Ekonomia dhe humanizmi, në qendër të takimit të kardinalit Ravazi me ambasadorët aziatikë.
Ekonomia e mirëqenia e njeriut: kjo ishte tema kryesore e takimit, që u mbajt dje
në Selinë e Këshillit Papnor të Kulturës, me ambasadorët e Selisë së Shenjtë, përfaqësues
të vendeve të ndryshme të Azisë. Takim me pjesëmarrje masive, organizuar nga kryetari
i Dikasterit vatikanas të Kulturës, kardinali Xhanfranko Ravazi. “Njeriu
shkatërrohet, në se e koncepton pasurinë pa punë; ekonominë, pa njeriun”: me këto
fjalë e hapi kardinali Ravazi takimin, kushtuar zhvillimit ekonomik në shërbim të
mirëqenies së vërtetë të të gjithë njerëzve. Më pas, ambasadori i Koresë, Tomas
Hong-Soon Han, duke e parë realitetin me sytë e ekonomistit, profesion që ushtronte
para se të hynte në shërbimin diplomatik, përshkroi një botë përplot me padrejtësi: “One
billion…” Një miliard njerëz në botë nuk kanë ujë të pijshëm e miliona
gra e kalojnë gati gjithë ditën në kërkim të një vendi, ku mund të gjejnë një pikë
ujë të pastër. Këtë theksoi ambasadori i Koresë pranë Selisë Apostolike,
i cili foli edhe me shifra, duke kujtuar probleme të tjera të mprehta, që e kërcënojnë
jetën njerëzore: “Femal selection procces… Seleksionimi
dhe vrasja e fetuseve të seksit femëror është praktikë e zakonshme në shumë vende
aziatike - kujtoi ambasadori-ekonomist. Më pas, përmes diskutimeve të shumta,
u theksua se fjala golobalizim nuk duhet të rimojë me fjalën mënjanim e se nuk duhet
harruar edhe një formë tjetër e varfërisë, mungesa e të drejtave themelore të njeriut.
U prekën edhe tema të tjera të rëndësishme, si dialogu ndërmjet kulturave, që duhet
t’i kapërcejë kufizimet e krijuara nga burokracia, tipike në marrëdhëniet ndërmjet
shteteve. Për qëllimet kësaj nisme, folëm me kardinalin Ravazi: në mikrofonin
tonë:
Përgjigje: - Mbi të gjitha, ky takim ka një aspekt me
karakter të përgjithshëm: është pjesë përbërëse e projektit të dialogut me të gjitha
kulturat më të spikatura, edhe jashtë horizontit ngushtësisht kristian. Bota e Azisë
dallohet tashmë për dukjen në horizont të figurave tejet të rëndësishme në këndvështrimin
ekonomik, politik e kulturor. Kujtojmë vetëm shembullin e Kinës e të Indisë. Brenda
këtij projekti, ka rëndësi të veçantë që këtyre popujve t’u paraqitet edhe vizioni
i krishterë, vizon që ka shumë të përbashkëta me kulturat karakteristike të këtyre
kombeve, pa harruar edhe origjinalitetin. Në radhë të parë, ka të përbashkët dinjitetin
dhe madhështinë e njeriut; temën e lirisë, temën e vlerave të mëdha njerëzore, temën
e etës, e edhe temën e dashurisë, të vdekjes, të dhimbjes, të së keqes... Janë të
shumta këto tema, formojnë një yjësi të vërtetë, me shumë yje, ndërmjet të cilëve
ndriçon dukshëm përmasa ekonomike e shoqërore.
Pyetje: - Në botën
e globalizuar distancat zbehen gjithnjë më shumë; njerëzit e ndjejnë veten më pranë
njëri-tjetrit. E edhe Azia e largët, nuk duhet më aq e largët. Mjafton një klik në
internet, e Azia të duket fare pranë. E kur e ke tjetrin pranë, e ndjen më fort nevojën
për të shndërruar dy fjalë, për të dialoguar. Cila do të ishte tema më e bukur, për
ta nisur këtë bisedë miqësore?
Përgjigje: - Mbi të gjitha,
rikthehemi tek tema e ekonomisë. Ekonomia deri pak kohë më parë përfaqësonte – e mund
të themi se vijon të përfaqësojë - sidomos problemet e tipit tekniko-modelistik, marrëdhëniet
ekonomiko-financiare, monetare, ligjore, tregtare, e kështu me radhë. Por sot të gjithë
e dimë se në ekonomi ekziston një rrymë e fortë, në nivel teorik – e këtu kujtojmë
personalitete, si indiani Amartya Sen ose amerikani Joseph Stiglitz – që nis të shikojë
në ekonomi përmasën njerëzore, përmasën etike, e kështu i kushton vëmendje të madhe
studimit të ligjeve, nomos e oikos, domethënë shtëpisë botërore, ku banojmë ne të
gjithë. Për këtë arsye, në këto studime hyjnë edhe vlerat tipike njerëzore, vlera
të cilat prekin të gjitha problemet e mëdha, që njerëzimi vijon t’i propozojë vazhdimisht:
mendojmë këtu për problemin e jetës, të mbijetesës, të lirisë, të djersës që duhet
derdhur për të jetuar, të shpërndarjes së pasurive në përmasa globale.
Pyetje:
- Azia, për fat të keq, kohët e fundit ka zënë kryet e vendit në kronikat, për
episodet e diskriminimit e të dhunës kundër të krishterëve. A mund të preket edhe
kjo çështje kaq e rëndësishme, në takime si ky, që organizuat ju?
Përgjigje:
- Natyrisht, ne mendojmë ta trajtojmë edhe këtë çështje, sepse është një
nga më themeloret, kur flitet për marrëdhëniet ndërkulturore, e jo vetëm shumëkulturore.
Nuk bëhet fjalë për popuj, që duhet të jetojnë pranë njëri-tjetrit, për bashkëjetesë
të thjeshtë paqësore ndërmjet tyre, por për popuj që duan të hyjnë në dialog, duan
të merren vesh, t’i transmetojnë pasurinë e vlerave njëri-tjetrit.Prandaj përpiqemi
që, nëpërmjet ambasadorëve të këtyre shteteve, të ecet sa më me sukses në këtë drejtim.