Објавен новиот документ на Меѓународнатра Теолошка Комисија: теолозите отворени за диалог и верност на Црковното Учителство

Меѓународната Теолошка Комисија денес објави на својот сајт нов документ, напишан на англиски, насловен “Теологијата денес: Прерспектива, Принципи и Критериуми“. Текстот проучува некој актуелни прашања на теологијата и предлага, во светлина на конститутивните принципи на телогијата, методолошки критер кој се одлучувачки за католичката теологијата во донсо на другите поврзани дисциплини, како верската наука. Текстот имам три поглавја: телогогијата претпоставува слушањето на Словото Божјо примено со вера (Поглавје 1); во телогијата се изучува во заедништво со Црквата (Поглавје 2); и има за цел да даде право на научен начин да се приближи до Божјата вистината во едена проспектива на аутентична мудрос (Поглавје 3). Но која е целта на овој документ? Серџо Чентрофанти го праша на монс. Крзистоф Чармса, помошник секретар на Меѓународната Теолошка Комисија:

*********
"Меѓународната теолошка комисија, формирана пред се од 30 теолози од најразлични земји, што се од различни јазици и различни теолошки формации, но сепак тие се верни на Црквеното Учење, всушност предлагајќи документи, што денес се веќе 25 во Историата на четириесет години постоење на Комисијата, имат за задача да понудат помош на Светата Столица, а особено на Конгрегацијата за Наука за Верата, разгледувајќи ги теолошките прашања од посебна важност и од особена актуелност. Текстовите обично се одобруват во две форми: или апсолутно мнозинство, за целиот текст – така беше одобре исто така текстот што денес е објавено: “Теологијата денес: Перспективи, Принципи и Критериуми“ – или само цо генеричка форма, кога членовите се изјаснуват само позитивно за главните идеи на текстот. Нашиот текст беше одобрен на 29 ноенври од претходната година, во пленарната сесија, и потоа беше доставен до преседателот на Комисијата, префект на Конгрегацијата, кардинал Вилиам Левада, кој го одобри и овласти издавањето на документот. Во реалност, постои и една дуга цел: она да им помогне на целокупната теолошка заедница, проширена по светот, текст кој во некоја смисла сака да им даде еден заеднички документ, сака да да се справи со прашањата од перспектива на единството на теолошката наука, и исто така да пробуди подлабоко размислување и конструктивна дебата во теолошкиот свет денес. Можеби е важно да се нагласи дека документите на Комсијата не се тестови на Црковното Учење. Се преставуват како теолошки авторитетни, не помалку се текстови на кој теолозитре се повикани да дискутират, да се соочат позитивно и конструктивно. Би рекол дека секој документ на Комисијата е, во некоја смисла, материален резултат на соработката помеѓу теолозите – помеѓу нив – и на соработката со теолозите на Црквеното Учење, во заедничка служба, во одговорност што ја споделуват пред вистината на ризницата на верата.

Во текстот се езаминират неколку актуелни теолошки прашања...
Клушен проблем е само еден: идентитетот на теологијата во однос на сродните науки или на науките од целиот свет денеска, со соодветни критери за методот на поставување во оваа наука која во свое време Свети Тома Аквински ја нарекуваше “света наука“, а тоа е прашање од примарно значење за самиот идентитет на теолошката мисла. Комисијата се занимаваше со ова прашање, внимателна на актуелните случувања, во следните децени од Вториот Ватикански Концил, кој ни донесе едно огромно теолошко богатство, со нови точки, со теолошки школу насочени во новите културни околности, континентални, со нови теми за размислување и продлабочувања од кои исто така ... но во реалност, но тие придонесоа за некој одрдени фрагментаци на теолошката наука, кој – сепак – би требало секогаш, особено денес, да се пронајдат испред предизвикот за да си го најдат својот католички идентитет, да го задрчат тоа што е есенциално за својата мисија. Значи основното прашање, на документот би биуо: ако посто нешто сто во средина на мноштвото на легитимни пристапи на различни теолошки школи, постои нешто што е суштинско за сите католички теолози; нешто што треба да биде зачувано од сите култури на ова наука, едноставно како еден заеднички корен, како водич и критериум за секое коернетно размислување со депозитот на верата. Ова, би рекол, дека е основната темата на текстот; пред се, како што е наведено, Комисијата третираше веќе неколку пати различни теолошки теми во целина, на својот метод. Доста е да се потсети трите многу важни текста: од 1972, со значаен наслов: “Единството на верата и теолошкиот плурализам“; она од 1975, за односот помеѓу Црковното Учење и теологијата; исто така и во 1990 беше издаден многу важен текст за толкувањето на догмите.... Не помалку, за прв пат Комисијата се знаимава со теолошката тема како таква, во целокупност. И плодот е понуден денес на теолошката заедница раширена во Црквата, на сите верници кој се заинтересирани за прашањето за познавање на Бога.

