Trong tiếng Việt, mùa phụng vụ mà chúng ta đang sống được
gọi là “mùa Chay”. Danh xưng này không được chính xác, bởi vì trọng
tâm của thời kỳ này không phải là ăn chay. Tên gọi trong nguyên gốc
latinh là “Quadragesima” có nghĩa là 40 ngày. Đây là con số mang tính
cách biểu tượng của sự đào tạo chuẩn bị. Đức
Giêsu đã lên hoang địa 40 ngày để chuẩn bị sứ vụ
công khai. Sau khi phục sinh, đức Giêsu hiện ra với các môn đệ
trong vòng 40 ngày để chuẩn bị họ thi hành sứ vụ loan báo Tin mừng.
Trong Cựu ước, các ông Mosê và Elia cũng trải qua 40 ngày chuẩn bị
trước khi diện kiến Thiên Chúa trên núi Horeb. Ngoài ra, số 40 cũng nhớ lại
40 năm dân Do thái lưu lạc trên sa mạc trước khi vào đất
hứa. Chính vì thế mà từ thời các giáo phụ, Giáo hội đã đặt
ra mùa 40 ngày để chuẩn bị các tín hữu mừng lễ Vượt qua, và cách
riêng chuẩn bị các dự tòng lãnh các bí tích khai tâm. Bài Tin mừng chúa nhựt thứ nhất
mùa 40 thuật lại việc Chúa Giêsu vào trong hoang địa để
ăn chay và chịu Satan cám dỗ. Tuy nhiên thay vì dừng lại ở Satan và
các chước cám dỗ, bài huấn dụ hôm qua trình bày về các thiên sứ đến
phục vụ Chúa Giêsu sau cuộc chiến thắng. Vào buổi chiều, đức thánh
cha bắt đầu tuần tĩnh tâm kéo dài cho đến sáng thứ
7. Năm nay vị giảng phòng là đức hồng Francis Arinze,
người Nigeria, nguyên tổng trưởng bộ phụng tự, với chủ
đề là “Linh mục gặp Chúa Giêsu và đi theo Người”.
Sau
đây là nguyên văn bài huấn dụ.
Anh chị em thân mến
Hôm nay
là chúa nhựt thứ nhất mùa Bốn Mươi. Bài Tin mừng theo thánh Marcô, với lối hành văn
ngắn gọn và súc tích, đưa chúng ta vào bầu khí của mùa phụng vụ này với những lời
như sau: “Thần khí đẩy đức Giêsu vào nơi hoang địa, và Người ở lại đó 40 ngày, chịu
Satan cám dỗ” (Mc 1,12). Bên Thánh địa, ở mạn đông của sông Giorđanô và cánh đồng
Giêricô, nổi vượt lên hoang địa Giuđa, với những đồi núi chập chùng cao chừng một
ngàn thước, kéo dài cho đến Giêrusalem. Sau khi đã lãnh phép rửa bởi ông Gioan, đức
Giêsu vào nơi cô tịch, dưới sự hướng dẫn của Thánh Linh, Đấng đã ngự xuống trên Người,
đã thánh hiến và mặc khải Người là Con Thiên Chúa. Trong hoang địa, nơi của thử thách
như kinh nghiệm của dân Israel cho thấy, biểu lộ rõ rệt thực tại bi đát của mầu nhiệm
tự huỷ (kenosis) của đức Kitô, kẻ lột bỏ hình dong Thiên Chúa (xc. Pl 2,6-7). Đức
Kitô, kẻ không phạm tội và không thể nào phạm tội, đã chịu đựng thử thách, và như
thế Người có thể cảm thông nỗi yếu đuối của chúng ta (xc Dt 4,15). Người đã chịu cám
dỗ bởi Satan, kẻ đối lập, ngay tử nguyên thuỷ đã chống lại kế hoạch cứu độ của Thiên
Chúa dành cho loài người.
Đối lại với hình ảnh đen tối của kẻ đến cám dỗ Chúa
Giêsu, bài trình thuật ngắn ngủi phác thảo sự hiện diện của các thiên sứ, một hình
ảnh sáng ngời và huyền nhiệm. Theo bài Tin mừng, các thiên sứ đến “phục vụ” Đức Giêsu
(Mc 1,13). Họ là những kẻ đối nghịch với Satan. “Thiên sứ” có nghĩa là kẻ được phái
cử. Trong suốt Cựu ước, chúng ta gặp thấy hình ảnh của các ngài; nhân danh Thiên Chúa
họ đến giúp đỡ và dẫn dắt loài người. Chỉ cần nhớ lại Sách Tobia, trong đó xuất hiện
thiên sứ Raphael, để giúp đỡ cậu Tobia trong nhiều việc. Sự hiện diện trấn an của
sứ thần Chúa đã theo dõi suốt dòng lịch sử dân Israel trong hết mọi biến cố vui buồn.
Trước thềm Tân ước, thiên sứ Gabriel được phái đến để báo cho ông Dakaria và bà Maria
những biến cố bắt đầu lịch sử của ơn cứu độ chúng ta, và một thiên sứ, không nói rõ
tên, đã hiện ra với ông Giuse để hướng dẫn ông trong lúc do dự. Một ca đoàn thiên
sứ đã mang đến các mục đồng tin vui Đấng Cứu thế giáng sinh, cũng như các thiên sứ
sẽ báo tin cho các phụ nữ tin mừng Chúa phục sinh. Vào cuối dòng thời gian, các thiên
sứ sẽ tháp tùng Chúa Giêsu khi Người trở lại trong vinh quang (xc. Mt 25,33). Các
thiên sứ phục vụ Chúa Giêsu, Đấng cao trọng hơn họ, và địa vị của Người được nêu bật
ở đây tuy dưới hình thức kín đáo. Thực vậy, đức Giêsu, tuy ở trong tình trạng cực
kỳ nghèo khó và khiêm tốn, chịu Satan cám dỗ, nhưng Người vẫn là Con Thiên Chúa, là
Đấng Mesia, là Chủ tể.
Anh chị em thân mến, chúng ta sẽ cắt bỏ một phần đáng
kể của Tin mừng nếu chúng ta gạt qua các thiên sứ, những kẻ được Chúa phái đến, đến
loan báo sự hiện diện của Chúa ở giữa chúng ta, và họ trở nên một dấu chỉ. Chúng ta
hãy năng kêu khẩn các ngài, xin các ngài nâng đỡ chúng ta trong nỗ lực đi theo Chúa
Kitô đến độ đồng hóa với Người. Chúng ta hãy xin các ngài, cách riêng ngày hôm nay,
canh giữ tôi và các cộng sự viên trong giáo triều Rôma, sẽ bắt đầu tuần tĩnh tâm chiều
nay.
Lạy Đức Maria là Nữ vương các tông đồ, xin cầu cho chúng con.