(03.4.2010 RV)Treditëshi i Pashkëve arrin kulmin në Natën që kremtohet ndërmjet
së Shtunës së Madhe e të Dielës së Ringjalljes. E treta ndër ditët e shenjta është,
ndër të gjitha, më e pasura me fjalë e shenja, që shprehin fitoren mbi vdekjen e mbi
forcat e errëta të së keqes. Është shpresa që u ofrohet të gjithë atyre që besojnë
në Zotin e Kryqëzuar e të Ngjallur. E Shtuna e Madhe është ditë lutjeje e
agjërimi, jo si pendesë, por si pritje e dëshirë për bukën e vetme që ushqen me të
vërtetë: bukën e të Ringjallurit. Nata e Pashkëve dallohet nga e Shtuna e
bën pjesë në ditën e Pashkëve; është festa e vërtetë, është një Natë “nëna e të gjitha
netëve”. Katër janë simbolet e liturgjisë së natës së Pashkëve, e cila kremton
ringjalljen e Zotit: drita, fjala, uji dhe buka. Të gjitha shpjegohen me mënyrat me
të cilat Jezusi e ka paraqitur veten: Jezusi është drita e botës, është fjala e fundit
e Atit. Është uji që shuan etjen e përtërin, është buka e jetës. Nata e Pashkëve
na bën të hyjmë në plotësinë e misterit të tij: na bën të takojmë Jezusin si i Ringjalluri,
i Gjalli, Ai që, duke na treguar fytyrën e vërtetë të Atit, mund të na mbushë me gëzim
e shpresë. Nata e Pashkëve është rrënja e çdo shprese dhe e kuptimit të krishterë
të jetës. Kush ndjek Jezusin për jetë, kush ka jetuar në ditët e mëparshme solidaritetin
në dhimbje, tani mund të jetojë me gëzim festën. Nëse gjatë Krezhmëve kemi
reflektuar mbi peshën e mëkateve e mbi rrezikun e dështimit në jetë, këtu fillon shpresa
për një ndihmë nga lart, që i jep vlerë ekzistencës, megjithëse në mes të errësirës
e dhimbjes. Bashkësive të krishtera, Nata e Pashkëve duhet t’u japë guximin për ta
dëshmuar këtë shpresë, guximin për ta arsyetuar shpresën e jetës, që mbajnë në zemër.
T’u japë aftësinë për të ndërmarrë impenjime e iniciativa, që i thonë botës sa e mbushur
me të ardhme e me mundësi pozitive është feja në Jezusin. E tani të përshkruajmë
e të përshkojmë së bashku ritet e simbolet liturgjike të Natës së Shenjtë të Pashkëve Liturgjia e dritës Çasti i parë i Natës së Pashkëve e përqendron vëmendjen
mbi dritën: zjarri i ndezur në errësirë kujton Shpirtin dhe ngrohtësinë e Zotit, forcën
e tij ripërtëritëse, por edhe dashurinë njerëzore, që i jep ngrohtësi e kuptim jetës. Imazhi
i qiriut në procesion drejt kishës e thërret popullin e besimtarëve të ndjekë Jezusin,
dritën e botës. Qiriu që jep dritë duke u konsumuar, si Jezusi, u thotë të krishterëve
se askush nuk mund të jetë dritë për të tjerët, pa flijuar e hequr dorë nga vetvetja.
Do të ishim të kënaqur nëse nga sakrificat tona të vogla, të tjerët të përfitonin
ngrohtësi e jetë. Për disa aspekte, bota është akoma e zhytur në errësirë. Lajmi
i Mirë i Pashkëve nuk mund të mbetet vetëm një himn fjalësh të bukura. Kulti i vërtetë
i të krishterit është jeta e tij. Ja me fjalë tjera Shërbesa e Dritës: Bashkësia
gjendet afër qiriut të Pashkëve që është simbol i Krishtit, dritës së botës. Në
shërbesën e dritës të kësaj nate duhet të veçohen momentet si bekimi i zjarrit që
është shenjë e jetës që shndritë dhe ngrohë. Më pas në qiriun e Pashkëve meshtari
gdhendë një kryq. Mbi të vihet shkronja greke Alfa ndërsa nën të shkronja Omega. Në
katër anët e kryqit vihen katër numrat e vitit vijues, pastaj mundë të vihen pesë
kokrrat e kemit po kështu në formë kryqi. Prej zjarrit të bekuar ndizet qiriu i
Pashkëve që simbolizon Krishtin e Ngjallur. Pasi të jemi nisur drejt kishës, në
hyrje të saj të gjithë ndezin qirinjtë që bartin në dorë nga qiriu i Pashkëve (Populli
i Zotit udhëton në këtë botë i shndritur me dritën e Krishtit). Atëherë xhakoni, ose
nëse ai nuk është, meshtari duke e lartësuar qiriun e Pashkëve këndon në hyrje të
kishës, në mes dhe te elteri: Drita e Krishtit, në çka të gjithë përgjigjen: Falënderojmë
Hyjin.
Pasi të vihet qiriu në shandan këndohet himni i qiriut të Pashkëve.
Ky himn përmban pesë tema: 1) Ngjallja është krijim i ri; b) Dalja; Qiriu si udhëtregues
i popullit (Dalja nga Egjipti); c) Qiriu është dritëza e Kishës e cila pret të Fejuarin
e vet; d) Domethënia e paraqitjes së dritës dhe karakteri flijues i Pashkëve; dhe
e) Simbolika e bletëve. Pasi të ketë përfunduar himni të gjithë fikin qirinjtë
dhe ulen, vazhdon shërbesa e fjalës.