Текстот предлага методолошки критериуми што се одлучувачки за католичката теологија. Кој се овие критериуми?
Ова е срцето на документот: критериумите, методолошките принципи на теологијата. И би рекол дека се дадени – ова вреди да се нагласи – не како една дисциплина скоро наметната од надвор, но пред се како семејни карактеристики на една заедничка работа на теолошката заедница, од истата куќа каде што теолозите живејат со нивните еклезијастички услуги, одговаарајќи на еклесиоалниот позив на теологот. Значи, не е толку наметнување колку читањето на самиот идентитет на она што теологијата е и што ни наметнува критериуми и методолошки принципи. Морам да кажам дека баш во овој момент текстот ме погоди заради својата разбирлива експозиција, на еден начин сокоро илуминиран и синтетички во изразувањето, во еден документ се сумурано долго, на 100 точки, оние неопходни принципи, оние критериуми што го сочинуват самото битие на теолошкиот одраз. Пвро, се разбира, кај католиците, не може да биде друго освен признавањето на приматот на Словото Божјо, со које Бог зборуваше многу пати, на различни начини, и дефинитивно ни зборуваше преку животот, смрта и воскресението на Исус Христос. Ако Словото Божјо треба да биде прифатено од теологијата во послушност на верата, како што нагласува документот – бидејќи секое познавање на Бога, исто така и она научното, теолошка, ја посочува верата – тогаш теологот in primis треба да биде еден човек верник и така теологијата може да биде тоа што е во својата природа, сфаќање на верата. Но еден одговор со вера на Словото Божјо не е никогаш само еден индивидуален чин, речиси затворено во рамките на хоризонтот во поединецот, секогаш е чин на заедницата. Така се раѓа и вториот критериуум на теологијата, нејзината еклезиалност, основен критериум на посветеноста, на размислувањето за верата, бидејќи откровението е свтрено кон повикувањето на Божјот народ, на една заедница, е објектот исто така и на самато истражување. Теолозите ја добиват преку Црквата и не постои дуг начин дасе добие. И што претпоставува верноста на апостолската традиција, која не е разделива од Црквеното Учење, на кој дозволата за аутентична интерпретација е дадена во однос на Божјото Слово напишано и пренесено. Повикот на адезивната одговорност на учењето, во нејзините различни градаци, е суштински критериум за католичката теологија, што смирено се потврдува, од страна на самата природа на ануката, и што всушност на крајот е вистинската гаранција на слободата на теолошкото истражување. Католичките теолози, за да бидат верни на природата на нивниот позив, треба да ја признат доктриналната надлежност на владиците, особено на целиот колегиум владици со Папата на чело. Во ојој еклизиален карактер на теологиојата не треба да се занемари исто така потребната внимателност на “sensus fidelium” (смислата на верата), чије што значање не беше секогас правилно разберено. Всушност, постои надприродна смисла на верата, на Божјот народ, но тоа не треба да се збунува со мислењето на мнозинството, но да биде натприродна чуство на верата во послушност на Словото Божјо и под вотство на владиците, што станува место на конфронтација за теолошкото размислување: библиата, традицијата, црковното учење, првите ангажмани на високо ниво на теолошката посветеност, што во документот се потврдени со посебна инчизивност и актуелност, не како нешто од минатото, но како нешто конститутивно за сегашното време, како и за секоја време на теологијата.

Документот исто така зборува и за перспективите на денешната теологијата. Што ќе кажете за тоа?
Меѓу разните перспективи, јас би сакал да нагласам само една, што ми е особено важна мене, а тој аспект е образложен во текстот: кога се нагласува важноста на заедницата на теолозите, од оние што се од различни културни контексти, национални, еклезиални ја вежбат божјата наука и кој никогас не се слободни борци, скоро приватни, но ја изградуват нивната наука на заеднички и колегијален начин, во едн вид на солидарност со Црквата, во внатрешноста на Црквата, но исто така помеѓу нив. Едно од сретствата на овој меѓусебен конвронт, на созревање, исто така и на братска корекција, е конструктивната, позитивна дискусија, помалку продолжувајќи го патот на средовековната “disputatio” (дебата), која никогаш не се заборава во целосно. Спротивното, јас би рекол едно лансирање на важноста на “disputatio”, дискусијата, за коернетниот развој на теологијата, внатре во рамките на заедницата на теолози, потврдено од документот, како едн предизвик кој стои испред ова наука која, не ретко, ризикува фргментираност, како што зборував. Треба да кажам дека Меѓународната Теолошка Комисија, она тело од 30 теолози кој с есостануват редовно и соработуват преку целата година во изготвување на текстови, всушност, во одреден смисла, е вистински пример на една теолошка заедница, со слободен и одговроен диалог, со голема смиреност, но исто така и голема одговорност на теолозите, наспроти разликите на верата, и би можеч да биде исто така пример за теолошкиот свет на соработување, на заедничко размислување, каде што се среќават – оние што се повикани да ги извршуват теолошки обавези – баш како докторот на католичката вистина, како што зборуваше Свети Тома во прологот на првиот ден од “Somma Teologica”.

Текстот ќе биде објавен на интернет страницата на Меѓународната Теолошката Комисија на ватиканскиот сајтот (www.vatican.va) ажуриран во последните неколку месеци: текстовите на италјански и шпански се веќе на располагање, додека оние на другите јазици се обработуват. Документот ќе биде исто така објавен и во списанието "Origins. CNS Documentary Service" и на интернет сајтот од Епископкста Конференција на Соединетите Американски Држави. Италјански превот наскоро ќе биде достапен во La Civiltà Cattolica и во иднина се предвидени исто така и преводите на поголемите јазици. ( гф, ап).