Atë Gjergj Guxeta në përvjetorin e 254-të të vdekjes
(22.11.2010 RV)Nuk mund të flasim për shkrimtarët klerikë që mbajtën gjallë gjuhën
e kulturën e të parëve ndër arbëreshët e Sicilisë, pa përmendur së pari Atë Gjergj
Guxetën, themeluesin e Seminarit greko- shqiptar të Palermos, ku u përgatiten meshtarët,
atdhetarët e shkrimtarët më të njohur arbëresh të Sicilisë. Është Atë Guzzetta
(1682 - 1756) ai që hodhi themelet e ndërtesës së kulturës arbëreshe, ku do të ruheshin
të paprekura gjuha dhe traditat shqiptare në Sicili. Në shkollën e tij qe edukuar
pothuajse e gjithë inteligjencia e kolonive të ishullit me një frymë që pajtohej plotësisht
me trashëgiminë fetare e kulturore të Atdheut të etërve. Seminari palermitan u
bë farka e poetëve të ardhshëm, që çuan më tej traditat e krijuara nga paraardhësit
e Atë Guxetës. Këta paraardhës e patën filluar shumë shpejt ndër seminaret e dioqezave
latine edukimin e meshtarëve të rinj, me kulturë të gjerë humaniste dhe me njohuri
të thella në liturgjinë bizantine. Ndërkohë prifti shqiptar nga Sicilia, Gjergj
Guxeta, me shkrimet e veta ngrinte zërin në mbrojtje të Kombit shqiptar dhe siguronte
mjetet për themelimin e Seminarit të Palermos, që do të bëhej një nga vatrat kryesore
të kulturës dhe të atdhetarizmit shqiptar, çerdhe e një plejade shkrimtarësh e poetësh
të shquar, të gjithë katolikë. Emri i Atë Gjergj Guxetës na sjell menjëherë në
mendje edhe zbulimin e ‘Mesharit’. Kujtojmë se kopja e vetme e Mesharit të Buzukut,
ardhur deri në ditët tona, u zbulua rastësisht më 1740 në bibliotekën e Kolegjit të
Propaganda Fides prej Gjon Nikollë Kazazit (1702-1752) nga Gjakova kur, si Argjipeshkëv
i Shkupit, ishte për vizitë në Romë. Pas këtij zbulimi, Imzot Kazazi kumtoi se kishte
gjetur "një meshar të lashtë shqiptar të rrëgjuar nga koha". Kazazi bëri një kopje
fragmentesh të tekstit e ia dërgoi Gjergj Guxetës. Dihet se në fund të shekullit të
tetëmbëdhjetë libri bënte pjesë në koleksionin e pasur të kardinalit Stefan Borxhia,
që më vonë përfundoi në Bibliotekën e Vatikanit. Pas shumë vitesh harrimi, Meshari
u nxor në dritë nga imzot Pal Skiroi (Paolo Schirò, 1866-1941).