, për misterin e fesë dhe të shëlbimit, gjithë krijimit i kërkohet të mohojë autonominë dhe të përulet para pushtetit të një personi konkret, pra Jezu Krishtit, dhe ta shndërrojë këtë në një normë vendimtare”. Shihet se kjo gjë mund të duket paradoksale përballë arsyes së emancipuar të modernitetit: “Nga pikëpamja logjike ky është një paradoks” (Forte, B. 2009. L’Essenza del Cristianesimo. Il Dio che è amore. Ed. San Paolo, f. 238). Për këtë arsye Kisha, si nënë e të krishterëve dhe “Trup i Krishtit”, nuk dëshpërohet kurrë nga problemet e saj që përballë arsyetimit njerëzor duken paradoksale, sepse ajo ka asistencën e Shpirtit të Shenjtë të shprehur qartë në Veprat e Apostujve: “Por ju do të merrni fuqinë e Shpirtit të Shenjtë, i cili do të zbresë në ju dhe ju do të bëheni dëshmitarët e mi në Jerusalem, në mbarë Judenë, në Samari, madje dhe gjer në skajin e botës”. (Veprat e Apostujve. 1, 8) dhe ajo vazhdon rrugën e shenjtërimit të saj ndërmjet paradoksit dhe Dashurisë. A nuk ishte paradoksale në sytë e botës hapja e shtëpisë së Motrave të Dashurisë së Nënë Terezës në Nju Jork më 1971 dhe shumëkush e pyeti “Pse këtu, ne nuk jemi të varfër si India!” dhe ajo u përgjigj: “Këtu ka varfëri për dashuri”! A nuk ishte paradoksale kur gjatë kurimit të një të sëmuri me murtajë një pasanik i tha Nënë Terezës: “Unë nuk do e bëja këtë punë që bën ti, as për një milion dollarë” dhe ajo iu përgjigj e qetë: “As unë”! E kam takuar Papën në maj të vitit 2007, në Kongresin Ndërkombëtar të Caritas-it në Romë. Ishte në program që pas meshës për delegatët të kishte edhe një dëgjesë në grup dhe pastaj një moment bisede të lirë. Më kujtohet se si, së bashku me disa kolegë të Caritas-it e takuam në një qoshe të sallës Paolo VI dhe na tha: “Kur drejtoni organizatat e Caritas-it kujtohuni përherë për himnin e dashurisë së Shën Palit”. Nuk kam parë kurrë një person tek i cili të ndërthuret kaq bukur vështrimi plot pasion e ëmbëlsi, delikatesa dhe një lloj dhimbjeje e pashpjegueshme në fytyrën e tij. Për hir të këtij paradoksi, mund të them se pikërisht tek dhimbja dhe vuajtja e Atit të Shenjtë, tek problemet që kalon sot Kisha qëndron edhe vetë forca e Fesë së Krishterë. Pa këto probleme, pa dhimbje, pa vuajtje Kisha nuk do të ishte vetvetja. Edhe kur e shikojmë këto ditë të vështira, duhet ta kuptojmë dhimbjen e tij në perspektivën e fesë, përndryshe edhe dorëheqja tij mund të duket si paradoks. Dhimbja dhe vuajtja shikohen nën një këndvështrim të dyfishtë nga feja e krishterë: si dhimbje që duhet lehtësuar dhe shëruar dhe si kalim i nevojshëm në perspektivën e shëlbimit. Thotë Teilhard De Chardin: “Dhimbjen, i krishteri e provon si çdokush tjetër. Dhe, ashtu si të tjerët, ai duhet të impenjohet ta lehtësojë, jo vetëm nëpërmjet lutjeve por edhe nëpërmjet mundësive që shkenca ofron. Por, në momentin kur vuajtja mbizotëron, i krishteri e di si ta përdorë. Nëpërmjet një kompensimi të mrekullueshëm, dhimbja fizike, e përballuar me përvujtëri, e eliminon vuajtjen morale [...] dhe kryen, sikur të ishte një sakrament, një bashkim misterioz midis besimtarit dhe Krishtit që vuan.” (P. T. De Chardin. 1996. Sulla sofferenza. Ed. Queriniana. F. 19) Pra janë të varfra e krejtësisht të pamjaftueshme të gjitha përpjekjet gazetareske për të shpjeguar dinamikat e Kishës nëpërmjet logjikës politike apo historike. Ato janë, njëherazi, të dështuara sepse hasin në cakun e paradoksit që mendja “e botës”, hera-herës, nuk mund ta kapërcejë. Kjo ndodh me një pjesë të madhe të gazetarisë në botë. Për të mos përmendur disa gazetarë shqiptarë të përfshirë në këtë argument, pasi këtu arrijmë në paradoksin e paradoksi.
Albert P. Nikolla