Sot më 2 maj kalendari Kishtar përkujton Shën Atanasin e Aleksandrisë, ipeshkëv e
doktor i Kishës. Shën Atanasi qe protagonisti vërtetëi traditës së krishterë, po,
të njihemi më hollësisht me jetën e këtij Shenjti të madh. Shën Atanasi i Aleksandrisë
lindi në Egjipt rreth vitit 300. Ishte ende meshtar i ri, kur mori pjesë në Koncilin
I Ekumenik, të mbledhur nga Perandori Kostandini në vitin 325, për të siguruar unitetin
e Kishës. Etërit konciliarë, në kundërshtim me pohimet e arianëve, ripohuan me forcë
se Krishti është Hyj i vërtetë e Njeri i vërtetë. Atanasi u bë teolog i pasionuar
i mishërimit të Logos-it - ‘Fjalës së Hyjit’, që u bë njeri, simbol i vështirësive
që goditën Kishën e kohëve të para dhe i guximit me të cilin një numër i madh dëshmitarësh
mbrojti kauzën e Ungjillit. Pikërisht për këtë arsye, Atanasi qe kundërshtari më
i rëndësishëm e më i fortë i herezisë ariane, që asokohe kërcënonte fenë në Krishtin,
duke e bërë në asgjë hyjninë e tij, sipas një prirjeje, që vijon në histori e që shfaqet,
në mënyra të ndryshme, edhe në ditët tona. Posa u bë ipeshkëv i Aleksandrisë, Atanasit
iu kundërvu vetë Kostandini i cili, për shkaqe politike, dëshironte ta bënte fenë
më të pranueshme për të gjithë nënshtetasit e perandorisë: Atanasi… refuzoi me
vendosmëri çdo kompromis përballë teorive ariane, të dënuara nga Koncili i Nikesë.
Me mospajtimin e tij të guximshëm e nganjëherë edhe tejet të ashpër, ndonëse shumë
të nevojshëm, kundër atyre që nuk kishin dashur ta shikonin ipeshkëv, e posaçërisht
atyre që i kundërviheshin Simbolit fesë miratuar në Koncilit Kishtar tëNikesë,
tërhoqi armiqësinë e papajtueshme të arianëve të filoarianëve. Beteja kundër Arios,
i cili gjeti mbështetje nga rrethana jashtëkishtare, i kushtoi një internim të gjatë
Shën Atanasit, i cili në këtë periudhë u afrua me monakizmin, sidomos, me Shëna Ndoun
Abat. Ky aspekt i dha famë të re ipeshkvit mërgimtar, që u bë mik i vetmitarit tjetër
të madh aq, sa të shkruante biografinë e tij, ‘best seller’ i letërsisë së lashtë
kristiane’. “Jeta e Shëna Ndout”, ky është titulli i veprës, luajti një rol të dorës
së parë për përhapjen e monakizmit në Lindje e në Perëndim. Ndonëse eremitët, siç
shkroi Atanasi, jetojnë të vetmuar e dëshirojnë të mbeten të fshehur. Ideja kryesore
e gjithë luftës teologjike të Shën Atanasit qe se Hyji është i arritshëm. Nuk është
Zot i dorës së dytë, është Zot i vërtetë, e përmes bashkimit tonë me Krishtin, ne
mund të bashkohemi realisht me Hyjin. Ai u bë me të vërtetë ‘Hyj me ne.