Trước khi kết thúc buổi cầu nguyện trưa chúa nhựt hôm
qua, đức thánh cha đã chào tạm biệt các tín hữu ở Castel Gandolfo,
bởi vì chúa nhựt tuần tới ngài sẽ đi viếng thăm nước Tiệp,
rồi chúa nhựt sau nữa ngài sẽ về Rôma. Bài suy niệm trưa chúa nhựt hôm
qua dựa trên bài đọc thứ hai trong Thánh lễ, trích từ thư của
thánh Giacôbê, và cách riêng là đề tài khôn ngoan. Trong xã hội cổ truyền,
cách riêng bên Hy-lạp, sự khôn ngoan được coi như một
giá trị cao quý. Nên biết là “triết học” (philosophia) gốc hy lạp có nghĩa yêu chuộng
sự khôn ngoan. Người khôn không có nghĩa là mưu mô quỷ
quyệt, nhưng là người sáng suốt biết điều khiển cuộc
đời của mình để được hạnh phúc; xã hội cũng
mong được các người khôn ngoan hiền đức lãnh đạo
ngõ hầu nhân dân được hưởng thái bình an vui. Kinh thánh
Cựu ước đã gồm nhiều tác phẩm được gom vào
thể loại các sách khôn ngoan. Tuy nhiên, trong chương ba của
lá thư vừa nói. thánh Giacôbê đã đối chọi sự khôn
ngoan theo thế tục với sự khôn ngoan từ trời cao. Sự tương phản
được bộc lộ qua những hâụ quả của nó: một bên thì gây ra ganh tị bất hòa, bên
kia thì phát sinh thanh khiết an bình. Hiểu như vậy, tất cả mọi
ngưòi đều được mời gọi hãy cầu xin Chúa ban cho
sự khôn ngoan chân chính, cách riêng những người lãnh đạo
cộng đoàn. Sau đây là nguyên văn bài huấn dụ.
Anh chị em
thân mến
Hôm nay tôi muốn dùng bản văn phụng vụ trích từ thư thánh Giacobê
(3,16-4,3) làm đề tài suy niệm, và tôi xin dừng lại ở một đoạn rất đẹp và thích thời.
Thánh tông đồ đối chọi giữa sự khôn ngoan chân chính và sự khôn ngoan giả trá. Sự
khôn ngoan giả trá mang tính cách “phàm tục, vật chất, quỷ quái”, và biểu lộ nơi việc
gây ra ghen tương, tranh chấp, xáo trộn và các hành vi xấu xa (xc. 3,16). Ngược lại,
“sự khôn ngoan từ trời thì trước là thanh khiết, sau là hiếu hoà, hiền lành, khoan
dung, đầy từ bi và sinh nhiều hoa thơm trái tốt, không thiên vị, thành thực” (3,17).
Tác giả liệt kê ra bảy đặc tính, dựa theo tập tục Kinh thánh, cho thấy vẻ toàn hảo
của sự khôn ngoan đích thực và những hậu quả tích cực mà nó phát sinh. Đặc tính dẫn
đầu danh sách và có thể nói là chính yếu, được thánh Giacôbê nhắc đến là “thanh khiết”,
nghĩa là thánh thiện, ra như phản ánh Thiên Chúa ở trong linh hồn. Và cũng giống như
Thiên Chúa là nguồn mạch của nó, sự khôn ngoan không cần áp đặt bằng vũ lực, bởi vì
nó nắm trong tay sức mạnh vô song của chân lý và tình yêu tự nó mang sức thuyết phục.
Vì thế mà nó hiếu hoà, hiền lành, khoan dung, không thiên vị, lại càng không sử dụng
thủ đoạn xảo quyệt; nó đầy từ bi và quảng đại. Nó thể hiện qua những hoa trái tốt
lành phong phú.
Tại sao chúng ta không dùng lại để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của
sự khôn ngoan như vậy? Tại sao ta không múc lấy sự khôn ngoan của con tim, từ nguồn
tinh tuyền của tình yêu Chúa, để cho nó thanh lọc khỏi sự vẩn đục của dối trá và ích
kỷ? Điều này có giá trị cho hết mọi người, nhưng cách riêng là cho những ai được kêu
gọi giữ vai trò cổ động và thêu dệt hoà bình trong các cộng đồng tôn giáo và dân sự,
trong các quan hệ xã hội và chính trị quốc tế. Ngày nay, có lẽ do vài động lực của
xã hội đại chúng, chúng ta nhận thấy thường thiếu tôn trọng sự thực hoặc không tôn
trọng lời hứa, cùng với khuynh hướng phổ thông nhắm đến sự khiêu khích, căm hờn, thù
hận. Thánh Giacôbê viết: “Người xây dựng hoà bình thu hoạch hoa trái đã gieo trong
hoà bình, là cuộc đời công chính” (Gc 3,18). Nhưng để có thể hoạt động
hoà bình, thì cần phải là con người hòa bình đã, đến thụ giáo “sự khôn ngoan
tự trời cao”, ngõ hầu thấm nhuần những đức tính của nó và phát sinh những hoa trái
của nó. Nếu như mỗi người, trong môi trường của mình, biết tẩy chay sự gian dối và
bạo lực trong ý định, lời nói và hành động, và biết vun trồng những tâm tình tôn trọng,
thông cảm và trân trọng tha nhân, thì tuy có lẽ sẽ không giải quyết hết mọi vấn đề
trong cuộc sống, nhưng ít là có thể đương đầu nó một cách bình thản và hữu hiệu.
Các
bạn thân mến, một lần nữa, Kinh thánh mời gọi chúng ta hãy suy nghĩ về khía cạnh luân
lý của ðời sống, nhýng khởi sự từ một thực tại đi trước luân lý, ðó là sự khôn ngoan
ðích thực. Chúng ta hãy tin týởng cầu xin Chúa ban cho sự khôn ngoan của con tim,
nhờ lời chuyển cầu của Kẻ ðã tiếp ðón vào lòng và sinh hạ Ðức Khôn ngoan nhập thể,
là Chúa Giêsu Kitô. Ôi Maria, toà của Ðấng khôn ngoan, xin cầu cho chúng con