Me 4 gusht kalendari kujton shën Gjon Maria Vianej
Me 4 gusht kalendari kishtar përkujton Shën Gjon Maria Vianej, meshtar Gjon Maria
Vianej lindi në Dardilì, pranë Lionit në Francë, më 8 maj 1786 në një familje fshatare.Ishte
pa ndonjë formim fillestar dhe donëse i mungonte kultura e nevojshme, në gusht të
vitit 1815 ia doli mbanesh të shugurohej meshtar, vetëm pse mbahej nga të gjithë si
model i dashurisë së krishterë. Si u emërua famullitar në Ars-an-Dombë, iu kushtua
plotësisht ungjillëzimit të vendit, kryesisht duke u bërë shembull mirësie e dashurie,
ndonëse i torturuar nga mendimi se ishte i denjë për detyrën e tij, ndjehej krejt
i papërgatitur për një mision kaq me përgjegjësi. Dhjetë vjet pas arritjes së
Gjon Maria Vianejt, Arsi ishte përplot me besimtarë e ai, që në fillim e kishte të
ndaluar të rrëfente, u bë njëri nga rrëfyesit më të ndritur në historinë së Kishës.
Dëshmoi, kështu, se jo gjithnjë filozofia e teologjia janë të nevojshme për t’i afruar
shpirtrat tek Zoti e për t’i udhëhequr ndërgjegjet drejt dritës së Krishtit.
Po, le të ndalemi në disa hollësira të jetës së Shën Gjonit Maria Vianej. Dukej sikur
e gjithë bota ishte ngritur kundër dëshirës së tij për t’u bërë prift: i jati, i cili
nuk donte kurrsesi që i biri të ndiqte këtë rrugë; Revolucioni që çkristianizoi Francën;
Napoleoni që e thirri ushtar, në sa ai u detyrua të dezertonte, duke mos dashur t’i
shërbente njeriut që kishte burgosur Papën Piu VII. Do të ishte burgosur, po të
mos e kishte shpëtuar i vëllai, Fransua, që e zëvendësoi në ushtri. Më në fund, nën
udhëheqjen e me ndihmën e famullitarit të vet të Ekyji, pranë Lionit, Atë Ballì, Gjon
Maria Vianej në moshën 29 vjeç u bë prift në gusht të vitit 1815, në sa anglezët e
çonin Napoleonin të burgosur në ishullin e Shën Elenës. Shugurohej pa i kryer
studimet, e jo se e kishte penguar revolucioni. Nuk e kuptonte latinishten, nuk dinte
të argumentonte, as të predikonte... pra, nuk mund të realizonte dëshirën për t’u
bërë meshtar. Sikur thamë, u desh guximi i Abatit Sharl Balì, famullitar i Ekyji-së,
pranë Lionit, për t’ia hapur rrugën drejt meshtarisë: ishte abati ai, që i dha mësim
në qelën e vet, që e dërgoi në seminar, që e mikpriti kur i ndërpreu studimet, që
vijoi ta përgatiste me durim, derisa e shuguroi meshtar në Grenoblë. Meshtari
i ri e filloi detyrën e famullitarit të Arsit me ankth, me dëshirën për të ikur nga
famullia. Por, pas pak vitesh, në Ars filluan të vinin njerëz nga të katër anët, ashtu
siç shkohet në shtegti. Vinin për të, pasi qe bërë i njohur përmes ndihmës që u jepte
famullive të tjera, sidomos kur ishte nevoja për të rrëfyer. Ky famullitar, i përqeshur
nga priftërinjtë e tjerë, madje edhe i paditur te ipeshkvi për “huqe” dhe “çrregullime”,
nisi të qëndrojë gjithnjë më gjatë në rrëfyestore, falë talentit të tij për të drejtuar
e për të ngushëlluar shpirtrat, u bë i njohur në të gjitha shtresat e shoqërisë franceze
të kohës. Njerëzit që ishin shpresëhumbur, largoheshin nga rrëfyestorja e tij
plot fe e shpresë. Në sa ai vijonte ta konsideronte veten të paaftë aq, sa provoi
dy herë të ikë nga famullia kishtare. E u kthye shumë shpejt mbrapsht, sepse në Kishë
e prisnin qindra njerëz të ardhur edhe nga larg. Vijoi të rrëfejë e të kremtojë meshë
deri në verën e vitit 1859, kur nuk qe më në gjendje të shkonte në kishë, sepse po
jepte shpirt. E pagoi mjekun, duke e porositur të mos vinte më, sepse shihej qartë
që mjekimet ishin të kota. Kur njerëzit e morën vesh lajmin e vdekjes së Gjon
Maria Vianejt, s’mjaftuan trenat as veturat, për t’i përballuar shtegtarët që niseshin
drejt Arsit – shkruan një dëshmitar i kohës. Turma që donte t’i jepte lamtumirën e
fundit ishte aq e madhe, sa trupi i tij u mbajt në Kishë dhjetë ditë e dhjetë netë.
