Kościół w Polsce – podsumowanie AD 2010 – część II

Powracamy dziś do podsumowania najważniejszych tegorocznych wydarzeń w Kościele w Polsce. Tym razem Rafał Łączny przypomni o wizycie przedstawicieli patriarchatu moskiewskiego, nominacji kardynalskiej dla metropolity warszawskiego, jak również o X Dniu Papieskim.

Jednym z zagadnień, z którymi w pewnym sensie musiał się zmagać w roku 2010 Kościół w Polsce, była kwestia zapłodnienia pozaustrojowego in vitro. Polska wciąż nie ma ustawy bioetycznej. Jednocześnie pojawiające się propozycje prawnego uregulowania in vitro budzą poważny sprzeciw moralny.

Głos na ten temat zabierał m.in. Zespół Ekspertów Konferencji Episkopatu Polski ds. Bioetycznych. Prócz tego, gdy pod obrady Sejmu wchodziły projekty odpowiednich ustaw, do najważniejszych osób w państwie, w tym prezydenta i premiera, skierowany został list przedstawicieli Konferencji Episkopatu Polski. Biskupi przestrzegli w nim przed przyjmowaniem prawa dopuszczającego stosowanie metody in vitro.

Jak mówił rzecznik episkopatu ks. Józef Kloch, jeśli chodzi o kwestie etyczne biskupi są wręcz zobowiązani do zabrania głosu.

„Katolicki poseł winien sprzeciwić się ustanawianiu takiego prawa, jeśli natomiast te projekty ustaw, które zawierają zakaz, nie przeszłyby, katolicki poseł jest uprawniony do tego, by podnieść rękę, a więc stanowić prawo, głosować za tym prawem, które maksymalnie ogranicza złe skutki tej ustawy, a które jest najbliższe Kościołowi” – wyjaśniał ks. Kloch.

Ostatecznie 29 października do dalszych prac parlamentarnych skierowano aż 7 dokumentów regulujących m.in. kwestię in vitro. Odrzucono jedynie projekt całkowicie zakazujący stosowania metody pozaustrojowego zapłodnienia. Kiedy posłowie zakończą prace, nie wiadomo.

Rok 2010 to dla Kościoła w Polsce czas intensywnych i przełomowych kontaktów z Rosyjską Cerkwią Prawosławną. 23 czerwca do naszego kraju przybył metropolita Hilarion, przewodniczący Wydziału Zewnętrznych Kontaktów Kościelnych Patriarchatu Moskiewskiego. Tematem rozmów z przedstawicielami Konferencji Episkopatu Polski była kwestia pojednania polsko-rosyjskiego. Rozpoczęto prace nad wspólnym dokumentem, ale, jak mówił metropolita Hilarion, strony różniły się w ocenie wydarzeń historycznych.

„Idea tego dokumentu polega na tym, żeby spojrzeć na historie naszych dwóch narodów z kościelnego punktu widzenia i nakreślić perspektywy na przyszłość. We wspólnych dziejach naszych narodów były karty pełne chwały, ale również karty smutne i bolesne. Nie będziemy chyba w stanie wypracować wspólnego spojrzenia na historię, ale jako chrześcijanie powinniśmy na nowo przemyśleć tę historię i powinniśmy wezwać nasze narody do miłości, współdziałania i pokoju” – mówił metropolita Hilarion.

Oba zespoły dały sobie nie więcej niż rok na wspólne przygotowanie dokumentu nt. pojednania narodów Polski i Rosji oraz wkładu Kościołów – katolickiego w Polsce i prawosławnego w Rosji - do tego procesu.

1 marca 2011 r. swoją działalność zakończy Komisja Majątkowa. Gremium to zajmowało się zwrotem dóbr kościelnych zagarniętych w PRL. Komisja, która rozpoczęła działalność w 1991 r., rozpatrzyła ok. 2,8 tys. spraw. Niestety niemal przez cały ostatni rok pojawiły się zarzuty, także dotyczące korupcji, wobec osób, które choć nie były członkami Komisji, to jednak reprezentowały niektóre instytucje kościelne.

Jak powiedział ks. Józef Kloch, rzecznik episkopatu Polski, strona kościelna od dawna postulowała likwidację Komisji Majątkowej.

„Kościół niewątpliwie nie zyskał na wszelkiego typu informacjach prasowych, związanych chociażby z Markiem P. Chcę podkreślić, że praktycznie wszystkie problemy, jakie były z Komisją majątkową, łączą się z jedną osobą i to jest Marek P. Niemal wszystkie: wycena, już przysłowiowe grunty w Warszawie, Świerklańcu, nieruchomości w Krakowie – wszędzie tam pojawia się Marek P., a więc nie tyle osoba z Komisji Majątkowej, co osoba, która krążyła wokół Komisji Majątkowej i właśnie jest przynajmniej pośrednią przyczyną tego, że na pewno Kościół od strony wizerunku nie zyskał” – powiedział ks. Kloch.

Z chwilą likwidacji Komisji Majątkowej nierozstrzygnięte sprawy o zwrot dóbr kościelnych zagarniętych w PRL będą rozstrzygane na drodze zwykłej procedury sądowej.

