Đức Thánh Cha tiếp kiến đoàn ngoại giao cạnh Tòa Thánh
VATICAN. Trong buổi tiếp kiến ngoại giao đoàn cạnh Tòa Thánh sáng ngày 7-1-2013, ĐTC
đã kiểm điểm tình hình thế giới, kêu gọi chấm dứt xung đột tại nhiều nước, bênh vực
quyền sống của con người và chống phá thai.
Hiện diện tại buổi tiếp kiến trong
dinh Tông Tòa có đại diện của 179 quốc gia có quan hệ trên cấp đại sứ cùng với đại
diện của chính quyền Palestine, đến chúc mừng ngài nhân dịp đầu năm mới. Buổi tiếp
kiến ngoại giao đoàn cũng là dịp để ĐTC kiểm điểm tình hình thế giới đồng thời bày
tỏ lập trường của Tòa Thánh đối với các vấn đề thời sự.
Sau lời chào mở đầu
của vị Niên trưởng ngoại giao đoàn cạnh Tòa Thánh, là Ông Alejandro Lalladares Lanza,
Đại sứ nước Honduras, Phó niên trưởng là Đại Sứ Jean-Claude Michel của Tiểu vương
quốc Monaco, đã nói đến những biến cố nổi bật trong năm 2012, những cuộc xung đột
quốc tế, chiến tranh huynh đệ tương tàn ở Trung Đông và Phi châu, cuộc khủng hoảng
kinh tế chưa từng có, các thiên tai, động đất, lụt lội, cuồng phong, làm cho hàng
triệu người lâm cảnh nghèo đói và tuyệt vọng.
Diễn văn của
Đức Thánh Cha
ĐTC lên tiếng chào thăm và gửi lời cầu chúc nồng
nhiệt đến các vị Đại Sứ, chính quyền và nhân dân các nước mà các vị đại diện. Ngài
cũng nói đến mối quan tâm của Giáo Hội Công Giáo đối với mọi dân tộc, và nhắc đến
lòng quí mến đối với Đức TGM Ambrose Madtha, người Ấn độ, Sứ thần Tòa thánh tại Côte
d'Ivoire, tử nạn lưu thông cách đây 1 tháng, cùng với người tài xế tháp tùng.
Căn cội những vấn đề của thế giới
Đức Thánh Cha nói:
Quý Ông Bà Đại Sứ, ”Tin Mừng theo thánh Luca kể lại rằng, trong đêm Giáng Sinh,
những người chăn đoàn vật nghe tiếng ca đoàn thiên thần tôn vinh Thiên Chúa và khẩn
cầu hòa bình cho nhân loại. Thánh Sử Tin Mừng cũng nhấn mạnh liên hệ chặt chẽ giữa
Thiên Chúa và ước muốn nồng nhiệt của con người thuộc mọi thời đại mong được biết
chân lý, thực thi công lý và sống trong hòa bình (Xc Gioan 23, Pacem in terris: AAS
55 [1963], 257). Ngày nay, nhiều khi người ta bị thúc đẩy nghĩ rằng chân lý, công
lý và hòa bình là những ảo tưởng và chúng loại trừ lẫn nhau. Biết chân lý dường như
là điều không thể có được và những nỗ lực khẳng định chân lý dường như thường dẫn
tới bạo lực. Đàng khác, theo một quan niệm đang thịnh hành ngày nay, sự dấn thân cho
hòa bình chỉ hệ tại tìm kiếm một thỏa hiệp bảo đảm sự sống chung giữa các dân tộc
hoặc giữa các công dân trong một quốc gia. Trái lại, theo nhãn giới Kitô, có một liên
hệ thâm sâu giữa sự tôn vinh Thiên Chúa và hòa bình của con người trên mặt đất, đến
độ hòa bình không phải chỉ là kết quả của nỗ lực phàm nhân, nhưng còn được tham gia
vào chính tình thương của Thiên Chúa. Và chính sự quên lãng Thiên Chúa, chứ không
phải sự tôn vinh Thiên Chúa, là điều gây ra bạo lực. Thực vậy, khi người ta không
còn tham chiếu một chân lý khách quan và siêu việt nữa, thì làm sao có thể thực hiện
một cuộc đối thoại chân chính? Trong trường hợp đó, làm sao người ta có thể tránh
cho bạo lực, công khai hoặc ngấm ngầm, khỏi trở thành một qui luật sau cùng cho các
quan hệ của con người với nhau? Trong thực tế, nếu không có sự cởi mở siêu việt, thì
con người dễ trở thành mồi cho chủ thuyết duy tương đối, và do đó, con người khó có
thể hành động theo công lý và dấn thân cho hòa bình.
