NAZARETH. Hôm 14-5-2009, ĐTC đã dành ngày thứ 4 trong chuyến viếng thăm tại Israel
cho các hoạt động tại Nazareth: thánh lễ cho 45 ngàn tín hữu vào ban sáng, sau đó,
vào ban chiều, ngài gặp gỡ thủ tướng Israel, các thủ lãnh tôn giáo miền Galilea, và
kinh chiều với các GM, LM, tu sĩ nam nữ tại Vương cung Thánh đường Đức Mẹ truyền tin.
Nazareth cách Jerusalem 110 cây số, nên ĐTC đã dùng trực thăng để di chuyển từ Jerusalem
tới đây. bay. Đây là thành phố Arập lớn nhất trên lãnh thổ quốc gia Israel và cũng
là thành quan trọng nhất của miền Galilea. Trong khu vực cổ thành có 40 ngàn dân cư,
vừa Kitô và Hồi giáo. Trên những ngọn đồi xung quanh có nhiều khu định cư của 30 ngàn
người Do thái di cư tới đây lập nghiệp từ sau năm 1948.
Thánh lễ
Tại
hý trường thiên nhiên, gần khu rừng Gioan 23, một cánh đồng tại Núi Vực Thẳm, nơi
Chúa Giêsu đã trừ quỉ, 45 ngàn tín hữu từ các nơi đã tụ tập tại đây từ sáng sớm để
chuẩn bị tham dự thánh lễ do ĐTC cử hành, nhân dịp kết thúc Năm Gia Đình do Giáo Hội
Công Giáo tại Thánh Địa đề xướng. Đây là thánh lễ thứ 4 và là buổi lễ đông đảo nhất
trong số 4 thánh lễ ĐTC cử hành trong chuyến viếng thăm tại Thánh Địa lần này. Bầu
không khí rất nồng nhiệt và phấn khởi khi xe bọc kính chở ĐTC tiến vào địa điểm hành
lễ. Các tín hữu reo hò, vẫy cờ Tòa Thánh, Israel, và nhiều cờ quốc gia nguyên quán
của họ.
Đồng tế với ĐTC có 40 HY và GM, cùng với 250 linh mục. Trong lời chào
mừng đầu thánh lễ, Đức Cha Elias Chacour, GM Công Giáo Hy Lạp Melkite tại miền Galilea
cho biết các trường học là ưu tiên số 1 của Giáo Hội địa phương vì đây là phương tiện
phổ biến sứ điệp của Chúa Giêsu và sự hòa giải. Đức Cha cũng nói đến những khó khăn
của các tín hữu Công Giáo, chiến đấu để sống còn với bao nhiêu hy sinh. Ngài đề cập
đến hiện tượng đau thương: nhiều tín hữu Kitô phải di cư ra nước ngoài để tìm an ninh
và sinh kế, thảm trạng nhiều dân làng Kitô ở Bourum và Ikreth thuộc miền Galilea bị
Israel trục xuất và truất hữu, cho đến nay vẫn chưa được giải quyết, bồi thường, hoặc
vẫn chưa được hồi hương”. Đức cha xin sự hỗ trợ của ĐTC trong lãnh vực này.
Thánh lễ được cử hành bằng tiếng latinh, xen lẫn các bài đọc và thánh ca bằng tiếng
Arập và tiếng Anh.
Trong bài giảng, ĐTC đặc biệt nêu bật tấm gương của Thánh
Gia Nazareth như một điều hết sức cần thiết cho xã hội ngày nay và không quên những
căng thẳng giữa các tín hữu Kitô và Hồi giáo tại miền này. Ngài nói: ”Theo kế
hoạch của Thiên Chúa, gia đình dựa trên sự chung thủy trọn đời của một người nam và
một người nữ, được thánh hóa bằng giao ước hôn nhân và chấp nhận hồng ân đời sống
mới do Chúa ban. Những người nam nữ thời nay cần phải tái lãnh hội chân lý căn bản
này dường nào, một chân lý làm nền tảng cho xã hội và chứng tá của các đôi vợ chồng
quan trọng dường nào đối với việc huấn luyện lương tâm con người và kiến tạo một nền
văn minh tình thương.”
ĐTC đã dựa vào các bài đọc Thánh Lễ để diễn giải về
tình yêu vợ chồng trong gia đình, tình yêu đưa đến những sự sống mới và được biểu
lộ qua nỗ lực yêu thương của cha mẹ huấn luyện toàn diện cho con cái về mặt nhân bản
và tinh thần. Ngài cũng đề cao vai trò của Nhà Nước trong việc nâng đỡ các gia đình
trong sứ mạng giáo dục, bảo vệ định chế gia đình và các quyền đi kèm của gia đình,
cũng như đảm bảo sao cho mọi gia đình có thể sống và triển nở trong những điều kiện
xứng đáng.
