Papież do Roty Rzymskiej: prawo kanoniczne ma swój sens w prawdach wiary
Do ogłoszonego przez siebie Roku Wiary nawiązał Papież, spotykając się z Rotą Rzymską.
Na tradycyjnej dorocznej audiencji dla tego trybunału Stolicy Apostolskiej wskazał
tym razem na konieczność uwzględniania wiary Kościoła w interpretacji jego prawa.
Przypomniał, że w prawdach wiary prawo kanoniczne ma swój fundament i sens.
„W
ostatnich czasach pewne prądy myślowe przestrzegały przed przesadnym przywiązaniem
do praw Kościoła, począwszy od Kodeksów, uważając to za przejaw legalizmu – stwierdził
Papież. – W konsekwencji zaproponowano metody hermeneutyczne pozwalające na podejście
bardziej zgodne z podstawami teologicznymi i również duszpasterskimi celami normy
kanonicznej. Metody te miałyby prowadzić do jurydycznej kreatywności, w której dana
sytuacja byłaby czynnikiem decydującym w ustalaniu autentycznego znaczenia przepisu
prawnego w konkretnym przypadku. Należy od razu zaznaczyć, że to ujęcie wcale nie
przezwycięża pozytywizmu, jakiemu chciałoby się przeciwstawić. Ogranicza się ono do
zastąpienia go innym pozytywizmem, w którym ludzka interpretacja przejmuje główną
rolę w ustalaniu tego, co prawne. Nie szuka się tu obiektywnego sensu prawa, który
zdany jest na względy pretendujące, by być teologiczne i pastoralne, ale ostatecznie
narażony jest na dowolność”.
Benedykt XVI zwrócił uwagę, że takie podejście
zagraża pozbawieniem hermeneutyki prawa jej sensu. Nie dąży się już wtedy do zrozumienia
normy prawnej, skoro można ją dostosować do jakiegokolwiek rozwiązania, nawet przeciwnego
literze prawa. Ojciec Święty wskazał drogę, jaka jest tu właściwa.
„Istnieje
inna metoda, w której odpowiednie rozumienie prawa kanonicznego otwiera drogę interpretacji
włączającej się w poszukiwanie prawdy o prawie i sprawiedliwości w Kościele – powiedział
Papież. – Jak mówiłem w parlamencie mojego kraju w Berlinie, autentyczne prawo jest
nieodłączne od sprawiedliwości. Zasada ta dotyczy oczywiście również prawa kanonicznego.
Nie może ono być zamknięte w systemie normatywnym czysto ludzkim. Trzeba je łączyć
ze sprawiedliwym porządkiem Kościoła, w którym obowiązuje prawo wyższe”.
Chodzi
tu – wyjaśnił Papież – o prawo naturalne i o pozytywne prawo Boże. Każda norma, by
była racjonalna i rzeczywiście prawna, musi być z nimi zgodna. Benedykt XVI podkreślił,
że interpretacji prawa kanonicznego należy dokonywać zawsze w Kościele. Również w
kwestiach dyscyplinarnych trzeba sentire cum Ecclesia – „czuć z Kościołem”
– ze względu na podstawy doktrynalne, które zawsze są obecne w jego normach prawnych.