”Ngoài những biểu hiện
về sự quên lãng Thiên Chúa, người ta có thể kể thêm những biểu hiện do sự không biết
đến tôn nhan đích thực của Thiên Chúa, sự kiện ấy là nguyên do gây ra trào lưu cuồng
tín tai hại về tôn giáo, trào lưu này trong năm 2012 vừa qua cũng gây ra những nạn
nhân tại một số nước, có đại diện ở đây. Như tôi đã nói, đó là một sự ngụy tạo tôn
giáo; thực ra tôn giáo nhắm hòa giải con người với Thiên Chúa, soi sáng và thanh tẩy
lương tâm và cho thấy rõ mỗi người là hình ảnh của Đấng Tạo Hóa.
”Vì thế,
nếu sự tôn vinh Thiên Chúa và hòa bình trên trái đất có liên hệ mật thiết với nhau,
thì hiển nhiên là hòa bình là hồng ân của Thiên chúa đồng thời là trách vụ của con
người, vì hòa bình đòi câu trả lời tự do và có ý thức của con người. Vì lý do đó,
tôi đã muốn đặt tựa đề cho Sứ điệp thường niên về Ngày Hòa bình thế giới là ”Phúc
cho những người xây dựng hòa bình”. Các chính quyền dân sự và chính trị là những người
đầu tiên có trọng trách hoạt động cho hòa bình. Họ là những người đầu tiên được mời
gọi giải quyết nhiều cuộc xung đột tiếp tục làm cho nhân loại đẫm máu, bắt đầu từ
Miền được ưu tiên trong kế hoạch của Thiên Chúa, tức là vùng Trung Đông.
Tình hình Siria và Trung Đông
”Trước tiên tôi nghĩ đến Siria, bị
sâu xé vì những cuộc thảm sát không ngừng và là nơi diễn ra những đau khổ kinh khủng
cho các thường dân. Tôi lập lại lời kêu gọi hãy hạ khí giới và thực thi một cuộc đối
thoại xây dựng càng sớm càng tốt, hầu chấm dứt một cuộc chiến tranh trong đó sẽ không
có người thắng, mà chỉ có kẻ bại; nếu kéo dài, nó chỉ để lại một cánh đồng hoang tàn.
Thưa quý vị Đại Sứ, xin cho phép tôi yêu cầu quí vị tiếp tục gây ý thức nơi chính
quyền của quý vị, để cấp thiết cung cấp trợ giúp tối cần thiết hầu đương đầu với tình
trạng trầm trọng về nhân đạo.
”Tiếp đến, tôi đặc biệt quan tâm hướng nhìn
về Thánh Địa. Sau khi Palestine được nhìn nhận như một Quốc gia Quan sát viên không
thành viên của LHQ, tôi lập lại mong ước rằng, nhờ sự hỗ trợ của Cộng đồng quốc tế,
người Israel và Palestine dấn thân sống chung hòa bình trong khuôn khổ hai quốc gia
có chủ quyền, trong đó sự tôn trọng công lý và những khát vọng hợp pháp của hai dân
tộc được bảo tồn và bảo đảm. Thành Jerusalem trở thành điều được biểu lộ qua danh
xưng của thành này! Là thành hòa bình chứ không phải là thành chia rẽ; trở thành lời
tiên tri về Vương quốc của Thiên Chúa chứ không phải là một sứ điệp về sự bất ổn và
chống đối nhau! Nghĩ đến dân tộc Irak yêu quí, tôi cầu chúc cho dân tộc này tiến
bước trên con đường hòa giải, để đạt tới sự ổn định đang mong ước.
Tại Liban,
nơi mà tôi đã gặp gỡ các thực tại cấu thành khác nhau hồi tháng 9 năm qua, ước gì
các truyền thống tôn giáo đa diện được mọi người vun trồng như một sự phong phú đích
thực cho đất nước, cũng như cho toàn vùng, và các tín hữu Kitô cống hiến một chứng
tá hữu hiệu cho việc kiến tạo một tương lai hòa bình với tất cả mọi người thiện chí!
