Phỏng vấn Linh Mục Lucio Pinkus, giáo sư phân tâm học, về các hình thái diễn tả sự
”giòn mỏng” của đời linh mục
Trong thời gian qua, nhật báo Tương Lai, cơ quan
ngôn luận chính thức của Hội Đồng Giám Mục Italia, đã cho đăng tải các suy tư của
bác sĩ Vittorino Andreoli, giáo sư phân tâm học, liên quan tới một số hình thái diễn
tả sự giòn mỏng trong cuộc sống của con người linh mục.
Giáo sư Andreoli sinh
năm 1940. Sau khi đậu tiến sĩ Y Hhoa và Giải Phẫu tại đại học Padova bắc Italia, ông
nghiên cứu lãnh vực sinh học thực nghiệm, chuyên về não bộ, rồi làm việc tại đại học
Cambridge bên Anh quốc và đại học Cornell New York bên Hoa Kỳ. Giáo sư cũng làm việc
với Học viện dược khoa Milano và nghiên cứu tương quan giữa não bộ tâm lý và y dược.
Tiếp đến bác sĩ chuyên về ngành não bộ nghiên cứu thái độ hành xử của con người và
sự điên loạn, rồi sau cùng chuyển qua ngành phân tâm học.
Hiện nay bác sĩ
Andreoli là giám đốc phân bộ Phân tâm học của đại học Verona trung bắc Italia, kiêm
thành viên của Hàn Lâm Viện Khoa Học Hoa Kỳ, và Chủ tịch Ủy ban Tâm Bệnh của Hiệp
Hội Quốc Tế Bệnh Tâm Thần. Bác sĩ đã là tác giả của nhiều sách trong lãnh vực này,
trong đó có các cuốn ”Một thế kỷ của sự điên loạn” xuất bản năm 1991; ”Người điên
được chế ra” xuất bản năm 1992, ”Bạo Lực” xuất bản năm 1993; ”Chiếc áo điên” xuất
bản năm 1995; ”Ước muốn giết người” xuất bản năm 1996; ”Và chúng ta sẽ luôn sống tự
do khỏi âu lo” xuất bản năm 1997.
Đã có nhiều đóng góp suy tư khác theo sau
các bài viết của bác sĩ Andreoli, trong đó có suy tư của ông Alessandro Castegnaro,
giáo sư xã hội học tại đại học Padova và giáo sư xã hội học và tôn giáo tại phân khoa
thần học đại học Triveneto bắc Italia. Dựa trên các thống kê liên quan tới hàng giáo
sĩ vùng Triveneto đông bắc Italia, giáo sư Alessandro Castegnaro nhận xét rằng ngày
nay các linh mục thường bị rơi vào tình trạng không yêu thích nhiệm vụ của mình.
Sau đây chúng tôi xin gửi tới qúy vị và các bạn một số nhận định của Linh Mục Lucio
Pinkus, giáo sư phân tâm học, về các hình thái diễn tả sự ”giòn mỏng” của đời linh
mục. Cha Pinkus là tu viện trưởng cộng đoàn các ”Tôi tớ Đức Maria” tại Arco di Trento,
và là giáo sư Học viện cao học Khoa học tôn giáo Monte Berico và tại đại học Urbino
bắc Italia. Cha cũng là giáo sư tâm lý tại đại học Venezia và thành viên Ủy ban luân
lý sinh học quốc gia Italia.
Trong đại hội Liên hiệp các bề trên dòng nam
Italia mới đây cha Pinkus đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu biết các đức tính
nhân bản của các linh mục tương lai như: khả năng chấp nhận chính mình, khả năng chế
ngự được các cảm xúc và tình cảm, ý thức các giới hạn của mình, cũng như ý thức về
các tài khéo và đặc sủng Chúa ban cho mình và tận dụng chúng cho các công tác tông
đồ mục vụ.
Hỏi: Thưa cha, tại sao ngày nay các linh mục lại gặp khủng hoảng
căn cước và cảm thấy mình vô ích thừa thãi trong xã hội tân tiến hiện đại
như vậy?
