Kalendari i 25 tetorit përkujtoi Shën Krispinin e Krispinianin, martirë.
(25.10.2010 RV)Dy këpucarë, të lidhur ngusht me punën e tyre: kështu paraqiten
Shenjtorët Krispini e Krispiniani në historinë e martirizimit të tyre. Prandaj prej
shekujsh në shumë vende të Evropës këpucarët i nderojnë si pajtorët e tyre: e me ta,
edhe të gjithë lëkurëpunuesit: saraçët, dorashkapunuesit, lëkurëregjësit. Kisha i
kujton si martirë të mbytur për shkak të fesë në Galinë romake e pikërisht në Augusta
Suessionum. Në variantin e Okserrës të Martiriologut Jeronimian shenjtorët kujtohen
më 25 tetor si martirë të Suasons, ku në shekullin VI ekzistonte një bazilikë e ngritur
në nderim të tyre, për të cilën flet disa herë Gregori i Turit. Ndërsa në Gesta Regum
Anglorum të Gulielmit nga Malmesbëri për të njëjtët martirë shkruhet se u varrosën
në bazilikën e Shenjtorëve Gjoni e Pali mbi Çelio në Romë. Ky shënim konsiderohet
si shtesë e mëvonshme, që u përdor si dëshmi për të vërtetuar gjetjen e varreve të
Shenjtorëve. Në historinë e martirizmit të tyre, shkruar nga fundi i shekullit VIII,
tregohet se dy shenjtorët, me origjinë romake, shkuan në Gali së bashku me shumë romakë
të tjerë në kohën e Dioklecianit e, si u vendosën në Suasons, nisën të ushtronin zanatin
e këpucarit, kryesisht për të ndihmuar të varfërit. Duke qenë të krishterë, nisën
menjëherë të predikonin fenë e Krishtit. Sapo e mori vesh këtë, perandori Maksimian
dërgoi Riziovarin t’i arrestonte e pastaj, sa me premtime, aq me tortura, t’i detyronte
të mohonin fenë. U provuan mbi ta të gjitha mjetet, pa kurrfarë rezultati. Madje Riziovari,
në kulmin e zemërimit, duke humbur kontrollin, ra në zjarrin që kishte ndezur për
ta e u dogj vetë. Për t’u hakmarrë për ministrin e djegur, Maksimiani i dënoi edhe
të dy shenjtorët me vdekje. Trupat e tyre u mbartën nga dy pleq dhe u mbajtën të fshehur
deri në përfundim të persekutimit, kur u varrosen me nderime e mbi ta u ngrit bazilika
e Suasons. Pavarësisht nga të dhënat e pakta e kontradiktore, nuk ka asnjë dyshim
se Krispini e Krispiniani janë martirë, që flijuan jetën për Krishtin gjatë persekutimit
ushtarak në fund të shekullit III në Suasons, ku vijojnë të nderohen si shenjtorë
vendas e prej ku disa nga reliket e tyre u mbartën në Romë. Simboli i Martirëve
këpucarë, veç palmës, është edhe këpuca.