ĐTC nói thêm rằng: ”Khi chúng ta suy tư về những thực tại ở thành
này, nơi diễn ra cuộc truyền tin cho Đức Maria, tự nhiên chúng ta nghĩ đến Mẹ, đầy
ơn phúc, Mẹ của Thánh Gia và là Mẹ chúng ta. Nazareth nhắc nhở chúng ta về sự cần
thiết và phải nhìn nhận và tôn trọng phẩm giá Chúa ban cho phụ nữ và vai trò đặc biệt
của họ, cũng như những đoàn sủng và năng khiếu của người nữ. Dù làm người mẹ trong
gia đình, hay hiện diện trong các công việc ngoài xã hội, hoặc trong ơn gọi đặc thù
sống theo những lời khuyên Phúc Âm khiết tịnh, thanh bần và vâng phục, phụ nữ đều
có một vai trò không thể thiếu được trong việc kiến tạo điều gọi là ”sinh thái học
con người” (human ecology, Centesimus Annus 39) mà thế giới chúng ta, cũng như đất
nước này hết sức cần đến, nghĩa là kiến tạo một môi trường trong đó trẻ em học yêu
thương và chăm sóc tha nhân, sống lương thiện và tôn trọng mọi người, thực hành các
đức tín từ bi và tha thứ”.
Và ĐTC kết luận rằng: ”Anh chị em thân mến, trong
kinh nguyện mở đầu Thánh Lễ hôm nay, chúng ta đã xin Chúa Cha giúp chúng ta sống như
Thánh Gia, đoàn kết trong sự tôn trọng và yêu thương”. Nơi đây, chúng ta hãy tái khẳng
định quyết tâm trở thành men về sự tôn trọng và yêu thương trong thế giới xung quanh
chúng ta. Núi Vực Thẳm này nhắc nhớ chúng ta rằng sứ điệp của Chúa đồng thời cũng
là một nguồn mạch mâu thuẫn và chống đối đối với những người nghe. Đáng buồn thay,
như mọi người đã biết, Nazareth đã trải qua những căng thẳng trong những năm gần đây
làm thương tổn quan hệ giữa các cộng đồng Kitô và Hồi giáo. Tôi kêu gọi những người
thiện chí thuộc cả hai cộng đồng hãy sửa chữa những thiệt hại gây ra, và trong niềm
trung thành với niềm tin chung của chúng ta nơi một Thiên Chúa duy nhất là Cha của
gia đình nhân loại, làm việc để kiến tạo những nhịp cầu và tìm ra những phương thế
để sống chung hòa bình với nhau. Mỗi người hãy loại bỏ quyền lực hủy hoại của oán
thù và thành kiến, chúng giết chết linh hồn con người trước khi giết chết thân xác
của họ.”
ĐTC ám chỉ tới sự kiện người Hồi giáo định xây Đền thờ ngay tại Quảng
trường trước Vương Cung Thánh Đường Truyền tin ở Nazareth. Do áp lực của nhiều phía
và sự phản đối của Công Giáo, dự án này đã bị bãi bỏ, nhưng vết thương gây ra vẫn
còn âm hưởng.
Cuối thánh lễ, ĐTC đã làm phép các viên đá đầu tiên để xây cất
Trung Tâm quốc tế về gia đình tại Nazareth, Công viên tưởng niệm Đức Gioan Phaolô
2, do chính phủ Israel đề xướng tại Núi Bát Phúc, chính nơi ĐTC Gioan Phaolô 2 đã
cử hành thánh lễ hồi năm 2000.
Gặp các vị lãnh đạo tôn giáo
Ban
chiều, thủ tướng Benjamin Netanyahu đã hội kiến với ĐTC tại tu viện Phanxicô ở Nazareth.
Phái đoàn Israel gồm 6 người với 4 đại diện của Tòa Thánh trong đó có ĐHY Bertone,
Quốc vụ khanh, Đức TGM Phụ tá Filoni, Đức TGM Antonio Franco Sứ thần Tòa Thánh tại
Israel và một giám chức thuộc Phủ Quốc vụ khanh Tòa Thánh. Cha Lombardi Giám đốc Phòng
báo chí Tòa Thánh cho biết trong cuộc hội kiến 20 phút với ĐTC, hai phái đoàn đã đề
cập tới các cuộc thương thuyết từ hơn 10 năm nay giữa Tòa Thánh và Israel về hiệp
định liên quan tới vấn đề thuế khóa và tài chánh của các cơ sở Công Giáo tại Thánh
Địa.