Papa Piu XI do ta shpallte shenjt më 1925. Paraqitet si shembull e pajtor i klerit
të famullive kishtare. Famullitari i Arsit, Shën Gjon Vianej që rrinte gjithë
ditën në rrëfyestore. Sa shëndetlig e hollak është famullitari i ri i Arsit.
S’i ka mbushur ende tridhjetë e një vjetët e i ka faqet të zgropuara. Klementina,
Liza e Amelia, tri besimtare të famullisë të Shën Filomenës, së cilës i kushtohet
Kisha e vendit, janë vërtetë të shqetësuara. “Me sa duket, ha shumë pak!”. “Thonë
se ha vetëm patate…” “E ke parë ç’vështrim të ethshëm ka?... “Jo të ethshëm,
por të zjarrtë!”. Gjon Maria Vianej, me origjinë nga Dardilě, pranë Lionit, erdhi
në Ars aty nga viti 1817. Pasi e vërejtën mirë e mirë, besimtarët nisën ta çmonin
shumë. E pak nga pak filluan ta ndjekin çdo ditë Kishën… Sipas famullitarit të Arsit,
rrëfimi është mënyra më e mirë për të rifilluar një jetë të re, për t’iu afruar Zotit
e për t’i kërkuar falje. Prandaj e nis punën e tij pikërisht nga rrëfyestorja, ku
shpesh rri deri në tetëmbëdhjetë orë. “Nuk ka pikë kujdesi për vete. Pastaj, pse
duhet të rrëfehemi? Ti Amelia, për shembull, a mund të quhesh mëkatare?”. “Unë
jo, por të tjerët, me sa duket, po. Ta tregon vetë numri i njerëzve që vrapojnë në
rrëfyestoren e tij”. “E kush na qenkan këta?” – pyet me shqetësim Amelia. “Së
pari, ti i gjykon të tjerët pa i njohur fare. Pastaj e vë vetën përmbi ta, duke harruar
se të gjithë jemi të barabartë para syve të Zotit. Së fundi, më e rëndësishmja nga
të gjitha, nuk e njeh bukurinë e hapit që bëjnë: s’ka gjë më të bukur se të pajtohesh
me Zotin”. “Ngutem gjithnjë kur flas” – pranon me ndrojte Amelia. “Gjëja më
mahnitëse që bën Zoti, është se nuk na qorton” – ndërhyn Liza, “por na do kështu siç
jemi. Ulet tek këmbët tona për të na pastruar nga balta e mëkateve e për të na hapur
rrugën drejt jetës së re”. Liza çuditet sesi mundi të japë një përgjigje kaq të
bukur. Bie heshtja. Sigurisht që famullitari u kishte shtënë në kokë ide të çuditshme.Fama
e famulltarit të Arsit, një meshtar i jashtëzakonshëm, shtohet gjithnjë më shumë e
njerëzit vijnë edhe nga larg për t’u rrëfyer prej tij. Pasi çlirohen nga barra e mëkateve
përmes rrëfimit, rinisen të shëruar shpirtërisht e nganjëherë, edhe fizikisht. Fillojnë
të vërtetohen edhe mrekulli. Famullitari i Arsit bëhet aq i njohur, sa të tërheqë
pas vetes turma njerëzish. Mbyll sytë në vitin 1859 e shpallet shenjt në vitin 1925,
duke u bërë edhe pajtor i klerit. Në se do të na duhej të kujtonin një nga shprehjet
e tij, do të zgjidhnim këtë: “Në shpirtin tonë kemi gjithçka duhet për të bërë mirë”.