Tình hình Phi châu
”Tại Bắc Phi cũng vậy, sự cộng tác của mọi thành phần
xã hội là điều ưu tiên, và mỗi người phải được bảo đảm quyền công dân trọn vẹn, được
tự do công khai tuyên xưng tôn giáo của mình và có thể góp phần vào công ích. Tôi
cam đoan với mọi người dân Ai Cập sự gần gũi và lời cầu nguyện của tôi, trong thời
kỳ đang có những cơ chế mới được thiết lập.
Hướng nhìn về Phi châu nam sa
mạc Sahara, tôi khuyến kích những cố gắng kiến tạo hòa bình, nhất là tại những nơi
đang có những vết thương chiến tranh mang mở toang và tại những vùng đang chịu những
hậu quả trầm trọng về mặt nhân đạo. Tôi đặc biệt nghĩ đến Vùng Sừng của Phi châu cũng
như miền đông Cộng hòa dân chủ Congo, nơi mà bạo lực đang được khơi dậy, bó buộc nhiều
người phải bỏ nhà cửa, gia đình và khuôn khổ cuộc sống của họ.
Đồng thời tôi
không thể không nói đến những đe dọa khác đang xuất hiện ở chân trời. Theo những khoảng
cách đều đặn, Nigeria là nơi diễn ra những cuộc khủng bố tạo nên các nạn nhân, nhất
là nơi các tín hữu Kitô đang tụ hợp nhau để cầu nguyện, như thể oán ghét muốn biến
các đền thờ cầu nguyện và an bình thành những trung tâm sợ hãi và chia rẽ. Tôi cảm
thấy rất đau buồn khi hay tin, chính trong những ngày chúng ta mừng lễ Giáng Sinh,
các tín hữu Kitô đã bị sát hại một cách dã man. Nước Mali cũng bị bạo lực sâu xé và
đang phải chịu một cuộc khủng hoảng sâu đậm về cơ chế và xã hội, cần phải khơi dậy
sự quan tâm của cộng đồng quốc tế. Tại Cộng hòa Trung Phi, tôi mong ước rằng các cuộc
thương thuyết đã được loan báo cho những ngày tới đây đưa tới sự ổn định và tránh
cho dân chúng khỏi phải tái trải qua những kinh hoàng của nội chiến.
Bảo
vệ phẩm giá con người
”Sự xây dựng hòa bình luôn tiến hành
qua việc bảo vệ con người và những quyền cơ bản của con người. Nghĩa vụ này, tuy nó
bị đe dọa những những thể thức và cường độ khác nhau, đang đặt câu hỏi cho mọi quốc
gia và phải liên tục được soi sáng nhờ phẩm giá siêu việt của con người và những nguyên
tắc được khi trong bản tính con người. Trong số những nguyên tắc ấy đứng hàng đầu
có sự tôn trọng sự sống con người trong mọi giai đoạn. Về vấn đề này, tôi vui mừng
vì một Nghị Quyết của Nghị Viện của Hội đồng Âu Châu, hồi tháng giêng năm qua, đã
yêu cầu cấm việc làm cho chết êm dịu, được hiểu như một sự cố tình giết một người
đang ở trong tình trạng lệ thuộc, bằng hành động hoặc bằng sự bỏ sót.
Đồng
thời tôi đau buồn nhận thấy rằng tại nhiều nước khác nhau, cả những nước có truyền
thống Kitô giáo, người ta vận động để du nhập hoặc nới rộng những luật bãi bỏ sự trừng
phạt hoặc cho tự do phá thai. Phá thai trực tiếp, - tức là nhắm phá thai như một mục
tiêu hoặc như một phương tiện, - là điều trái với luật luân lý một cách trầm trọng.
Khi khẳng định như thế, Giáo Hội Công Giáo không thiếu sự cảm thông và từ ái, kể cả
đối với bà mẹ. Đúng hơn, vấn đề ở đây là cảnh giác sao cho luật pháp không làm biến
thái một cách bất công sự quân bình giữa quyền sống của người mẹ và quyền của đứa
con được sinh ra, cả hai quyền đều thuộc về hai người một cách đồng đều. Trong lãnh
lực này, một điều cũng gây lo âu đó là phán quyết gần đây của Tòa án Liên Mỹ châu
về nhân quyền, liên quan đến việc thụ thai trong ống nghiệm, định nghĩa lại một cách
độc đoán về lúc thụ thai và làm suy yếu việc bảo vệ sự sống trước khi sinh ra.