Đáp: Lý do không phải là vì các linh mục nhận thức được
sự chống đối chứng tá của các vị cho bằng thấy nhiều thành phần xã hội thờ ơ với bất
cứ suy tư nội tâm nào, và không để cho các vấn nạn liên quan tới cuộc sống đánh động
họ. Nhưng tôi xin đưa ra sự phân biệt sau đây: các linh mục gặp sự khủng hoảng vừa
nói thuộc các thế hệ đứng tuổi. Các vị gặp vấn đề với các thứ ngôn ngữ của thế giới
tân tiến ngày nay. Thế hệ của các vị là thế hệ của viết lách, suy tư và đào sâu nội
tâm, nhưng giờ đây lại phải tính sổ với nền văn hóa ngày nay là nền văn hóa có mô
thức kinh nghiệm thực tiễn. Sự cách biệt giữa người thông truyền lòng tin và các người
nhận có thể được nhận ra ngay trong một buổi cử hành phụng vụ, thường khi qúa chậm
chạp và gây mệt mỏi đối với chính các lớp cha mẹ trẻ, vì họ thấy cung cách cử hành
phụng vụ thiếu sinh động, không lôi cuốn và không có sự tham dự tích cực của cộng
đoàn.
Hỏi: Thế còn đối với các linh mục trẻ hơn thuộc lứa tuổi dưới
40 thì sao thưa cha?
Đáp: Xem ra các linh mục trẻ
cũng phải sống kinh nghiệm khó khăn, vì các chờ mong khác nhau của tín hữu đối với
họ: các vị bước vào lãnh vực mục vụ hy vọng có thể gặp gỡ trực tiếp với giáo dân,
nhưng lại khám phá ra rằng nhiều người chỉ nuôi dưỡng một loại chờ mong nào đó nơi
các vị mà thôi. Do đó các vị cảm thấy bị ”cưỡng bách”.
Tôi xin đơn cử một thí
dụ: các linh mục trẻ này muốn định hướng cộng việc thừa tác của mình dựa trên việc
lắng nghe, nhưng giáo dân lại đòi hỏi các vị phải biết làm nhiều việc khác như: chủ
tọa các buội hội họp của các nhóm và phong trào, có các sáng kiến trong việc quyên
góp tiền bạc vv... Thế rồi còn có khoảng cách nào đó giữa các vị với giáo dân như
quan niệm về sự thánh hiến của linh mục, khiến cho các vị không thể sống sự hòa đồng
như đã sống khi còn ở trong chủng viện hay với các nhóm trẻ.
Hỏi: Trong
cụ thể cha có ý nói gì qua sự ”chung sống hòa đồng” này?
Đáp:
Một linh mục trẻ không thể nghĩ tới các tình bạn trong một nghĩa sâu đậm được. Trái
lại phải hết sức chú ý đối xử với mọi người như nhau. Rất thường khi linh mục cũng
không thể tự cho phép mình tổ chức một buổi ăn tối với bạn bè trong nhà xứ... Tôi
biết xem ra đó là điều lạ, nhưng rất thường khi những người nói rằng họ yêu thích
các linh mục cởi mở và có óc phê bình, thì lại là những người thích các vị an toàn,
hữu hiệu, trung thành với hình ảnh linh mục của các vị.
Hỏi: Người ta cũng
hay nói rằng việc đào tạo các linh mục phải chú ý nhiều hơn tới các
khía cạnh tâm lý, có đúng vậy không thưa cha?
Đáp:
Có lẽ cần phải xem lại viễn tượng, theo đó tầm quan trọng không chỉ là đào tạo một
linh mục, mà phải hỏi xem làm thế nào để đào tạo một người của Chúa, nghĩa là một
người biết đem kinh nghiệm về Thiên Chúa vào thế giới. Nói cách khác, chỉ đào tạo
sự chuyên môn về giáo lý và mục vụ không thôi, thì chưa đủ, cần phải có một sự đào
tạo kinh nghiệm và nhân bản nữa, giúp đương đầu và thắng vượt được các tình trạng
khó khăn không thể tránh được.
Hỏi: Dưới con mắt của cha là chuyên viên
chữa trị tâm lý, đâu là các cuộc khủng hoảng dễ nhận thấy nhất trong
cuộc sống của các linh mục?
Đáp: Đó là các cuộc khủng hoảng tình
cảm và chúng cũng là các cuộc khủng hoảng nhân bản nhất. Xem ra thỉnh thoảng người
ta giả thiết rằng việc gắn bó trí thức với Thiên Chúa tương đương với kinh nghiệm
về Thiên Chúa. Nhưng rất tiếc trái lại đôi khi nó không đúng như vậy. Và tôi đã gặp
nhiều trường hợp như thế. Và khi gặp khó khăn thì vị linh mục không đứng vững được.
