PAPHOS. Chiều ngày 4-6-2010, ĐTC Biển Đức 16 đã đến đảo Chypre để viếng thăm trong
vòng 3 ngày, cho đến chiều chúa nhật 6-6-2010.
Đây là lần đầu tiên trong lịch
sử một vị Giáo Hoàng đến viếng thăm đảo này. Đối với ĐTC Biển Đức, đây là chuyến viếng
thăm thứ 16 của ngài tại hải ngoại và là chuyến thứ 3 trong năm nay sau đảo Malta
và Bồ đào nha. Ngoài việc viếng thăm và củng cố cộng đoàn Công Giáo địa phương,
chuyến tông du của ĐTC cũng nhắm tăng cường đối thoại đại kết với Chính Thống giáo
và trao tài liệu làm việc của Thượng HĐGM Trung Đông cho các vị đại diện Giáo Hội
tại miền này. Công nghị Giám Mục Trung Đông sẽ nhóm tại Vatican từ ngày 14 đến 24-10
năm nay.
Giáo hội tại đảo Chypre
Đảo Chypre chỉ
rộng 5.896 cây số vuông với dân số gần 800 ngàn người, trong đó 76% là người gốc Hy
lạp phần lớn theo Chính Thống giáo và chỉ có 25 ngàn tín hữu Công Giáo, tương đương
với 3,15%. Có 10% dân đảo Chypre là người gốc Thổ nhĩ kỳ theo Hồi giáo. Ngoài ra có
13% dân số tại đảo này là người nước ngoài. Cộng đồng Công Giáo tại đảo Chypre thuộc
ba nghi lễ chính là Maronite, Arméni và la tinh, với tổng cộng 2 GM, 30 LM triều và
dòng, 42 nữ tu và 18 tu huynh.
Từ 36 năm nay, đảo Chypre bị chia đôi, 1 phần
3 ở miền bắc thuộc người Thổ Nhĩ kỳ và 2 phần 3 ở miền nam thuộc cộng hòa Chypre.
Các cuộc thương thuyết cho đến nay chưa đưa tới kết quả nào.
Trên chuyến bay,
ĐTC đã nói chuyện với giới ký giả tháp tùng về một số vấn đề ở Trung Đông, đặc biệt
về vụ Đức Cha Luigi Padovese, Chủ tịch HĐGM Thổ Nhĩ Kỳ bị người tài xế dùng dao sát
hại trưa ngày 3-6 vừa qua tại tư gia. ĐTC nói: ”Dĩ nhiên là tôi rất đau buồn về
cái chết của Đức Cha Padovese, người đã đóng góp rất nhiều vào việc chuẩn bị Thượng
HĐGM Trung Đông, người đã cộng tác và lẽ ra là một thành phần quí giá của công nghị
GM sắp tới. Chúng ta hãy phó thác linh hồn Người cho lòng nhân từ Chúa.. Vụ sát hại
như một bóng đen, nhưng không liên hệ gì với các đề tài của cuộc viếng thăm tại đảo
Chypre, và chúng ta không được qui gán vụ này cho Thổ Nhĩ Kỳ hoặc người Thổ. Đây là
vụ mà chúng tôi mới chỉ có một ít thông tin, Chắc chắn đây không phải là một vụ ám
sát chính trị hoặc tôn giáo. Đây là một vấn đề cá nhân. Chúng tôi còn chờ đợi tất
cả các giải thích. Nhưng giờ đây chúng ta đừng lẫn lộn tình trạng đau thương này với
cuộc đối với với Hồi giáo và cac đề tài cuộc viếng thăm này.. Đây là một vụ riêng
gây đau buồn, nhưng không được làm lu mờ cuộc đối thoại vốn là một đề tài và là một
chủ đích cuộc viếng thăm hiện nay của tôi”.
Đức Cha Luigi Padovese người Italia,
năm nay 63 tuổi (1947) sinh tại Milano bắc Italia và gia nhập dòng Capuchino, và làm
giáo sư môn giáo phụ học tại Học viện Giáo Hoàng Antonianum của dòng Phanxicô ở Roma.
