Atë Pal Dodaj, ofm në përvjetorin e lindjes, mbrojtës i vlerave ungjillore, kultivues
idealeve të lirisë e të pavarësisë, martirizuar nga komunistët. Duke shfletuar kalendarin
historik, sot më 3 shtator përkujtojmë përvjetorin e lindjes së françeskanit shqiptar
Atë Pal Dodajt OFM, të parit provincial shqiptar të Provincës Françeskane të Zojës
Nunciatë, mbrojtës i vlerave ungjillore, kultivues idealeve të lirisë e të pavarësisë,
martirizuar nga komunistët. Atë Pal Dodaj lindi në Janjevë afër Prishtinës, në
Kosovë, më 3 shtator të vitit 1889. Ende i vogël, shkoi në Shkodër për t’u shkolluar
ndër Etërit Françeskanë, me synimin që të vishte zhgunin e Shën Françeskut të Asizit.
Nisi prandaj mësimet në Kolegjin e Troshanit, ndërsa noviciatin e jetës rregulltare
si dhe studimet filozofike e teologjike i kreu në Firence të Italisë. Aty, më 19 korrik
1902 kremtoi edhe Meshën e Parë, për t’u kthyer menjëherë në Atdhe, i gatshëm për
t’i shërbyer Kishës e Kombit. Filloi punën si profesor i filozofisë, ndërsa u
caktua edhe si epror Guardian e më pas, epror provincial i parë shqiptar i Provincës
Françeskane Shqiptare, I dashur me të gjithë, Atë Pal Dodaj solli në provincë frymën
e gëzimit të vërtetë françeskan, të paqes e të të mirave. Atë Pal Dodaj njihet edhe
si mbrojtës e mbështetës së njerëzve që kultivonin kulturën e ndihmonin çështjen e
Kombit Shqiptar. Kuvendin Françeskan të Rubikut e ktheu në strehë mbrojtjeje për të
përndjekurit nga padrejtësitë e një kështjellë të idealeve të lirisë e të pavarësisë.
Atë Pal Dodaj qe historian e publicist. Botoi në revistën “Hylli i Dritës” e në shumë
revista të huaja. Ishte bashkëpunëtor i rregullt i gazetës vatikanase “L’Osservatore
Romano”. La pas vete edhe vepra të rëndësishme si kronika, “Shqipnia e kohës së
mesme” (1913), “Dorëshkrimet e Atë Gjeçovit” (Romë 1936), Provinça misionare e Zojës
Nunciatë në Shqipëni” (1923). Veprimtaria e françeskanëve në Shqipni (Milano 1940);
së bashku me Atë Gjergj Fishtën e Zef Schiroin përktheu në italisht “Kanunin e Lekë
Dukagjinit” që u botua nga Akademia Italiane në Romë më 1941. Për të gjitha këto
e veprimtari tjera në fusha të ndryshme në shërbim të popullit e Kishës, Atë Pal Dodaj
ka merita të padiskutueshme sepse punoi dhe i shërbeu “Dritës së Vërtetë” e regjimi
komunist e arrestoi dhe e dënoi duke e torturuar mizorisht sepse ishte errësirë e,
derisa i afrohej vdekjes, për shkak të moshës së shtyrë, e dënoi edhe me pushkatim,
dënim që iu kthye në burgim të përjetshëm, prej nga e liroi shumë shpejt motra vdekje,
që erdhi dhe e mori për dore në një nga qelitë e burgut komunist më 5 shtator 1951,
për ta sjell në Dritën e Vërtetë të Amshimit.