2009-09-19 17:15:55

WOBEC ISLAMU XCV


Koniec ramadanu i katolickie życzenia na muzułmańskie święto

Muzułmanie kończą ramadan i przez najbliższe trzy dni będą obchodzić Święto Zakończenia Postu, zwane po arabsku Id al-Fitr czy po turecku Ramazan Bajram. W nieco zmodyfikowanej formie to drugie określenie przyjęło się wśród polskich muzułmanów, którzy nazywają to święto Ramadan Bajram.

Przypomnijmy, że w ramadanie wyznawcy islamu wypełniają jeden z pięciu podstawowych obowiązków religijnych, jakim jest rytualny post (saum). Praktyka ta od samego początku islamu stała się istotnym elementem życia muzułmanina, a bardzo konkretnie związano ją właśnie z dziewiątym miesiącem muzułmańskiego kalendarza. Ramadan oznacza więc okres, który ma przypomnieć muzułmanom początek misji Mahometa, związanej z objawieniami Koranu. Poza tym ma on służyć do oczyszczenia z grzechów oraz wyrażenia wdzięczności Bogu za wszelkie otrzymane dobro, co z kolei powinno motywować wyznawców islamu do solidarności z ubogimi. Muzułmanie wierzą, że w ramadanie doświadczają Bożego miłosierdzia w sposób intensywny i szczególny.

W praktyce muzułmanie przez wszystkie dni ramadanu zachowują ścisły post od wschodu do zachodu słońca, powstrzymując się od spożywania pokarmów, picia, palenia papierosów i odbywania stosunków seksualnych. Wszystkie te zakazy nie obowiązują ich w nocy. Prawo muzułmańskie zwalnia z poszczenia niektóre grupy społeczne i podróżujących, którzy są jednak zobowiązani do nadrobienia utraconych dni w innym czasie. Uwieńczeniem miesięcznego postu jest oczekiwany przez wielu Ramadan Bajram.

W pierwszym dniu święta należy nawiedzić meczet, aby uroczyście odmówić przepisane na tę okoliczność modlitwy oraz wysłuchać specjalnego kazania (chutba). Imam wygłasza je po modlitwie, a nie przed nią – jak to czyni w każdy piątek, podkreślając przez to wyjątkowy charakter tego dnia. Jeśli w pobliżu meczetu znajduje się cmentarz (mizar), wierni udają się tam, aby również w intencji najbliższych zmarłych odmówić modlitwy i wyrecytować odpowiednie sury Koranu. Muzułmanie wykorzystują Święto Zakończenia Postu do składania wizyt rodzinie i znajomym. Gości podejmuje się specjalnie na tę okazję przygotowanymi potrawami, wśród których dominują słodycze.

Istotnym elementem święta jest składanie jałmużny biednym i potrzebującym, którzy gromadzą się wokół meczetów. W krajach muzułmańskich praktykuje się wspólne posiłki dla ubogich, przygotowywane zazwyczaj „pod gołym niebem”. Ich sponsorami są często właściciele restauracji lub inni zamożni ludzie, którzy w ten spektakularny sposób pragną wypełnić swoje religijne zobowiązanie. To święto przypomina muzułmanom również o innej jałmużnie – tej obowiązkowej, zwanej zakat i stanowiącej rodzaj podatku, który muszą przekazać na cele dobroczynne.

Mimo iż Święto Zakończenia Postu nazywane jest mały świętem (al-id as-saghir) w odróżnieniu do wielkiego święta, jakim jest Święto Ofiarowania (id al-adha, które przypada w czasie pielgrzymki do Mekki), to jednak to mniejsze bywa obchodzone radośniej i uroczyściej. W tych dniach muzułmanie obdarowują się nawzajem prezentami i składają sobie życzenia.

Od 1967 r. z okazji Święta Zakończenia Postu muzułmanie otrzymują również oficjalne życzenia od katolików. Przygotowane w formie orędzia przekazywane są przez przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego wszystkim wyznawcom islamu za pośrednictwem ich przywódców religijnych i politycznych. W tych ponad czterdziestu dotychczasowych przesłaniach podejmowano wiele zagadnień, dotyczących m. in.: wybranych elementów wiary, wspólnego obu religiom systemu wartości oraz możliwości zaangażowania się na rzecz pokoju i dobra ludzkości. Autorzy przesłań wskazywali również na zagrożenia, jakie pojawiają się we współczesnym świecie, zapraszając do współpracy we wzajemnym ich przezwyciężaniu.

Tegoroczne orędzie nosi tytuł „Chrześcijanie i muzułmanie: wspólnie w walce z ubóstwem”. Ten narastający w świecie problem jest wyzwaniem dla wyznawców obu religii, stwarza jednak okazję do wspólnego poszukiwania rozwiązań i współpracy.

Sygnatariusz tegorocznego orędzia, kard. Jean-Louis Tauran przypomina o konieczności dokonania „nowej humanistycznej syntezy”, o którą już wcześniej apelował papież Benedykt XVI w encyklice Caritas in veritate. Kardynał nawołuje do wzmożenia wysiłków na rzecz integralnego rozwoju człowieka, a chrześcijan i muzułmanów – jako „braci i siostry w człowieczeństwie” – zachęca do okazywania biednym pomocy przede wszystkim przez współokreślanie ich miejsca w społeczeństwie. Współczując i okazując pomoc drugiej osobie, uczestniczymy w Bożym planie miłości, ponieważ – jak czytamy w przesłaniu – „to właśnie człowieka jako takiego Bóg każe nam kochać i pomagać mu niezależnie od jego przynależności” (nr 3).

Dokument wskazuje na znane powszechnie skutki ubóstwa, do których zalicza „izolację, gniew, nienawiść i żądzę zemsty”, oraz podkreśla, że ubóstwo może skłaniać do przemocy, a nawet kusić, żeby ją „usprawiedliwiać motywami religijnymi”. Orędzie rozróżnia dwie formy ubóstwa: jedno, które należy „zwalczać”, a drugie, które należy „przyjąć”. Oprócz wspomnianych tradycyjnych skutków ubóstwa, autor wymienia nowe jego formy, do których zalicza: ubóstwo uczuciowe, moralne i duchowe, „występujące w społeczeństwach bogatych i wysokorozwiniętych”. Natomiast dobrowolne ubóstwo ma ogromną wartość w zmaterializowanym świecie, ponieważ „uzdalnia do wyjścia poza siebie i otwarcia się na innych.

Zasygnalizowany w temacie orędzia temat „ubóstwa” podjęty zostanie również przez organizatorów jubileuszowego już, X Dnia Islamu w Kościele katolickim w Polsce, który – przypomnę – przypada 26 stycznia 2010 r. Na obchody już dziś bardzo serdecznie zapraszam!

Adam Wąs SVD








All the contents on this site are copyrighted ©.