Dokument Kongregacji Nauki Wiary ułatwi episkopatom przygotowanie Wytycznych w sprawie nadużyć seksualnych osób duchownych wobec nieletnich

W ciągu najbliższych 12 miesięcy, do końca maja przyszłego roku, każdy episkopat ma opracować własne Wytyczne dla właściwego stosowania norm o nadużyciach seksualnych popełnionych przez duchownych wobec nieletnich. Krajowe Konferencje Episkopatów proszone są o to przez Kongregację Nauki Wiary, która rozesłała im ogłoszony dziś w Watykanie Okólnik, by pomóc w opracowaniu takich Wytycznych czy rewizji już istniejących. Winny one, jak czytamy w towarzyszącym im liście, „uwzględnić konkretne sytuacje na terenie podlegającym jurysdykcji danej Konferencji Episkopatu”. W ich opracowanie mają też być zaangażowani wyżsi przełożeni zakonni.

Normy, których wypełnianie w lokalnych sytuacjach ułatwią Wytyczne episkopatów, zawarte są w promulgowanym przez Papieża 21 maja 2010 r. zaktualizowanym motu proprio Sacramentorum sanctitatis tutela o ochronie świętości sakramentów. Dotyczą „graviora delicta – najcięższych przestępstw, wśród których jest bolesna kwestia nadużyć seksualnych ze strony duchownych wobec osób nieletnich”.

Okólnik Kongregacji Nauki Wiary przypomina odpowiedzialność biskupa diecezjalnego za „zabezpieczenie dobra wspólnego wiernych”, a zwłaszcza „za ochronę dzieci i młodzieży”. Ma on dać właściwą odpowiedź „na przypadki ewentualnych nadużyć seksualnych wobec osób niepełnoletnich, popełnionych przez duchownych w jego diecezji”. Trzeba w tym celu ustanowić należyte procedury postępowania, objąć opieką ofiary nadużyć, jak też formować wspólnotę kościelną w celu ochrony niepełnoletnich, uwzględniając przy tym prawo kanoniczne i ustawodawstwo cywilne. Watykańska dykasteria na pierwszym miejscu stawia dobro ofiar. Zaleca „udzielanie pomocy duchowej i psychologicznej” oraz „gotowość do wysłuchania ofiar i ich rodzin” wzorem Benedykta XVI, który nieraz je spotykał podczas podroży apostolskich. Za przykład mogą też służyć „wychowawcze programy prewencyjne”, wprowadzone w niektórych krajach przez Kościół celem zagwarantowania „bezpiecznego środowiska” dla niepełnoletnich. Podejmując dalej sprawę formacji przyszłych duchownych, dokument przytacza słowa Jana Pawła II sprzed 9 lat do amerykańskich kardynałów: „Nie ma miejsca w kapłaństwie i w życiu zakonnym dla tego, kto by krzywdził młodych”. Przypomina, że troskę o czystość i dojrzałość wskazywał on w adhortacji apostolskiej Pastores dabo vobis. Zaleca wymianę informacji o kandydatach przenoszących się z jednego seminarium do drugiego.

Sprawy te trzeba też poruszać w stałej formacji duchowieństwa. „Kapłani winni być pouczeni odnośnie do krzywdy, jaką duchowny może wyrządzić ofierze poprzez nadużycie seksualne i odnośnie osobistej odpowiedzialności przed prawem cywilnym i kanonicznym”. Ważna jest współpraca z władzami świeckimi, którym należy zgłaszać przestępstwa popełnione w tym względzie przez duchownych, jak też osoby konsekrowane czy świeckich pracujących w Kościele.

Watykański Okólnik prezentuje pokrótce odnośne ustawodawstwo kanoniczne. Przypomina, że 30 kwietnia 2001 r. Jan Paweł II w motu proprio Sacramentorum sanctitatis tutela zaliczył nadużycia seksualne osoby duchownej względem niepełnoletniego do 18. roku życia do kategorii ciężkich przestępstw (delicta graviora) zastrzeżonych Kongregacji Nauki Wiary. Dwa lata później dał on ówczesnemu prefektowi tej dykasterii, kard. Josephowi Ratzingerowi, specjalne uprawnienia dla sprawniejszego postępowania w procedurach karnych w tych przypadkach. 21 maja 2010 r. Benedykt XVI przedłużył przedawnienie takich przestępstw od 10 do 20 lat, przy czym Kongregacja Nauki Wiary w indywidualnych przypadkach ma prawo uchylić przedawnienie. Zostały też określone przestępstwa polegające na nabywaniu, posiadaniu i upowszechnianiu materiału pedo-pornograficznego.

ak/ rv