Thủ tướng Netanyahu tuyên bối với đài phát thanh Israel rằng đó là một
cuộc hội kiến tốt đẹp. Ông đã xin ĐTC lên án những đe dọa bài Do thái của Iran chống
Israel. Ngài đáp lại rằng ngài đã lên án những đe dọa của Iran và bất kỳ mọi thái
độ bài Do thái nói chung.
Tiếp đó, ĐTC đã tiến qua Vương cung thánh đường
Truyền Tin ở bên cạnh để gặp gỡ các vị lãnh đạo tôn giáo miền Galilea. Hiện diện tại
Hội trường còn có hàng trăm tín hữu các tôn giáo.
Lên tiếng sau bài phát biểu
của một số đại diện Hồi giáo, ĐTC cổ võ sự hòa hợp và tôn trọng lẫn nhau giữa các
tôn giáo, đồng thời ý thức hòa bình là hồng ân của Thiên Chúa cần sự cộng tác của
con người. Ngài nói:
“Nơi trọng tâm của mọi truyền thống tôn giáo là xác tín:
chính hòa bình là một hồng ân của Thiên Chúa, nhưng hòa bình không thể thành tựu nếu
không có cố gắng của con người. Hòa bình lâu bền xuất phát từ sự nhìn nhận rằng thế
giới, xét cho cùng, không phải là của chúng ta, nhưng đúng hơn đó là chân trời trong
đó chúng ta được mời gọi tham gia vào tình yêu của Thiên Chúa và cộng tác vào việc
hướng dẫn thế giới và lịch sử dưới sự soi sáng của Chúa. Chúng ta không thể làm bất
kỳ điều gì tùy ý đối với thế giới, nhưng đúng hơn, chúng ta được kêu gọi làm sao để
những chọn lựa của chúng ta được phù hợp với qui luật đã được Thiên Chúa thiết định
cho vũ trụ và uốn nắn hành động của chúng ta theo khuôn mẫu tốt lành của Thiên Chúa
trong thế giới này.”
ĐTC cũng ghi nhận rằng miền Galilea nổi tiếng là có nhiều
tôn giáo và chủng tộc khác nhau, là quê hương của những người biết rõ cần phải cố
gắng nhiều để sống chung hòa hợp với nhau. Những truyền thống khác biệt của chúng
ta có một tiềm năng mạnh mẽ để thăng tiến một nền văn hóa hòa bình, nhất là qua việc
giảng dạy về những giá trị tinh thần sâu xa trong nhân loại chung của chúng ta. Qua
sự giáo dục tâm hồn giới trẻ, chúng ta uốn nắn tương lai của chính nhân loại. Các
tín hữu Kitô sẵn sàng cùng với các tín hữu Do thái, Hồi giáo, người Druze và tín đồ
các tôn giáo khác trong việc bảo vệ các trẻ em khỏi trào lưu cuồng tín và bạo lực,
đồng thời chuẩn bị các em thành những người xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn.
Cuối buổi gặp gỡ, ĐTC đã làm một cử chỉ khác thường. Ngài đã nắm tay một Rabbi Do
thái và một thủ lãnh Hồi giáo để cầu nguyện cho hòa bình, theo lời đề nghị của một
đại diện. Các vị đã cầu nguyện dưới hình thức một bài thánh ca có những lời ”Salam,
Shalom, xin Chúa ban hòa bình cho chúng con”. Vị Rabbi Do thái đã hát bằng tiếng Do
thái, Arap, Anh và latinh.
Kinh chiều
Hoạt
động cuối cùng của ĐTC trong ngày 14-5-200 là chủ sự Kinh Chiều trọng thể vào lúc
5 giờ rưỡi tại Vương cung thánh đường Truyền Tin bên trên, cùng với các GM, LM, tu
sĩ nam nữ, và hàng trăm thành viên phong trào Giáo Hội và các nhân viên mục vụ của
Giáo Hội tại miền Galilea.