Từ 6 năm nay ngài làm Đại diện Tông Tòa miền Anatolie bên Thổ Nhĩ Kỳ.
Theo
ông Mehmet Celalettin, Thị trưởng thành phố Iskenderun nơi có tòa GM của Đức Cha Padovese,
thì Đức Cha đã bị người tài xế kiêm cận vệ tên là Murat dùng dao đâm chết trong vườn
nhà ngài. Đức Cha được chở vào nhà thương cứu cấp nhưng quá trễ. Thủ phạm bị bắt với
tang vật. Ông Murat là một tín hữu Công Giáo làm tài xế cho Đức Cha Padovese từ 4
năm rưỡi nay. Thân phụ và các anh chị em cũng phục vụ Giáo Hội từ nhiều thập niên.
Từ ít lâu nay ông bị bệnh tâm lý và đang được chữa trị.
Đón tiếp
Sau 3 tiếng rưỡi đồng hồ bay, máy bay chở ĐTC đã đáp xuống phi trường Paphos ở miền
tây nam đảo Chypre lúc 2 giờ chiều, giờ địa phương. Đây là một thành phố cảng thơ
mộng và cổ kính với 40 ngàn dân cư, thu hút nhiều du khách và có nhiều di tích khảo
cổ nên được tổ chức Unesco của LHQ liệt kê vào danh sách các gia sản của nhân loại.
Tổng thống Demetris Christofias, phu nhân, đã đón tiếp ĐTC tại chân thang máy bay
trước sự hiện diện của đoàn quân danh dự. Quốc thiều Vatican và Chypre được ban quân
nhạc trổi lên trong khi ĐTC và Tổng thống tiến vào Hội trường của phi trường, trước
sự hiện diện của đông đảo quan khách đạo đời.
Trong diễn văn chào mừng ĐTC,
Tổng thống Christofias nhận định rằng: ”Sự hiện diện của ngài hôm nay ở đây mang theo
một sứ điệp hòa bình mạnh mẽ vượt lên trên oán thù và chiến tranh. Chúng tôi cùng
chia sẻ với ngài quan điểm về hòa bình và công bằng xã hội. Cuộc chiến đấu của chúng
ta chống nghèo đói, loại trừ, bất công và nghèo đói trên thế giới là một cuộc chiến
chung. Đảo Chypre đang cần những lời hòa bình của ngài, xét vì tình trạng khó khăn
của đảo này trong vùng bị chiếm đóng. Xin cho phép tôi được nói rằng nước Chypre đang
cần lời cầu nguyện và sự giúp đỡ của ngài để mau lẹ tìm lại được sự thống nhất và
tự do. Chúng tôi biết ơn vì những ngày mà ngài trải qua ở đây với chúng tôi. Sự hiện
diện của ngài tại đất nước chúng tôi thực là một cơ hội lịch sử”. Về phần ĐTC,
trong diễn từ đầu tiên trên đất Chypre, sau khi chào thăm tổng thống, chính quyền
và các vị lãnh đạo tôn giáo, ngài nói: ”Trong tư cách là người kế vị thánh Phêrô,
tôi đặc biệt đến chào thăm các tín hữu Công Giáo tại Chypre, để củng cố họ trong đức
tin và khích lệ họ trở thành những tín hữu Kitô gương mẫu, những công dân gương mẫu,
và giữ vai trò trọn vẹn của mình trong xã hội, để mưu ích cho Giáo Hội cũng như quốc
gia. ĐTC cũng nhận xét rằng ”Nước Chypre là một vị trí thích hợp để khởi đầu việc
suy tư của Giáo Hội chúng tôi về chỗ đứng của Giáo Hội Công Giáo cổ kính tại Trung
Đông, tình liên đới của chúng tôi với tất cả các tín hữu Kitô trong vùng và xác tín
của chúng tôi, theo đó họ có một vai trò không thể thay để được trong hòa bình và
hòa giải giữa các dân tộc.
