Sekretari i Shtetit të Vatikanit kard. Bertone flet për “Etikën e kufijve në ekonomi”
në përurimin e vitit akademik të Universitetit Evropian të Romës.
(26.11.2009 RV)“Drejt një humanizmi
të ri”. Kjo qe tema e Lectio Magistralis që mbajti kardinali sekretar i shtetit Tarçizio
Bertone gjatë inaugurimit të Vitit Akademik të Universitetit Evropian në Romë, hapur
në vitin 2005 me katër kurse diplomimi: juridik, ekonomi, shkenca të historisë dhe
shkenca teknike. Ceremonia që u hap nga rektori Atë Paolo Skarafoni ndërsa u mbyll
nga ministri italian i ekonomisë Xhulio Tremonti, i cili foli mbi temën “Bota pas
krizës”. “A është i mundur sot një humanizëm i ri, që ta kthejë njeriun
dhe dinjitetin e tij në qendër?”. Këtë pyetje shtroi kardinali Bertone duke përmendur
historinë ekonomike të Evropës, nën dritën e enciklikës së Benediktit XVI Caritas
in Veritate - Dashuria në të vërtetën. “Sot, tha kard. Bertone, gjendemi përballë
një ndryshimi epokal rrënjësor, jo vetëm për Evropën por për të gjithë familjen njerëzore,
një ndryshim që karakterizohet nga “globalizimi, liberalizimi, financiarizimi i teknologjive,
emigracionet globale, pabarazitë shoqërore, konfliktet identitare, rreziqet për mjedisin”.
Kriza financiare e tashme vetëm sa e bën më urgjente nevojën për një humanizëm
të ri. Krizë kjo që u shkaktua, - shpjegoi më tej kardinali Bertone – nga prishja
e drejtpeshimeve strukturore të ekonomisë botërore së bashku me rrënimin e bazave
etike të financës, që nuk është më një instrument për favorizimin e ekonomisë reale,
të mirëqenies, të zhvillimit të të gjithë njerëzve”. Kërkesa e vazhdueshme
në vendet perëndimore, duke filluar që nga vitet ’70, “për rezultate financiare sa
më të shkëlqyeshme” pati pasoja në të gjithë sistemin ekonomik, derisa u bë një model
kulturor në kuptimin e vërtetë të fjalës. Etika e efikasitetit lëshoi rrënjë deri
në popull si kriteri më i lartë i gjykimit dhe i justifikimit të realitetit ekonomik”.
“Kështu që, ai që deri dje ishte instrument, u kthye në një qëllim.” Ja
pra, si u përmbys gjithçka. “Fillojmë të pasurohemi për të qenë gjithnjë e më të pasur
dhe nis të përvijohet kështu dëshira për rritjen e pacak të fitimit. Kjo është logjika
shkatërrimtare e të pakufizueshmes, të asaj që s’ka caqe, të asaj që s’ka kuptim”.
Kësaj tendence, të ashtuquajturës “krijimtari” të basteve financiare, të
lëvizjes spekulative të kapitaleve”, rritjes së pakufishme të rrogave të menaxherëve,
politikave që nuk bashkojnë punën me prodhimin, i duhet kundërvënë “etika e caqeve”.
Më tepër sesa “një rrugëdalje”, duhet të jetë një kthim i moralit, që do të thotë
se individi është ai që është përgjegjës ndaj të tjerëve dhe dinjitetit të tyre, përpara
se të jenë qeveritë”- e mbylli fjalimin e tij kardinali Bertone. Në vazhdën
e fjalëve sekretarit të shtetit Kardinal Bertone, nisi fjalën e tij ministri italian
i ekonomisë Xhulio Tremonti, duke kujtuar se “çdo tetë sekonda në botë grumbullohet
një milion dollarë, ose një milionë euro, me borxh, i cili e djeg të ardhmen e fëmijëve
tanë.” Në lidhje me krizën ekonomike, që është lënë mënjanë nga ekonomia, ministri
kritikoi ndihmën që shteti iu ka dhënë pa dallim të gjitha bankave “madje edhe financës
që ka dalë nga binarët”.