Tây Phương mơ hồ về các quyền con người
”Đáng tiếc
thay, tại Tây phương, người ta cũng thấy nhiều mơ hồ về ý nghĩa các quyền con người
và nghĩa vụ đi kèm. Các quyền thường được lẫn lộn với những biểu thị thái quá về sự
tự quyết của con người, con người tự tham chiếu mình, và không còn cởi mở đối với
cuộc gặp gỡ với Thiên Chúa và với tha nhân; con người co cụm vào mình khi chỉ tìm
cách thỏa mãn những nhu cầu riêng của mình. Trái lại, để có đặc tính chân chính, sự
bảo vệ các quyền con người phải cứu xét con người trong sự toàn diện theo chiều kích
cá nhân và cộng đoàn.
”Tiếp tục cuộc suy tư của chúng ta, cũng nên nhấn mạnh
việc giáo dục cũng là một con đường ưu tiên khác để xây dựng hòa bình. Cuộc khủng
hoảng kinh tế và tài chánh hiện nay là điều dạy chúng ta về vấn đề ấy. Cuộc khủng
hoảng xảy ra vì lợi lộc quá nhiều khi được tuyệt đối hóa, gây thiệt hại cho lao công,
và người ta phiêu lưu vô độ trên những con đường kinh tế tài chánh, thay vì trên những
con đường kinh tế thực sự. Vì thế, cần tìm lại ý nghĩa của lao công và lợi tức tương
ứng. Để đạt tới mục đích ấy, nên giáo dục chống lại những cám dỗ của lợi lộc riêng
tư và ngắn hạn, để qui hướng nhiều hơn về công ích. Ngoài ra, cần cấp thiết huấn luyện
các nhà lãnh đạo, những người sẽ điều khiển các tổ chức công cộng quốc gia và quốc
tế trong tương lai (Xc Sứ điệp Ngày Hòa Bình thế giới lần thứ 46, 8-12-2012, n.6).
Liên hiệp Âu Châu cũng cần những đại diện sáng suốt và có khả năng, để thực hiện những
chọn lựa khó khăn, cần thiết để chấn chỉnh nền kinh tế của mình và đặt những nền tảng
vững chắc cho sự phát triển của mình. Nếu đứng một mình, một số nước có lẽ sẽ tiến
bước nhanh hơn, nhưng cùng nhau, tất cả chắc chắn sẽ đi xa hơn! Nếu chỉ số khác biệt
giữa các hối xuất tài chánh là một mối lo, thì những khác biệt trong sự tăng trưởng
giữa nột số nhỏ ngày càng giầu thêm, và một đa số ngày càng nghèo thêm, sẽ gây ra
hoang mang. Nói tắt một lời, vấn đề ở đây là không cam chịu ”với tình trạng suy yếu
(spread) về an sinh xã hội”, trong lúc người ta chiến đấu về tài chánh.
Đầu
tư trong lãnh vực giáo dục tại những nước đang trên đường phát triển ở Phi châu, Á
châu và Mỹ châu la tinh có nghĩa là giúp các nước ấy khắc phục nghèo đói và bệnh tật,
cũng như thực hiện những hệ thống luật pháp công bằng, tôn trọng phẩm giá con người.
Điều chắc chắn là để thực thi công lý, những kiểu mẫu tốt về kinh tế vẫn chưa đủ,
cho dù chúng cần thiết. Công lý chỉ được thực thi nếu có những người công chính! Vì
thế, kiến tạo hòa bình có nghĩa là giáo dục cá nhân bài trừ tham nhũng, nạn phạm pháp,
nạn sản xuất và buôn bán ma túy, cũng như tránh những chia rẽ căng thẳng có nguy cơ
làm cho xã hội kiệt lực, cản trở sự phát triển và sống chung hòa bình.
Bênh
vực tự do tôn giáo
”Tiếp tục cuộc nói chuyện của chúng ta hôm nay, tôi
muốn nói thêm rằng hòa bình xã hội cũng bị lâm nguy do một số vi phạm tự do tôn giáo.