Hỏi: Dư luận công cộng, cả bên trong cộng đoàn Kitô, thường yêu sách luôn luôn có
thể cậy dựa trên một linh mục ”toàn vẹn, không chê trách vào đâu được”, như giáo sư
Andreoli đã ghi nhận, dư luận này có sức nặng nào thưa cha?
Đáp: Điều này cũng thuộc các chờ mong truyền thống, và đôi khi nó bị phóng đại
một chút, làm như thể là tất cả mọi người đều là thánh cần được tôn phong ngay không
bằng... Tôi xin nhắc lại là chính các tông đồ ban đầu cũng không thánh thiện gì, chính
vì các vị qúa ”bình thường”. Các cộng đoàn Kitô phải ý thức rằng chính họ phải giúp
vị linh mục hiện thực và chu toàn nhiệm vụ của linh mục như là người.
Hỏi:
Thưa cha Lucio, cha có ý kiến gì về tình trạng qúa mệt mỏi của các linh mục
thường bị đè bẹp dưới sức nặng của qúa nhiều việc phải làm?
Đáp: Đây chắc chắn là một đề tài lớn. Tôi có cảm tưởng rất nhiều linh mục không
thành công trong việc dành ưu tiên cho một khoảng thời gian thinh lặng chiêm niệm
và lo cho chính mình trong ngày sống. Và khi đó thì không thể tránh được cảnh đến
một lúc nào đó bị kiệt quệ năng lực, và tình trạng này trở thành một tước đoạt. Trong
kinh nghiệm cuộc sống kitô, nước là yếu tố rất quan trọng: chúng ta phải luôn nhớ
rằng chúng ta không phải là suối nước không bao giờ cạn. Trái lại chúng ta chỉ là
các ống dẫn nước thôi. Để có thể là các dụng cụ hữu hiệu của Chúa chúng ta phải biết
săn sóc chính chúng ta, thỉnh thoảng dành thời giờ cho chính mình và vun trồng một
sở thích nào đó. Chỉ khi chúng ta có niềm an bình lớn trong con tim, chúng ta mới
có thể chu toàn nhiệm vụ của chúng ta là phục vụ dân Chúa, trao ban tình yêu thương,
niềm hy vọng và sự tin tưởng. Nhưng cũng còn có hai khó khăn khác nữa. Thứ nhất là
cám dỗ đếm số tín hữu tham dự các lễ nghi: nó có nguy cơ trở thành điều răn thứ 11
của các nhân viên mục vụ. Và thứ hai là có tương quan qúa bàn giấy với Đức Giám Mục
của mình. Trên bình diện nhân bản Đức Giám Mục có vai trò trợ lực rất lớn, gần như
là vai trò của cha mẹ vậy. Hỏi: Một vài nhà xã hội học vùng Triveneto
cho biết trong sự cô đơn của vị linh mục người ta có thể nhận ra sự kiện cộng
đoàn đã không sống như một gia đình, có đúng thế không
thưa cha? Đáp: Vâng, đúng thế. Chúng ta phải giúp các linh
mục không sợ hãi là chính mình, cho thấy mình yếu đuối. Kinh nghiệm của sự giòn mỏng
được chấp nhận và được chia sẻ với cộng đoàn được giao phó cho linh mục như là một
người chữa lãnh nhưng bị thương, khiến cho vị linh mục sau đó có thể trợ giúp người
khác hữu hiệu hơn trong cảnh yếu đuối của họ.
Hỏi: Các linh mục dòng như
cha thì có được lợi thế vì sống trong một cộng đoàn. Hai
lộ trình có thể gặp gỡ nhau hay không?
Đáp: Trong hàng giáo
sĩ giáo phận các cộng đoàn linh mục ít được phổ biến, vì nhiều lý do khác nhau. Nhưng
tôi cầu mong có một cuộc cách mạng nhỏ: đó là một linh mục giáo phận có thể thường
xuyên lui tới một cộng đoàn tu sĩ ở gần, ít nhất là cho các bữa ăn, để cầu nguyện
hay để giải trí một chút. Cả hai bên đều có lợi: các tu sĩ có thể nhận ra nơi vị linh
mục một người thợ làm trong cùng một vườn nho của Chúa, và các linh mục tiếp nhận
được từ vị tu sĩ một kiểu sống khác giúp lớn lên trong cùng nỗi đam mê đối với Nước
Trời.