Sau bài diễn văn, ĐTC đã làm phép cây Oliu đặt
trước Hội trường của sân bay, tượng tương cho mong ước hòa bình của lãnh thổ này.
Cầu nguyện đại kết
Rời phi trường Paphos, ĐTC đã tiến về
nhà thờ Thánh nữ Ciciaca Chrisopolitissa, của Chính Thống giáo, cách đó 25 cây số.
Thánh đường này cũng được mở cửa cho các tín hữu Công Giáo và Anh giáo sử dụng kể
từ năm 1987 theo quyết định của Đức GM Chính Thống ở địa phương bấy giờ, nay là Đức
TGM Chrysostomos của Giáo Hội Chính Thống tại đây. Nhà thờ hướng về khu vực khảo cổ,
nơi có vết tích của một Vương cung thánh đường cổ kính của Kitô giáo hồi thế thứ 4.
Cạnh thánh đường có một di tích gọi là ”Cột Thánh Phaolô” rất được các tín hữu tôn
kính, nhắc nhớ một lưu truyền theo đó thánh Phaolô tông đồ đã cư ngụ tại đảo này.
Nhiều tín hữu Công giáo thuộc phong trào Con đường Tân dự tòng cũng hiện diện, cùng
với nhiều người khác, họ đứng trong khu vực khảo cổ, cầm cờ quốc gia nguyên quán và
biểu ngữ xuất xứ của họ.
Vào bên trong thánh đường, ĐTC đã chào thăm một số
đại diện giáo dân và các nữ tu chiêm niệm trước khi tiến ra lễ đài đơn sơ được dựng
bên ngoài Nhà thờ thánh Chrysopolitissa chiều, ĐTC đã chủ sự buổi cầu nguyện đại kết
vào lúc 3 giờ rưỡi với sự hiện diện của các vị đại diện và tín hữu Chính Thống cũng
như Công Giáo và một số nữ tu chiêm niệm.. Ngoài ra có các đại diện của Giáo Hội Anh
giáo và Tin Lành Luther.
Trong lời chào mừng ĐTC đầu buổi cầu nguyện, Đức
TGM Chính Thống Chrysostomos cho biết chính tại thánh đường này xưa là một Hội đường
Do thái và từ đây thánh Barnabê và Phaolô đã rao giảng Lời Chúa cho người Do thái.
Nhưng Lời Chúa không bị xiềng xích, Thánh Thần Tình Thương của Đấng Nhập Thể, chịu
đóng đanh và sống lại không thể bị thu hẹp nơi người Do thái. Chúa Kitô đến trần thế
để bất cứ ai tin vào Ngài sẽ không bị hư mất nhưng được sự sống đời đời (Ga 3,6).
Đức TGM cũng mạnh mẽ tố giác sự chiếm đóng của người Thổ nhĩ kỳ ở miền bắc Chypre,
bao nhiêu thánh đường Kitô bị phá hủy, biến thành nơi trần tục và 30 ảnh đạo bị lấy
mất.
Về phần ĐTC, trong bài giảng, ngài nhận định rằng:
”Giáo Hội
tại đảo Chypre có lý mà hãnh diện về mối liên hệ trực tiếp của mình với lời giảng
của thánh Phaolô, Barnabê và Marco, và sự hiệp thông của mình trong đức tin tông truyền,
một sự hiệp thông liên kết Giáo Hội tại đây với tất cả các Giáo Hội vẫn duy trì cùng
qui luật đức tin. Đây là một tình hiệp thông, tuy bất toàn, nhưng đã liên kết chúng
ta với nhau, và thúc đẩy chúng ta vượt thắng những chia rẽ, cố gắng tái lập sự hiệp
nhất trọn vẹn hữu hàinh mà Chúa muốn cho các môn đệ của Ngài. Vì, như thánh Phaolô
đã nói: ”Có một thân thể và một tinh thần, cũng như anh chị em được kêu gọi trở thành
một niềm hy vọng của ơn gọi, một Chúa, một đức tin và một phép rửa” (Ep 4,,4-5).
