Թրքական յայտնի «Radikal» թերթի լրագրող Ալի Թօփուզ իր սիւնակին մէջ անդրադարձած է Հայոց
Ցեղասպանութեան դրդապատճառներուն:
«Հայոց Ցեղասպանութիւնը Ապրիլ 24-ին սկսելով Ապրիլ 25-ին չաւարտեցաւ: Ցեղասպանութեան
պատճառները ամբողջութեամբ հասկնալու համար պէտք է ուսումնասիրութիւնը սկսիլ Ապտուլ Համիտի
ժամանակաշրջանէն, հասնելով մինչեւ Հրանդ Տինքի եւ Սեւակ Շահին Պալըքչըի սպանութիւնները:
Պէտք է հասկնալ, որ սպանութեան մէկ ձեւը չարդարացներ միւս ձեւը: Այսինքն 1915-ի ցեղասպանութիւնը
անկէ առաջ տեղի ունեցած սպանութիւնները չարդարացներ»(գրած է թուրք լրագրողը):
Թօփուզի
խօսքերով` Ապտուլ Համիտն ու 1915-ի արիւնարբու մարդասպանները նոյն հարթութեան վրայ դնելը
ճիշդ չէ, սակայն 1915-ի Ցեղասպաններու մեղքի ծանրութիւնը չի կրնար Ապտուլ Համիտի մեղքերը
մաքրել:
Թուրք լրագրողի խօսքերով` 1915-ը ունի երկու պատճառ: Մէկը այն էր, որ
«Իթթիհատ վէ թերաքքի»ի («Միութիւն եւ յառաջդիմութիւն») կուսակցութեան կողմէ որդեգրուած
սկզբունքները դաւաճանուեցան եւ անոնք լոկ տեսութիւն մնացին: Անոնք չկատարեցին իրենց խոստումները
եւ որոշեցին, որ «Օսմանեան կայսրութեան տարածքին ապրող բոլոր ժողովուրդները պէտք է խօսին
նոյն լեզուով, ունենան նոյն կրօնը եւ պէտք է ստեղծուէր միատարր հասարակութիւն: Այդ ամէնուն
հիմքը դրած էր Օսմանեան վերջին կայսրը` Ապտուլ Համիտը: