Pasi na shpjegoi kuptimin e Mbretërve Dijetarë, Benedikti XVI hap një faqe të re në
librin “Fëmijëria e Jezusit”, titulluar thjesht “Ylli”. Tani duhet të rikthehemi
te ylli, shkruan, i cili, sipas rrëfimit të Shën Mateut, i shtyu dijetarët të vihen
për udhë. Ç’tip ylli ishte? Ka ekzistuar me të vërtetë? Ekzegjetë me autoritet,
si Rudolf Pesch, kujton Papa, mendojnë se kjo pyetje nuk është aq e rëndësishme. Kemi
të bëjmë, sipas tyre, me një rrëfim teologjik, që nuk duhet ngatërruar me astronominë.
Edhe Shën Gjon Krizostomi mendon se ky nuk ishte yll i zakonshëm, madje se nuk ishte
fare yll, por fuqi e padukshme, që kishte marrë këtë pamje, për shkak të udhës së
tij. Nuk ekziston asnjë yll, që lëviz në këtë drejtim”, pohon. (In Matth.hom. VI
2: fq. 57,64). Në traditën e Kishës nënvizohet karakteri i jashtëzakonshëm i yllit,
qysh nga Injaci i Antiokisë (100 pas Krishtit), që shikon diellin e hënën duke u
sjellë rreth yllit, deri tek himni i lashtë për Dëftimin e Zotit në librin e Lutjeve
të ditës, sipas të cilit ylli ia kalonte për bukuri edhe vetë diellit. Pavarësisht
nga këto shkrime, nuk mund të mos mendohej edhe se ndoshta ylli kishte të bënte me
një fenomen qiellor astronomikisht të përcaktueshëm e të klasifikueshëm. Do të ishte
gabim, na kujton Papa, t’i vinim vizë kësaj pyetjeje, duke u ndaluar vetëm tek karakteri
teologjik i tregimit. Me lindjen e astronomisë moderne, të zhvilluar edhe nga të krishterët
besimtarë, nisi të bëhej përsëri pyetja për yllin. Në analizën e hollësishme të
arritjeve në fushën e astronomisë, Papa niset prej Gjon Keplerit (vdekur më 1630),
që e shpjegon shkencërisht ndriçimin mbi Betlehem, duke u bazuar tek fenomeni i bashkërenditjes
së planeteve Jupiteri, Saturni e Marsi, kur u duk një yll i dobët e shumë i largët,
në të cilin ndodhi një shpërthim vigan, që lëshoi për javë e muaj të tërë, ndriçim
të fortë, të dukshëm. Papa vijon me astronomin Ferrari d’ Occhieppo dhe arritjet
e tij, bazuar mbi studimet e astronomëve babilonezë, të cilët patën arritur në përfundimin
se po ndodhte një ngjarje me rëndësi universale, lindja, në Vendin e Judës, e një
sundimtari, që do të sillte shpëtimin. Ç’mund të themi përballë gjithë këtyre
studimeve? E edhe përballë sigurisë me të cilën këta tre dijetarë nisen drejt Jeruzalemit?
Ndonëse kjo është një çështje, që duhet ta lëmë të hapur. Bashkërenditja yjore mund
të ishte një impuls, një shenjë e parë për nisjen, por nuk do t’u kishte folur këtyre
njerëzve, në se nuk do të ishin prekur edhe në një mënyrë tjetër: në shpirt, me shpresën
se ky yll lindte nga Jakobi (Nm 24,17). Në se Mbretërit, të udhëhequr nga
ylli, në kërkim të mbretit të judenjve, përfaqësojnë lëvizjen e popujve drejt Krishtit,
kjo do të thotë se kozmosi flet për Krishtin, por edhe se, për njeriun në kushte reale,
gjuha e tij nuk është plotësisht e deshifrueshme. Gjuha e krijimit flet me mijëra
fjalë. Ngjall në zemrën e njeriut ndjesinë e pranisë së Krijuesit. E edhe shpresën
se një ditë Zoti do të dëftohet. Se njeriu mund ta takojë. Por njohja, që buron nga
krijimi e konkretizohet në fetë, mund edhe ta humbasë drejtimin e duhur, duke e shtyrë
njeriun të mos lëvizë për të shkuar përtej vetvetes, por të mbyllet brenda sistemeve,
përmes të cilave beson se mund t’i përballojë me fuqitë e veta, fuqitë e fshehura
të botës. Në rrëfimin tonë, kujton Papa në librin “Fëmijëria e Jezusit”, jemi para
dy mundësive: ylli u prin Mbretërve kryesisht deri në Jude. Prej këndej, është fare
e natyrshme që ata të shkojnë në qytetin mbretëror të Izarelit dhe të hyjnë në pallatin
e mbretit. Aty duhet të kishte lindur mbreti i ardhshëm. Por, për të gjetur rrugën
përfundimtare drejt trashëgimtarit të Davidit, kanë nevojë edhe për profecitë e Shkrimit
Shenjt, për fjalët e Zotit të gjallë. Duhet kujtuar se në botën e lashtë trupat
qiellorë1 shikoheshin si pushtete hyjnore, që vendosnin mbi fatet e njerëzve.
Planetet kishin emra hyjnish e, sipas mendimit të kohës, sundonin botën. Prej këndej,
njeriu duhet të lidhte besë me ta. Besimi në një Zot të vetëm, dëshmuar nga Bibla,
i çmitizoi menjëherë, kur në rrëfimin mbi krijimin, i quajti diellin e hënën ‘kandila’
që Hyji, së bashku me aradhet e tjera të yjeve, i vari në kupën qiellore” (cfr
Zan 1,16s) Duke hyrë në botën pagane, feja e krishterë duhej të përballonte
përsëri çështjen e hyjnive yjore. Prej këndej, në letrën që u shkruan Pali efezianëve
nga burgu, ngulmon se Krishti i ngjallur e mundi çdo principatë e edhe çdo pushtet
të ajrit, e tani sundon mbi gjithë universin. Në këtë vijë është edhe rrëfimi i yllit
të Mbretërve: nuk është ylli ai, që vendos mbi fatin e Foshnjës, por Foshnja, që i
prin yllit. Mund të flasim për një kthesë të vërtetë antropologjike: njeriu i pranuar
nga Zoti – siç e tregon këtu në Birin e tij të vetëm - është më i madh se të gjitha
forcat e botës materiale, vlen më shumë se mbarë universi.
1 Planetet
e sistemit diellor sipas largësisë nga dielli janë: Mërkuri, Afërdita, Toka, Marsi,
Jupiteri, Saturni, Urani e Neptuni. Gjashtë prej tyre kanë satelitë natyrorë; secili
prej planeteve të jashtme është i rrethuar nga rrathë planetarë prej pluhuri dhe grimcash
të tjera. Të gjithë planetet, përveç Tokës, kanë emra perëndish dhe perëndeshash të
mitologjisë greko-romake. Jupiteri (Zeus për grekët) ishte mbreti i zotave, princi
i Olimpit dhe mbrojtës i shtetit romak. Zeus ishte i biri i Cronus (Saturni).