Podsumowując rok 2010 nie sposób nie wspomnieć o Dniu Papieskim, można rzec jubileuszowym, bo X. Jego obchodom, 10 października, towarzyszyło hasło „Jan Paweł II – Odwaga Świętości”. Tradycyjnie na ulicach miast pojawili się wolontariusze z puszkami, którzy kwestowali na rzecz programu stypendialnego Fundacji „Dzieło Nowego Tysiąclecia”.

W Krakowie-Łagiewnikach uroczystej Mszy św. przewodniczył kard. Antonio Cañizares. W odczytanej w znacznej mierze w języku polskim homilii prefekt Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów nazwał Jana Pawła II Papieżem podstawowych i nienaruszalnych praw człowieka.

„Słowem człowiek Boga. Pełen pasji w najgłębszej swojej istocie wobec człowieka prawdy, prawdy o człowieku, którego określił i wyznaczył jako drogę Kościoła. Zachwycony i pełen podziwu we wszystkich swoich pismach i wystąpieniach wobec istoty człowieka i jego wielkości” – mówił kard. Antonio Cañizares.

Abp Kazimierz Nycz kardynałem. 20 października Benedykt XVI ogłosił nominację kardynalską dla metropolity warszawskiego. „Nominacja kardynalska jest wezwaniem do jeszcze większej służby Kościołowi” – mówił hierarcha w pierwszej rozmowie po ogłoszeniu nominacji.

„Każdy biskup jest odpowiedzialny za cały Kościół, jest jakby uczestnikiem Kolegium Apostolskiego, natomiast kardynał w sposób szczególny jest powołany przez Papieża do tego, żeby uczestniczyć, jeszcze bardziej w sprawach Kościoła powszechnego, w sprawach wyrażających się pracą czy to na poziomie działów poszczególnych kongregacji watykańskich, czy podczas spotkań Kolegium Kardynalskiego z Papieżem. Zdaję sobie sprawę z tego, że jest to nie tyle wyróżnienie, ile powołanie do większej pracy na rzecz Kościoła, Kościoła powszechnego” – stwierdził kard. Nycz.

W bieżącym roku po raz pierwszy zorganizowano rekolekcje dla osób odpowiedzialnych za kościelne dzieła charytatywne w Europie. Spotkanie trwało od 28 listopada do 3 grudnia na Jasnej Górze. Na zaproszenie Papieskiej Rady „Cor Unum” i Caritas Polska do Częstochowy przyjechało prawie 300 osób, reprezentujących różne organizacje charytatywne działające na Starym Kontynencie.

Przewodniczący Papieskiej Rady „Cor Unum” kard. Robert Sarah podkreślił, że rekolekcje służyć mają jeszcze większemu uświadomienie sobie, że działalność charytatywna Kościoła musi wypływać ze zrozumienia Ewangelii.

„Nie chcielibyśmy, aby działalność Caritas była zwyczajną działalnością humanitarną, ale by była ona inspirowana przez Boga, przez Ducha Świętego, by rzeczywiście wypływała ze zrozumienia Ewangelii i by jednocześnie była formą ewangelizacji” – mówił kard. Sarah.

W rekolekcjach uczestniczyli przedstawiciele 26 krajów. Wśród nich był ks. Zdzisław Zając. Dyrektor Caritas Spes na Ukrainie podkreślił, że z rekolekcji wyniesie przede wszystkim przekonanie o sensowności swojej posługi oraz wskazówki do właściwego jej wykonywania.

„Żeby ludzie, którzy doświadczają pomocy, w jakiś sposób od razu to przekładali na miłość Pana Boga, że to nie jest działanie moje czy moich współpracowników, ale że naprawdę to Pan Bóg działa, to Pan Bóg tam nas skierował” – powiedział ks. Zając.

Jak podsumować rok 2010 w Kościele w Polsce? Dobrą okazją ku temu była wspólna publikacja Katolickiej Agencji Informacyjnej i redakcji dziennika „Rzeczpospolita”. Raport „Kościół w Polsce” prezentuje m.in. wyniki badań opinii publicznej. Okazuje się, że Polacy nadal ufają Kościołowi, szukając w nim wspólnoty i osobistego spotkania z Bogiem, a nie instytucji.

Prezes Katolickiej Agencji Informacyjnej Marcin Przeciszewski zwrócił uwagę, iż wyniki badań wyraźnie pokazują, że modernizacja społeczeństwa nie musi iść w parze z laicyzacją.

„Piszemy tutaj o fenomenie polskiej religijności. Ja myślę, że jest to pasjonująca sprawa, bo do niedawna wiele szkół socjologicznych głosiło taką tezę, że modernizacja społeczeństwa, budowanie nowoczesnego społeczeństwa nieuchronnie się wiąże z laicyzacją. Przykład Polski przez 21 lat chyba tę tezę dość skutecznie obala” – mówił Marcin Przeciszewski.

Raport „Kościół w Polsce” prezentuje również działalność charytatywną i edukacyjną, np. Caritas Polska czy Fundacji „Dzieło Nowego Tysiąclecia”. Opracowanie wskazuje jednak, że konieczne jest większe zaangażowanie wiernych świeckich w życie Kościoła, szczególnie ludzi młodych.

Co przyniesie rok 2011? Z całą pewnością Kościół w Polsce czeka przede wszystkim na informacje o beatyfikacji naszego rodaka – Jana Pawła II.

R. Łączny, KAI