Relator procesu beatyfikacyjnego Piusa XII o nowych dowodach na papieskie zaangażowanie
w ratowanie Żydów
W Rzymie odnaleziono pismo potwierdzające wkład Piusa XII w ratowanie Żydów. Chodzi
o notę z diariusza rzymskiego klasztoru sióstr augustianek pod wezwaniem św. Czterech
Męczenników. W listopadzie 1943 r. klasztorna kronikarka zapisała: „Ojciec Święty
pragnie ocalić swe dzieci, także Żydów, i nakazuje, aby w klasztorach udzielano tym
prześladowanym gościny”. Do noty dołączona jest lista 24 osób przyjętych – jak zaznaczono
– zgodnie z wolą Papieża. „Dokument jest rzadkim świadectwem” – powiedział Radiu Watykańskiemu
ks. Peter Gumpel SJ, relator w procesie kanonizacyjnym Piusa XII.
P. Gumpel
SJ: Chodzi o dokument, który otrzymałem osobiście od sióstr augustianek: pisemny
i dlatego ważny. Nie jest to jedyne takie świadectwo. Istnieje wiele ustnych przekazów,
nie tylko sióstr czy księży, ale i innych ludzi. Brak jednak współczesnych relacji
na piśmie. Dało to niektórym okazję do powtarzania ataków na Piusa XII, kontestowania
jego postawy i twierdzeń, jakoby nie było dokumentów na to, że cokolwiek zrobił podczas
łapanki rzymskich Żydów 16 października 1942 r. Opinie te są całkowicie fałszywe.
Trzeba pamiętać, że w czasach prześladowań i w sytuacji, jaka wówczas panowała w Rzymie,
człowiek roztropny nie zostawiał zbyt wielu śladów „czarno na białym”. Istniało niebezpieczeństwo,
że mogłyby one wpaść w ręce wroga, co z kolei przyniosłoby większą szkodę Kościołowi
katolickiemu. Pius XII realizował swe dzieło ratowania, poświadczone także w wielu
źródłach hebrajskich, przez osobistych wysłanników. Posyłał księży do różnych instytucji
i domów katolickich w Rzymie – uniwersytetów, seminariów, parafii, klasztorów żeńskich
czy domów zakonnych – z przesłaniem: „Otwórzcie drzwi wszystkim prześladowanym przez
nazistów”. W pierwszej kolejności odnosiło się to do Żydów.
- Skąd więc
się bierze ten opór w uznaniu udowodnionej już prawdy historycznej?
P.
Gumpel SJ: Mamy do czynienia z ludźmi, którzy wyszukując kruczków twierdzą: „Uwierzymy
w pomoc Piusa XII Żydom tylko jeśli będziemy mieli dowód na piśmie”. Tymczasem istnieją
dwa dokumenty pisemne. Pierwszy wysłany został do ordynariusza Asyżu, bp. Nicoliniego,
który pokazał go swemu współpracownikowi, ks. Brugnazziemu. Obaj zresztą otrzymali
później z Yad Vashem odznaczenia „Sprawiedliwy wśród narodów świata”. Tu w Rzymie
mamy natomiast dokument z kroniki mniszek augustianek. Powtarzam: to kolejny dowód,
użyteczny w stosunku do tych, którzy uporczywie oczerniają Piusa XII, atakując tym
samym Kościół katolicki.
- Czy ten kolejny dowód może przyczynić się do
postępu procesu kanonizacyjnego?
Ks. P. Gumpel SJ: Mam taką
nadzieję! Ostatnie wydarzenie w procesie kanonizacyjnym Piusa XII miało miejsce 9
maja 2007 r. 13 kardynałów i biskupów tworzących najwyższy trybunał w Kongregacji
Spraw Kanonizacyjnych jednomyślnie opowiedziało się wtedy w głosowaniu za heroicznością
cnót Piusa XII. Od tego momentu czekamy na podpisanie dekretu przez Jego Świątobliwość.