Benedikti XVI: jetëshkrim i shkurtër i teologut Pjetër Lombardo.
(30.12.2009 RV)Pjetër Lombardo ishte teolog. Jetoi në shekullin XII, duke u
bërë tejet i njohur përmes veprës së tij ‘Sentenze’, që u përdor si doracak teologjie
për shumë shekuj. Po, kush ishte Pjetër Lombardo? Ndonëse të dhënat për jetën e
tij janë të pakta, mund ta rindërtojmë, në vija të përgjithshme, jetëshkrimin e tij.
Lindi ndërmjet shekujve XI-XII, pranë Novarës, në veri të Italisë, në troje që asokohe
i përkisnin Longobardëve. Prej këndej, epiteti Lombardo. Ishte bir i një familjeje
të thjeshtë, gjë që e mësojmë nga letra e paraqitjes, që Bernardi i Kiaravales i shkroi
Gjilduinit, epror i abacisë së Shën Vitorit, në Paris, përmes së cilës i kërkonte
ta strehonte falas Pjetrin, që dëshironte të shkonte në këtë qytet, për arsye studimi.
Faktet tregojnë se në Mesjetë jo vetëm fisnikët ose të pasurit mund të studionin e
të luanin role të rëndësishme në jetën e Kishës e të shoqërisë, por edhe njerëzit
me prejardhje të përvujtë, siç ishte, për shembull, Gregori VII, Papa që i bëri ballë
Perandorit Henriku IV, ose Mauricio di Syli, kryeipeshkëv i Parisit, që ndërtoi katedralen
e famshme të Shën Marisë e që qe bir i një fshatari të varfër. Pjetri i nisi studimet
në Bolonjë, i vijoi në Reims e i kreu në Paris. Nga viti 1140 dha mësim në shkollën
e famshme të Shën Marisë së Parisit. I nderuar e i vlerësuar si teolog, tetë vjet
më pas u ngarkua nga Papa Eugjeni II për të shqyrtuar doktrinën e Gjilberto Porretanos,
që kishte ngjallur shumë diskutime, sepse konsiderohej jo shumë ortodokse. Si u bë
meshtar, u emërua ipeshkëv i Parisit në vitin 1159, një vit para se të vdiste. Mbylli
sytë në kulmin e lulëzimit fetar e kulturor, më 1160. Si të gjithë mësuesit teologjisë
së kohës, shkroi fjalime e komente të Shkrimit Shenjt. Kryevepra e tij, e titulluar
“Sentenze” (Fjalë ari), ndahet në katër vëllime. Në vëllimin e parë flet për
Hyjin Atë dhe për misterin trinitar; në të dytin, për krijimin e gjithësisë, mëkatin
e hirin; në të tretin, për Misterin e Mishërimit e veprën e Shëlbimit; në të katërtin,
për realitetet e fundme: ato të jetës së pasosur. Vepra pati një rëndësi aq të
madhe, sa edhe teologët më të shquar të shekullit XIII, Alberti i Madh, Bonaventura
i Banjorexhos e Toma i Akuinit, e nisën veprimtarinë e tyre akademike duke komentuar
katër librat e “Sentencave” të Pjetër Lombardos, duke i pasuruar me reflektimet e
tyre. Teksti i Lombardos u përdor në të gjitha shkollat e teologjisë, deri në fund
të shekullit XVI.