Liturgjia e Fjalës Liturgjia ofron mundësinë e shumë leximeve: zgjedhja e të
gjithave ose vetëm e disave prej tyre duhet të japë kuptimin e domethënien e një historie
të përshkuar nga iniciativa e Zotit. Fjala bëhet histori e përgatitet të presë Jezu
Krishtin. Fjala është në fillim të krijimit, nëpërmjet të cilit Zoti dhuron të
qenit, pra i jep kuptim gjithçkaje ekziston. Në veçanti, krijon njeriun në përngjasim
me Të, duke vendosur tek ai farën e një prirjeje të natyrshme drejt Krijuesit të vet. Fjala
e Zotit udhëheq rrugën e çlirimit e të rithemelimit të popullit, që bëhet popull i
Zotit nëpërmjet mundit e kërkimit, gabimit e kthimit drejt Zotit. Deri tek Ungjilli,
ku tregimi i grave që gjejnë varrin e Jezusit bosh e çon besimtarin tek Ai, që nuk
duhet kërkuar ndër të vdekurit, tek i Gjalli, që duhet takuar në historinë e përditshme. Ja
me fjalë tjera Shërbesa e Fjalës së Zotit: Kur mendojmë mbi veprat e mrekullueshme
të cilat që nga fillimi Zoti i ka bërë në popullin e vet. Për shërbesën e fjalës
janë të paraparë shtatë lexime prej Besëlidhjes së Vjetër dhe dy prej Besëlidhjes
së Re. Leximet e BV mundë të reduktohen në më së paku dy por asnjëherë nuk guxon të
lihet leximi mbi daljen prej Egjiptit (Leximi i tretë).
Pas leximit të
fundit të BV dhe lutjes meshtari këndon Lavdi… Vijon lutja dhe leximi i letrës nga
BR. Kur ky përfundon solemnisht pas shtatë javësh këndohet Aleluja. Vazhdon Ungjilli
dhe Homelia. Liturgjia e Pagëzimit Është
çasti që na çon tek jeta e re e marrë përmes Pagëzimit: është pra momenti-kujtesë
i ngjarjes themelore të qenies sonë si Kishë. Përtëritja e impenjimeve, që të tjerët
i kanë marrë për ne në momentin e Pagëzimit do të thotë një vetëdije e re për përgjegjësinë
tonë në histori. Ja me fjalë tjera Shërbesa e Pagëzimit:: Sakrament ky përmes
të cilit kemi kaluar nga vdekja në jetë. Bëhet përsëritja e premtimeve të pagëzimit,
dhe nëse ka katekumen ( kandidat të rritur për pagëzim apo fëmijë) bëhet paraqitja
dhe e nunave, e pastaj kremtohet pagëzimi i tyre. Nëse nuk ka asnjë kandidat për
pagëzim, bashkësia e besimtarëve ftohet në lutje dhe bëhet bekimi i ujit. E pastaj
bëhet përtëritja e premtimeve të pagëzimit, e më këtë rast nuk thuhet Besojma. Liturgjia Eukaristike
“Krishti u ngjall!” Brohoritja që jehon
në terrin e natës së Pashkëve, arrin kulmin në kremtimin eukaristik. Sigurisht është
Eukaristia e çdo të diele, e çdo dite, por këtë natë, kur kemi rijetuar historinë
e shëlbimit, e ndjejmë më fort se kurrë se ajo është kënga e gjithësisë, lavdërimi
pa fund i qiellit e i tokës. Eukaristia e Natës së Pashkëve është një “akt falënderimi”
krejt i veçantë: “Pashkët ishin momenti në të cilin e pati fillesën Eukaristia e vërtetë!
Prandaj edhe misteri i natës së Pashkëve përqendrohet tek Eukaristia, të cilën Krishti
nuk e paraqet i vetëm, por së bashku me Kishën e vet. Ajo merr pjesë në Eukaristinë
e tij, që përuron solemnitetin e madh të Rrëshajëve, në të cilat bashkësia e krishterë
e shëlbuar falënderon Atin së bashku me Birin”.
Ja me fjalë tjera Shërbesa
Eukaristike: Populli i Zotit i rilindur me pagëzim paraqet flijen në Përkujtim
të Krishtit, si shenjë falënderimi dhe ushqehet me korpin e gjakun e Krishtit të Gjallë. Shërbesa
Eukaristike është kulmi i këtij kremtimi me të cilën shprehet kuptimi themelor i saj:
me praninë e Krishtin të Gjallë kalojmë nga vdekja në jetë të vërtetë. Kremtimi
i Meshës vazhdon si rëndomtë me lutjet përkatëse e të përshtatshme të kësaj të Kremte,
sipas Mesharit Romak.
Kremtimi i Natës së Pashkëve nuk duhet të përfundojë
para mesnatës, “sepse duhet të presim deri në atë çast të saktë kthimin e Hyjit”.
Ajo Natë është e mbushur me misterin e pritjes. Qiriu qëndron pranë ambonit, i cili
përfaqëson Varrin bosh. Ai është simbol i të Ringjallurit. Gratë që në mëngjes herët,
shkojnë te varri për ta mbështjellë “trupin e vdekur” të Jezusit me një vaj të përmortshëm
gjejnë Fjalën e ngjallur. Nata e Pashkëve kremton krejt Misterin e festës e në çdo
pjesë të saj kryhet kalimi nga vdekja në jetë. Kulmi i Natës është Eukaristia: buka
e të Ngjallurit për bashkësinë e vet.