Me Mbrëmësore Bizantine" u mbyll ekspozita "Dorëshkrime Bizantine dhe Pasbizantine
në Shqipëri"
(08.6.2010 RV)Koncerti muzikor me himne bizantine që gjenden të shkruar me nota muzikore
në kodikët shqiptarë mesjetarë të Arkivit Qendror, nën interpretimin e Korit Kishtar
Bizantin "Shën Joan Kukuzeli", titulluar "Mbrëmësore Bizantine" mbylli dje në mbrëmje
ekspozitën "Dorëshkrime Bizantine dhe Pasbizantine në Shqipëri", e çelur nga 3 maj
në mjediset e Drejtorisë së Përgjithshme të Arkivave. Koncerti që u shfaq
në Sallën e Ceremonive në Kishës Ortodokse, u organizua nga Fondacioni Grek i Kulturës
në Shqipëri, Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave të Shqipërisë, Fondacioni Kulturor
i Bankës Kombëtare të Greqisë dhe Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë, krahas
dy referateve mbi historinë. E zhvilluar paralelisht me qytetërimin, muzika
u zhvillua gjatë periudhës bizantine, si art muzikor me stilin dhe tingullin e tij
të veçantë. Në shekullin e XIII-të dallon shqiptari Joan Kukuzeli nga Durrësi,
murg në Atos, që konsiderohet si burimi i dytë i muzikës. Në Arkivin Qendror
Shtetëror sot ruhen dy dorëshkrime muzikore të asaj kohe: Kodiku i Përmetit nr. 81
i shek. XII dhe Kodiku i Beratit nr. 23 i shek. XIII (viti 1292), që dëshmojnë përdorimin
dhe kultivimin e muzikës Bizantine në viset e Shqipërisë së sotshme. Më pas,
me pushtimin otoman, muzika e kodikëve bizantine thjeshtësoi tipologjizimin e shenjave,
duke i sjellë në formën që përdoret sot. Në Shqipëri shenja të kësaj periudhe janë
dy dorëshkrime të tjera që ruhen në AQSh, Kodiku i Korçës nr. 82 i vitit 1736, Kodiku
i Elbasanit nr. 87 që daton në fillim të shek. XIX, si dhe Kodiku i Tiranës nr. 95
i shek. XIX. Këto dorëshkrime muzikore dëshmojnë se Shqipëria e sotme merrte
pjesë vazhdimisht në krijimet kulturore të Perandorisë Bizantine dhe ashtu si edhe
dorëshkrime të tjera, na ofrojnë një material të rëndësishëm që kontribuon për të
njohur më mirë të shkuarën. (nga ATSH-ja)