Đôi khi đây là sự gạt bỏ tôn giáo ra ngoài lề đời sống xã hội; trong một số trường
hợp khác, đó là thái độ bất bao dung hoặc bạo hành chống lại con người, các biểu tượng
xác định căn tính tôn giáo và các tổ chức tôn giáo. Cũng xảy ra tình trạng này là
các tín hữu, đặc biệt là các Kitô hữu, bị cấm cản không được góp phần cho công ích
qua các tổ chức giáo dục và từ thiện của họ. Để bảo vệ hữu hiệu việc thực thi tự do
tôn giáo, điều thiết yếu là tôn trọng quyền phản kháng lương tâm. Biên cương này của
tự do liên hệ tới những nguyên tắc rất quan trọng, có tính chất luân lý đạo đức và
tôn giáo, được ăn rễ sâu nơi phẩm giá của chính con người. Những nguyên tắc ấy giống
như ”những bức tường nâng đỡ toàn thể xã hội muốn thực sự có tính chất tự do và dân
chủ. Vì thế, cấm sự phản kháng lương tâm về mặt các nhân và tổ chức, nhân danh tự
do và sự đa nguyên, sẽ mở đường cho những cánh cửa bất bao dung và cưỡng bách mọi
người phải đồng đều nhau.
”Ngoài ra, trong một thế giới có những giới hạn
ngày càng mở rộng hơn, xây dựng hòa bình bằng đối thoại không phải là một chọn lựa,
nhưng là điều cần thiết! Trong viễn tượng ấy, Tuyên Ngôn chung giữa vị Chủ tịch HĐGM
Ba Lan và Đức Thượng Phụ Mascơva, được ký kết hồi tháng 8 năm ngoái, là một dấu chỉ
mãnh mẽ do các tín hữu nêu ra để tạo điều kiện dễ dàng cho những quan hệ giữa dân
tộc Nga và dân tộc Ba Lan. Tôi cũng muốn nhắc đến hiệp định hòa bình mới ký kết tại
Philippines và nhấn mạnh vai trò của đối thoại giữa các tôn giáo để có sự sống chung
hòa bình trong vùng Mindanao.
Và ĐTC kết luận rằng:
Quý vị Đại Sứ,
”Vào cuối thông điệp Hòa bình dưới thế, sẽ được mừng kỷ niệm 50 năm trong năm nay,
Vị Tiền Nhiệm của tôi, Đức Chân Phước Gioan 23, đã nhắc lại rằng hòa bình chỉ là ”một
danh từ trống rỗng ý nghĩa” nếu nó không được lòng bác ái linh hoạt và kiện toàn (AAS
55 [1963], 303). Như thế, lòng bác ái ở trọng tâm hoạt động ngoại giao của Tòa Thánh,
và trước tiên ở trọng tâm mối quân tâm của Người Kế Vị Thánh Phêrô và của toàn thể
Giáo Hội Công Giáo. Đức bác ái không thay thế cho công lý bị phủ nhận, nhưng đàng
khác, công lý không thay thế cho đức bác ái bị phủ nhận. Giáo Hội thực hành hằng ngày
đức bác ái trong các tổ chức từ thiện, với những nhà thương và bệnh xá, cũng như các
tổ chức giáo dục, tron gđó có các viện cô nhi, trường học, học viện, đại học cũng
như qua sự trợ giúp dành cho dân chúng gặp khó khăn, nhất là trong và sau các cuộc
xung đột. Nhân danh bác ái, Giáo Hội muốn gần gũi tất cả những người đau khổ vì thiên
tai. Tôi nghĩ đến các nạn nhân bị lụt tại Đông Nam, và cuồng phong xảy ra ở bờ biển
phía đông của Hoa Kỳ. Tôi cũng nghĩ đến những người bị động đất dữ dội tàn phá một
số miền ở bắc Italia. Như quý vị biết, tôi đã muốn đích thân đến những nơi ấy và tôi
đã có thể nhận thấy ước muốn nồng nhiệt của dân chúng mong tái thiết những gì đã bị
phá hủy. Trong thời điểm này của lịch sử Italia, tôi cầu mong rằng kinh thần kiên
trì và sự dấn thân chung linh hoạt toàn thể quốc dân Italia yêu quí....”