Më 26 mars përkujtojmë
përvjetorin e kalimit në Amshim të meshtarit të jashtëzakonshëm, dom Milorad Defarit,
me prejardhje kroate që tërë jetën ia kushtoi shërbimit të Zotit ndër shqiptarë në
të gjitha trevat: Mal të Zi, Kosovë e Shqipëri. Ky meshtar i përshpirtshëm e punëtor
i palodhshëm, aq shumë i mëshiroi jetën me Ungjillin e Krishtit ndër shqiptarë, sa
që në Mal të Zi e Kosovë thirrej don Mila, në Shqipëri don Marjani, për të gjithë
qe gjithmonë e kurdoherë Alter Christi, ikonë e Jezusit të butë e të përvujtë. Don
Mila ndërroi jetë më 26 mars 2009 në Podgoricë, meshtar kroat, që tërë jetën e vet
meshtarake e kaloi si misionar në popullin shqiptar të cilit i shërbeu pa kursim duke
i kumtuar Fjalën Jetëdhënëse e Liridhënëse të Jezusit Shpëtimtar. Don Mila lindi më
02 shkurt 1924 në Bosanski Brod të Kroacisë, ku prindërit e tij kishin ardhur nga
Istra (e Kroacisë). Ata patën lidhje familjare me ipeshkvin e atëhershëm të Shkupit,
izmot Smiljan Franjo Čekada, i cili e ftoi don Miloradin e ri, që ende ishte student
i teologjisë, të shërbente në dioqezën e Shkup-Prizrenit. Katër klasët e para
të shkollës fillore don Miloradi i kreu te murgeshat e Shën Kryqit në Bosanski
Brod, kurse gjimnazin real shtetëror në Slavonski Brod. Filozofinë e teologjinë në
Universitetin e Zagrebit, në vitet 1945-1951. Shugurimin meshtarak e pranoi më 02
korrik 1950. Pastaj shkoi në shërbimin ushtarak. Nga 28. 11. 1952 shërbeu në Gjakovë
si ndihmës i don Marjan Gllasnoviqit-Shala. Në të njëjtën kohë ishte kujdestar i Shenjtërores
së Shën Antonit ne Gjakovë dhe zëvendës-famullitar në Novo Sellë, duke zëvendësuar
priftin e njohur don Nikollë Minin, që në atë kohë ishte në shërbimin ushtarak. Më
06 tetor 1961 don Miloradi u emërua ndihmës famullitar i don Luka Filiq-it në bashkësinë
Kishtare të fshatit Smaq (të Gjakovës). Pas vdekjes se don Lukës, me 22 mars 1962,
u emërua famullitar i kësaj bashkësie Kishtare të Smaqit, e në atë detyrë qëndron
deri në vitin 1989. Gjatë misionit të tij meshtarak, pa lënë anash kurrnjëherë detyrën
parësore: predikimin Fjalës së Zotit dhe kremtimin e mbarështim e Sakramenteve të
Shenjta, don Mila qendrën e famullisë kishtare nga fshati Smaqi e kaloi në fshatin
më qendror të Bishtazhini, ku ndërtoi edhe Kishën madhështore të Zojës së Bekuar Rruzare.
Don Miloradi të cilin populli shqiptar e quante shkurtimisht “Don Mila”, tregonnte
që Kisha e vjetër dhe selia famullitare në fshatin Smaq ishte larg besimtarëve që
jetonin në fshatrat përreth, ndërsa fshati Bishtazhin ishte pothuajse në qendër të
të gjitha fshatrave që formonin këtë bashkësi kishtare. Në kohën kur është ndërtuar
Kisha e re e fshatit Bishtazhin, regjimi e qeveria komuniste e kohës ishte në lulëzim
dhe jo vetëm që nuk lejonte ndërtimin e Kishës, por me çdo kusht pengonin edhe aktivitetet
e ndryshme baritore e shpirtërore të Kishës Katolike. Për leje të ndërtimit të Kishës
kërkoheshin të paktën tre projekte të ndryshme. Komuna dha leje vetëm për projektin
më të vështirë e më të kushtueshëm, për të cilin mendonin se realizimi i tij do të
ishte i pamundshëm në rrethanat e asaj kohe. Por don Miloradi, me ndihmën e Zotit
dhe të bamirësve, ia arriti ta ndërtonte Tempullin e ri të Zotit, të cilin ia kushtoi
Zojës së Bekuar Rruzare, Kishë, që është një ndër më të bukurat që ka dioqeza e Kosovës.
Çdo gur në kishën e Bishtazhinit duhej të jetë gjashtëkëndësh – në formë të hojes
së mjaltit – e secili i lidhur me armaturën e hekurit në murin e betonit. Këtë punë fort
mirë e kanë bërë mjeshtrit e fshatit Stublla e Epërme. Nga bashkësia kishtare
e Bishtazhinit, don Mila me vite shërbeu edhe në famullinë kishtare të Gucisë në Mal
të Zi. Nga viti 1989 kur largohet nga famullia e Bishtazhinit me kërkesë të ipeshkvit
imzot Nikë Prela e imzot Joakim Herbutit, për disa vjet shërbeu si misionar për shqiptarët
në Kroaci (Zagreb). Pas rënies së diktaturës komuniste në Shqipëri më 1990, dom Mila
me rastin e vizitës së Gjon Palit II në Shqipëri më 1993 shkon nga Kroacia në Shkodër,
e duke falënderuar Zojën e Shkodrës për shërbimin e tij të papritur, edhe pse i shtye
rnë moshë vendos menjëherë në viti 1993 të shërbente në Shkodër, e kështu u emërua
nga imzot Frano Illija prift famullitar në Shkrel (Shqipëri). Pas disa vjetësh, i
lodhur nga mosha e sëmundja, kalon në kryedioqezën e Tivarit e këtu ipeshkvi imzot
Zef Gashi ia beson famullinë kishtare të Shën Gjergjit (në Mal të Zi)ku shërbeu deri
në shpenzimin e të gjitha forcave fizike. Pleqërinë e kaloi pranë kuries së kryeipeshkvisë
së Tivarit, me kryeipeshkvin e vendit, imzot Zef Gashin. Në vitet e fundit të jetës
së tij, në kohën e sëmundjes, u shërbente Motrave Françeskane të Zojës së Papërlyer
në Podgoricë, ku edhe ndërroi jetë, më 26 mars 2009.
Meshën e dritës së don
Milës në Kishën famullitare të Podgoricës e kremtoi imzot Zef Gashi, kryeipeshkëv
i Tivarit, në bashkëkremtim me imzot Ilija Janjić, ipeshkëv i Kotorrit dhe 20 meshtarë
nga Mali i Zi, Kosova e Shqipëria. Në meshë për shpirtin e këtij meshtari të jashtëzakonshëm
morën edhe pjesë shumë motra rregulltare françeskane të Zojës së Papërlyer, si dhe
një numër i madh besimtarësh nga Podgorica, Shën Gjergji, Bishtazhini dhe Shkreli.
Varrimi i don Miloradit u bë të shtunën, më 28 mars 2009, në orën 12, në Požega,
në Kroaci, ku gjenden varrezat e familjes së tij të gjakut, Defar. I përjetshëm
qoftë kujtimi i tij.