”Tình hiệp thông của Giáo Hội trong đức tin tông truyền là một hồng ân và cũng là
một lời mời gọi thi hành sứ mạng. Trong đoạn trích từ sách Tông đồ công vụ chúng ta
vừa nghe, chúng ta thấy một hình ảnh sự hiệp nhất của Giáo Hội trong kinh nguyện,
và sự cởi mở của Giáo Hội đối với sự thúc đẩy của Thánh Linh để thi hành sứ mạng truyền
giáo, Như thánh Phaolô và Barnabê, mỗi tín hữu Kitô, nhờ phép rửa, được đặt riêng
để làm chứng tá ngôn sứ về Chúa Phục Sinh và tin mừng hòa giải của Chúa, lòng từ bi
và an bình của Ngài. Trong bối cảnh đó, Thượng HĐGM đặc biệt về Trung Đông, sẽ nhóm
tại Roma vào tháng 10 năm nay, sẽ suy tư về vai trò sinh tử của các tín hữu Kitô trong
vùng, khuyến khích hợp trong việc làm chứng tá Tin Mừng, giúp đẩy mạnh việc đối thoại
và cộng tác giữa các tín hữu Kitô trong toàn vùng. Thật là một điều ý nghĩa vì công
việc của Thượng HĐGM sẽ được phong phú thêm nhờ sự hiện diện của các đại biểu anh
em từ các Giáo Hội và cộng đồng Kitô khác trong vùng Trung Đông, như một dấu chỉ quyết
tâm chung của chúng ta phục vụ Lời Chúa và cởi mở đối với sức mạnh ơn thánh hòa giải
của Ngài.
”Sự hiệp nhất của tất cả các môn đệ Chúa Kitô là một hồng ân cần
phải cầu xin Chúa Cha ban cho trong niềm hy vọng sự hiệp nhất này sẽ củng cố việc
làm chứng tá cho Tin Mừng trong thế giới ngày nay. Chúa cầu nguyện cho các môn đệ
được nên thánh và hiệp nhất để thế gian tin (Ga 17,21). Cách đây đúng 100 năm, tại
Hội nghị tại Edinburgh về truyền giáo, sự ý thức mạnh mẽ: sự chia rẽ giữa các tín
hữu Kitô là một chướng ngại cản trở việc loan báo Tin Mừng, đã làm nảy sinh phong
trào đại kết hiện đại. Ngày nay chúng ta có thể cảm tạ Chúa, Đấng hướng dẫn chúng
ta qua Thánh Linh của ngài, đặc biệt trong những thập niên gần đây, tái khám phá gia
sản phong phú của các tông đồ chung cho Đông và Tây phương, và qua cuộc đối thoại
kiên nhẫn và kiên trì, chúng ta tìm kiến những con đường để xích lại gần nhau hơn,
khắc phục những tranh luận quá khứ, và tìm kiếm một tương lai tốt đẹp hơn.”
Buổi cầu nguyện đại kết kết thúc với kinh Lạy Cha. Sau đó ĐTC còn vào nhà thánh để
làm phép tấm bia khánh thánh Nhà Dưỡng Lão mới do cộng đồng Công Giáo la tinh ở Paphos
thực hiện.
Liền đó, ĐTC đã lên xe tiến về thủ đô Nicosie của Cộng hòa Chypre
cách đó 170 cây số.. Thành phố này có 309 ngàn dân cư, cũng bị chia đôi, đồng đều
về lãnh thổ nhưng dân số khác nhau: 224 ngàn dân thuộc cộng hòa Chypre Hy Lạp, và
85 ngàn thuộc phần Chypre Thổ Nhĩ Kỳ. Giữa hai miền là khu vực trái độn do Quân đội
LHQ trấn đóng, và tu viện dòng Phanxicô nơi được dùng làm Tòa Sứ thần Tòa Thánh tọa
lạc trong khu vực trái độn ấy. Đến Tòa Sứ Thần Tòa Thánh vào lúc quá 6 giờ chiều,
ĐTC đã dùng bữa tối và qua đêm tại đây.