Imzot Miliore: bashkësia ndërkombëtare të mbrojë popullsitë e dëmtuara nga shkelje
të rënda të të drejtave të njeriut.
(23.07.2009 RV)Bashkësia Ndërkombëtare,
përmes Kombeve të Bashkuara, e ka për detyrë t’i mbrojë popullsitë e shteteve, ku
vërehen shkelje të rënda e sistematike të të drejtave të njeriut: kjo është tematika
rreth së cilës nisën sot e do të vijojnë edhe nesër diskutimet në OKB. Pyetëm vëzhguesin
e përhershëm të Selisë së Shenjtë pranë Kombeve të Bashkuara mbi domethënien e këtij
takimi. Në mikrofonin tonë imzot Çelestino Miliore: Përgjigje:
- Diskutimi bëhet posaçërisht pas episodeve të vitit të fundit, që flasin
për lënien në mëshirën e fatit të popullsive të Gjeorgjisë, Osetisë, Republikës Demokratike
të Kongos e të Sri Lankës. Përgjegjësia për të mbrojtur tanimë është bërë parim i
së drejtës ndërkombëtare, por faktet që kujtuam më lart, tregojnë se kjo e drejtë
nuk ka arritur ende të krijojë norma të përcaktuara, që kanë të bëjnë me sjelljen
ndërkombëtare në këtë fushë.
Pyetje: - Flitet për siguri njerëzore,
ndërhyrje humanitare, përgjegjësi për të mbrojtur. A mund të themi se ka evolucion
ose ndryshim ndërmjet këtyre koncepteve? Përgjigje: -
Që nga rrëzimi e regjimeve komuniste në Evropë, koncepti i sigurisë botërore kaloi
nga shqetësimet tradicionale gjeopolitike e strategjike, në shqetësime të reja, që
kanë në qendër të vëmendjes individin e shoqërinë. Prej këndej nisën të përdoren konceptet
e sigurisë njerëzore, të ndërhyrjes humanitare e të përgjegjësisë për të mbrojtur,
me një emërues të përbashkët: atë të mbrojtjes, që ka vlera të ndryshme, humanitare
e juridike. Përgjegjësia për të mbrojtur ka të bëjë me mbrojtjen e popullsive, që
i nënshtrohen dëbimit në masë, genocidit, krimeve të luftës e krimeve kundër njerëzimit
- e mbrojtja e qytetarëve të këtyre tipeve u takon, së pari, shteteve të veçanta.
Por kur një shtet nuk e kryen këtë detyrë, atëherë natyrisht duhet të ndërhyjë bashkësia
ndërkombëtare, duke përshkuar të gjitha rrugët paqësore të përcaktuara nga e drejta
ndërkombëtare. Në raste ekstreme, mund të kalohet edhe në përdorimin e forcës, gjë
që parashikohet nga kapitulli 7 i Kartës së OKB-së.
Pyetje: - Dokumenti
i punës u përgatit nga kryetari i Asamblesë së përgjithshme të OKB-së i cili, për
këtë diskutim, i kushton një paragraf edhe fjalimit të Papës mbajtur në OKB, në vitin
2008. Dihet se Ati i Shenjtë e ka prekur këtë temë…
Përgjigje: -
Perspektiva në të cilën e pa problemin Ati i Shenjtë gjatë fjalimeve mbajtur para
OKB-së, është thelbësisht ajo e lidhjes sovranitet-përgjegjësi: përgjegjësia për të
mbrojtur – tha Papa – është baza morale e së drejtës së një qeverie për të ushtruar
autoritetin. E çdo shtet ka përgjegjësi të dyfishtë: përgjegjësi të jashtme, që ka
të bëjë me respektimin e sovranitetit të shteteve të tjera - e të brendshme, që lidhet
me garantimin e dinjitetit e të drejtave të të gjithë nënshtetasve. Respektimi i sovranitetit
të shteteve të tjera – pohoi Benedikti XVI – nuk ka të bëjë vetëm me parimin e mosndërhyrjes
në punët e tyre të brendshme, por edhe me ndihmën, solidaritein e vëllazërinë. E kjo
është një kategori që, për natyrën e vet, i përket familjes, në të cilën më të fortit
kujdesen për më të ligështit. OKB- ja, duke mbikqyrur në ç’masë i mbrojnë qeveritë
nënshtetasit e tyre, kryen një shërbim të rëndësishëm, në emër të bashkësisë ndërkombëtare.