Imzot Anxhelo Skola në simpoziumin ndërfetar të fondacionit “Oasis” në Bejrut: feja
të mos kushtëzohet nga ideologjia.
(22.06.2010 RV)“Edukimi ndërmjet
fesë dhe kulturës”. Në Bejrut u mbajt sot takimi i gjashtë i Fondacionit ndërkombëtar
“Oasis”, themeluar në 2004 nga kardinali Anxhelo Skola, patrik i Venecies, për të
promovuar njohjen e ndërsjellë ndërmjet të krishterëve dhe myslimanëve. I pranishëm
në të gjithë botën, me një revistë shumëgjuhëshe, njuzletër, një seri librash dhe
një sit internet, fondacioni “Oasis” vazhdon rrugën e vet filluar në Venecie e që
deri tani është përshkuar nëpër Kajro dhe Aman. Në këto takimi flitet gjithmonë për
bashkim dhe shumëllojshmëri, për të drejtat themelore, për liri fetare, për përzierje
të qytetërimeve, të kulturave dhe të traditave. Të pranishëm në kryeqytetin libanez
disa dhjetra studiues, docentë, ipeshkvijë katolikë dhe përfaqësues islamikë nga e
gjithë bota. Në mikrofonin tonë flet vetë Imzot Skola, i cili sot paradite mbajti
kumtesën hyrëse “Edukimi si paideia: një propozim për kohën tonë.”.
Pyetje:
Hirësi, çfarë ju shtyu të flisni për edukimin në këto çaste kritike për Lindjen e
Mesme, që ju në kumtesën tuaj i quajtët “shumë afër një pike prej nga nuk kthehesh
dot.”?
Përgjigje: Sepse jemi të bindur – dhe kjo gjë u konfirmua nga kumtesat
e dy a tre autoriteteve me peshë, islamike – që për të stabilizuar këtë situatë që
është gjithmonë në buzë të humnerës, është absolutisht e nevojshme të hyjnë në një
perspektivë afatmesme ose afatgjatë. Është traditë e fondacionit “Oasis” që çdo vit
të diskutohet për një temë kyçe për jetën e individit dhe të familjes. Duke qenë se
vitin e kaluar u fol për traditën, vumë re se tradita mbetet gjë e vdekur nëse nuk
kalon nëpër fushën e arsimit, i cili i mundëson çdo brezi përvetësimin e vetë traditës,
duke e lënë të hapur përballë çdo risije të nevojshme. Për shembull, kur u fol për
sistemin shkollor libanez, i cili e ka problem dialogun, integrimin, jo vetëm ndërmjet
të krishterëve dhe myslimanëve, por edhe me druzët, kur u fol për këtë pra, dolën
në pah disa pika me interes për problemin e bashkëjetesës paqësore ndërmjet myslimanëve
dhe të krishterëve, ndërmjet perëndimorëve dhe lindorëve, madje edhe në këto çaste
tepër delikate.
Pyetje: Pra, integrimi dhe dialogu nisin që nga bankat e shkollës?
Përgjigje:
Pikërisht, sepse ka shkollë e shkollë. Dhe kjo këtu u pa shumë mirë. Madje edhe vetë
këtu, në Liban, ku ka shumë universitete dhe një sistem nganjëherë shumë të përparuar
shkollash, qoftë shtetërore, qoftë private, ka shkollë e shkollë. Ka shkolla prej
nga kanë dalë militantë të dhunës, ka shkolla prej nga kanë dalë njerëz të paqës.
Pyetje:
Pra, fetë munden, të luajnë një rol pozitiv në arenën ndërkombëtare, që gjithnjë
e më shumë ngjason me një fuçi baroti?
Përgjigje: Po, mund ta luajnë këtë rol,
sipas meje, më shumë se kurrë. E ka njerëz, jo vetëm të krishterë, por edhe myslimanë,
të cilët janë mjaft të ndërgjegjshëm për problemet e vështira ekzistuese. Çështja
është gjithnjë apo ajo, feja nuk duhet të “infektohet” nga ideologjia. Feja përfundon
në fondamentalizëm kur nuk shihet qartë nyja ndërmjet së vërtetës dhe lirisë, dhe
kjo ndodh atëherë kur ideologjia politike kthehet në parazit të fesë, e instrumentalizon
fenë për qëllimet e veta. Arsimi, arsimi i vërtetë, është antibiotiku kundër këtij
rreziku.