Trong bài giảng sau bài đọc ngắn, ĐTC đã giải thích
về mầu nhiệm Truyền Tin cho Đức Mẹ tại Nazareth và mời gọi mọi người tín thác nơi
quyền năng của Chúa Thánh Linh trong hoàn cảnh khó khăn hiện nay. Ngài cũng ghi nhận
rằng trình thuật về cuộc truyền tin cho thấy thái độ tế nhị, lịch sự ngoại thường
của Thiên Chúa (Mẹ Julian of Norwich, Revelations 77-79). Chúa không áp đặt, ngài
không tiền định vai trò mà Mẹ Maria sẽ nắm giữ trong chương trình cứu độ chúng ta:
Chúa xin sự đồng ý của Mẹ trước. Trong sự sáng tạo nguyên thủy, không có vấn đề Thiên
Chúa hỏi sự đồng ý của các loài thụ tạo, nhưng trong công trình sáng tạo mới, Ngài
hỏi sự đồng ý ấy. Mẹ Maria đại diện cho toàn nhân loại. Mẹ nói thay cho tất cả chúng
ta khi đáp lại lời mời gọi của sứ thần.
ĐTC nói thêm rằng: ”Khi chúng ta suy
tư về mầu nhiệm vui mừng này, chúng ta cảm thấy hy vọng, niềm hy vọng chắc chắn rằng
Thiên Chúa tiếp tục đi vào lịch sử chúng ta, hoạt động với quyền năng sáng tạo để
đạt tới những mục tiêu mà theo sự tính toán của nhân loại, đó là những điều không
thể có được. Mầu nhiệm ấy thách thức chúng ta cởi mở đón nhận hoạt động biến đổi của
Chúa Thánh Linh, Đấng đổi mới chúng ta, làm cho chúng ta hiệp nhất với ngài và đổ
đầy chúng ta sự sống của ngài. Với một sự lịch sự tuyệt vời, Chúa mời gọi chúng ta
để cho Ngài ở trong chúng ta, đón nhận Ngôi Lời Thiên Chúa vào tâm hồn chúng ta, làm
cho chúng ta có thể đáp lại tình yêu của Chúa và yêu thương nhau.
Tiếp tục
bài giảng, ĐTC áp dụng những ý tưởng trên đây vào hoàn cảnh các tín hữu Kitô tại Thánh
Địa. Ngài nói:
”Tại Quốc gia Israel và các lãnh thổ Palestine, các tín hữu
Kitô chỉ là một thiểu số trong tập thể dân chúng. Có lẽ đôi khi anh chị em cảm thấy
tiếng nói của mình không đáng kể. Nhiều tín hữu Kitô đồng đạo của anh chị em đã di
cư ra nước ngoài với hy vọng tìm được an ninh và viễn tượng sống tốt đẹp hơn ở nơi
khác. Tình trạng của anh chị em gợi lại tình trạng của Đức Trinh Nữ Maria sống âm
thầm ở Nazareth, không đánh kể gì về sự giàu sang hoặc ảnh hưởng trần thế. Nhưng Mẹ
Maria đã nói trong bài ca Magnificat, Thiên Chúa đã nhìn đến phận thấp hèn của nữ
tỳ Chúa, Ngài làm cho người đói khát được dư đầy. Anh chị em hãy kín múc sức mạnh
từ bài ca của Mẹ Maria, mà chúng ta sắp hát trong niềm hiệp thông với toàn thể Giáo
Hội trên thế giới. Anh chị em hãy tin tưởng trung thành với Chúa Kitô và ở lại đất
nước này đã được thánh hóa nhờ sự hiện diện của Ngài! Như Mẹ Maria, anh chị em có
vai trò cần thi hành trong chương trình cứu độ của Thiên Chúa, qua việc đem Chúa Kitô
vào thế giới, làm chứng cho Chúa và thông truyền sứ điệp an bình và hiệp nhất của
Ngài. Để được vậy, điều thiết yếu là anh chị em cần đoàn kết với nhau, để Giáo Hội
tại Thánh Địa này có thể được nhìn nhận như ”một dấu chỉ và là dụng cụ hiệp thông
với Thiên Chúa và hiệp nhất toàn thể nhân loại” (LG 1). Sự hiệp nhất của anh chị em
trong đức tin, cậy và mến là thành quả của Thánh Linh ở trong anh chị em, làm cho
anh chị em trở thành những dụng cụ hữu hiệu về an bình của Thiên Chúa, giúp kiến tạo
sự hòa giải chân thành giữa các dân tộc cùng nhìn nhận Abraham như tổ phụ trong đức
tin. Vì như Mẹ Maria đã vui mừng tuyên xưng trong kinh Magnificat, Thiên Chúa luôn
nhớ lại lòng từ bi của Ngài, lòng từ bi đã hứa vơi cha ông chúng ta, tới Abraham và
con cháu ông đến muôn đời” (Lc 1,54-55). Giã từ Nazareth, ĐTC đã đáp máy bay trực
thăng trở lại Jerusalem vào lúc gần 8 giờ tối.