Në këto ditë të mëdha, në atmosferën Krishtlindjes 2010, me qindra herë kemi dëgjuar
në radio, në televizion, në Kisha, pranë Betlehemit, tingujt dhe fjalët e këngës
së famshme “Stille Nacht” - “O e qeta Natë”. Po cili është historiku i krijimit
të kësaj kënge, ndër më të famshmet e më të përhapurat në mbarë botën? Fjalët qenë
shkruar natën e Krishtlindjes së vitit 1818, nga meshtari Joseph Mohr (Jozef Mor)
(1792-1848), ndihmës famullitar në Oberndor të Salcburgut (Austri). Në të njëjtën
natë qenë muzikuar nga Franc Xavier Gruber (Françesk Saver Gryber) (1787-1863), organist
i qytezës së afërme, Arsndorf. Sipas dëshirës së Mor, motivi muzikor qe punuar
për dy zëra, shoqëruar nga kori dhe kitara. Mor e këndoi vetë këngën dhe e shoqëroi
me kitarë, ndërsa Gryber bëri pjesën e basit. Fjalët dhe melodia u përhapen menjëherë,
aq sa kënga u bë “Himn i përbotshëm i Krishtlindjes”. Autorët e këngës nuk figurojnë
në asnjë enciklopedi të madhe, ndoshta sepse “Stille Nacht” është i vetmi krijim i
tyre. Por shumë muzikantë të shquar, emrat e të cilëve gjinden në të gjitha enciklopeditë,
kanë deklaruar se do t’i jepnin me gjithë zemër të gjitha kryeveprat e tyre, për të
qenë autorë të kësaj ninulle hyjnore, melodia e së cilës është e njohur nga njerëz
të të gjitha moshave, të të gjitha kombësive. Shumë shpejt kjo këngë nisi të këndohej
edhe ndër shqiptarë. Ishte fillimi i shekullit, kur Atë Vinçenc Prennushi, françeskan,
i prekur thellë nga bukuria e këngës, e përktheu dhe “O e qeta Natë” u këndua për
herë të parë në Kishën françeskane të Gjuhadolit në kremtimin e Krishtlindjes së vitit
1920. Po ju njohim me tekstin e Atë Vinçencit, një nga përkthimet më lirike
e më prekëse të këngës: Flej, o Qielluer, Zojës në krahnuer. Flej, mos
kjáj, ndale at’ váj. Gjumi t’vjen, por ty s’t’bahet me fjetë, pse n’do
kashta t’rrin trupi Ty p’shtetë.
Jezus për p’shtim të gjithë neve, Jezus
për p’shtim të gjithë neve.
Ty Zoja Mri, Ty gjithë dashtëni, rrin tuj
t’ruejtë, ambël prujtë,
Ditë do t’vinë, o Shelbues, me u mekë; Ka me
të ra mbi një krygjë ty me dekë ! Jezus për p’shtim të gjithë neve, Jezus për
p’shtim të gjithë neve! Ishte përkthim krejt i lirë i tekstit. Ndërkaq jezuiti
Atë Pjetër Meshkalla e përktheu duke i qëndruar shumë më besnik tekstit gjermanisht,
që nisi të këndohej në kishat e etërve jezuitë e këndohet edhe sot: Nat’ e
qetë, Nat’ e shejtë, Krishti i lum sot ka le; Shih si qeshet e bukura f’tyr’, Me
sy t’ambel mbar shekullin k’qyrë’ Flej, o i bukuri, flej Flej, se shpresa je
Ti. Nat’ e qetë, Nat’ e shejtë Krishti f’mijë i Zoj’s Mari Qe, në prehen
sa mir’ po i rri, Ejt’këndojnë me brohori: Erdh i lumi Mesi Erdh i lumi Mesi.
Nat’
e qetë, Nat’ e shejtë, Me shpejti vijnë barijt Me shikue k’te bukuri, Me
adhrue njik’te fëmijë Krishti plot dashuni, Krishti plot dashuni! Le të
jehojë, pra, me fjalët shqipe, kjo kryevepër botërore, në Kishat tona që këtë vit,
për të 16-tën herë mbas dekadave pa Krishtlindje, shtruan kashtën shqiptare në grazhdet
e Betlehemeve, për të pritur Shëlbuesin dhe i kënduan nina-nanën universale në gjuhën
tonë.