Mừng kỷ niệm 80 năm thành lập quốc gia thành phố Vaticăng
Phỏng vấn Đức Hồng Y Giovanni Lajolo, về việc mừng kỷ niệm 80 năm thành phố quốc
gia Vaticăng
Ngày 11 tháng 2 tới đây là lễ kỷ niệm 80 năm thành lập quốc gia
thành phố Vaticăng. Để mừng biến cố này Phủ Thống Đốc Vaticăng do Đức Hồng Y Giovanni
Lajolo làm chủ tịch, đang chuẩn bị một loạt các sinh hoạt kỷ niệm. Trước hết là đại
hội lịch sử - pháp lý sẽ diễn ra tại Đại học giáo hoàng Laterano trong các ngày 12-14
tháng 2. Đại hội có đề tài là ”Một lãnh thổ nhỏ cho một sứ mệnh lớn”. Đại hội sẽ diễn
ra trong thính đường Hòa Giải của Đại học Laterano, là nơi cách đây 80 năm ngày 11
tháng 2 năm 1929, hai phái đoàn của chính quyền Italia và Tòa Thánh đã ký kết các
Hiệp Định Laterano. Đây là các Hiệp Định hòa giải giữa hai bên, và đã khai sinh quốc
gia thành phố Vaticăng.
Tiếp đến trong các ngày từ 11 tháng 2 đến 30 tháng
4 cũng có một cuộc triển lãm về các biến cố và các phát triển trong lịch sử của quốc
gia thành phố Vaticăng từ năm 1929 tới ngày nay. Ủy ban cuộc triển lãm do Đức Tổng
Giám Mục Renato Boccardo, Tổng thư ký Phủ Thống Đốc quốc gia thành phố Vaticăng làm
chủ tịch, và do bà Barbara Jatta, phụ tá Thư Viện Vaticăng, phối hợp. Sau cùng ngày
12 tháng 2 năm 2009 cũng có một buổi hòa nhạc trình diễn tác phẩm ”Messia” của nhạc
sĩ Georg Friedrich Haendel, do ca đoàn nhà thờ chính tòa thủ đô Dublin và dàn nhạc
của Đài truyền hình Ailen đảm trách.
Vì là một quốc gia đúng nghĩa nên Đức
Giáo Hoàng là Quốc Trưởng quốc gia thành phố Vaticăng. Đức Giáo Hoàng thi hành quyền
bính tối cao của người qua trung gian các cơ quan của quốc gia thành phố Vaticăng
gồm: Ủy ban đặc trách quốc gia thành phố Vaticăng có nhiệm vụ lập pháp; Phủ Thống
Đốc có nhiệm vụ hành pháp; và các Tòa Án. Ủy ban gồm các Hồng Y do Đức Giáo Hoàng
chỉ định và có một vị Chủ tịch, hiện nay là Đức Hồng Y Giovannni Lajolo.
Riêng
Phủ Thống Đốc bao gồm nhiều cơ quan khác nhau: Ban Chủ Tịch gồm vị chủ tịch, tổng
thư ký và phó thư ký; các Văn Phòng Trung Ương đặc trách các công việc khác nhau như:
in ấn và phát hành Tem thư, đúc tiền Vaticăng, đặc trách pháp luật, nhân sự, tình
trạmg dân sự; các hệ thống thông tin gồm Phòng báo chí Tòa Thánh, báo Quan Sát Viên
Roma, Đài phát thanh và truyền hình Vaticăng;, Văn khố quốc gia, văn phòng đặc trách
tín hữu hành hương và du lịch; các ban giám đốc tương đương với các bộ của chính quyền,
từ việc di chuyển cho tới các công việc xây cất, từ việc y tế cho tới phòng vệ dân
sự; các Ủy Ban. Ngoài ra còn có một cơ quan khoa học là đài thiên văn Vaticăng, có
trụ sở tại Castel Gandolfo, là nơi tổ chức các khóa học mùa hè cho các sinh viên ngành
thiên văn, nhưng trung tâm nghiên cứu được đặt tại Tucson bang Arizona Hoa Kỳ. Hệ
thống tư pháp của quốc gia thành phố Vaticăng cũng bao gồm các cấp bậc khác nhau:
thẩm phán duy nhất, tòa án, tòa kháng án, tòa hủy án để giải quyết các vụ dân sự cũng
như hình sự.
Đức Cha Renato Boccardo, Tổng thư ký Phủ Thống Đốc, cho biết
các cơ cấu của quốc gia thành phố Vaticăng nhiều chứ không phải chỉ liên quan tới
các tem thư và viện bảo tàng như nhiều người tưởng nghĩ. Trong số các nhân viên có
cả các thợ sửa ống nước, thợ mộc, thợ nề, thợ làm đường và chuyên viên trùng tu các
dinh thự. Ngoài khoảng 70 linh mục các nhân viên Phủ Thống Đốc đều là giáo dân. Và
Phủ Thống Đốc bảo đảm tất cả mọi công việc giúp quốc gia thành phố Vaticăng hoạt động
đều hòa, từ các người đặc trách cắm hoa cho tới các người lo việc di chuyển. Ngoài
ra còn có lực lượng cảnh sát Vaticăng nữa. Lực lượng này đã được tăng cường nhiều
hơn vì các đe dọa của nạn khủng bố quốc tế. Và bắt đầu từ tháng 10 năm 2008 vừa qua
lực lượng cảnh sát Vaticăng cũng gia nhập lực lượng cảnh sát quốc tế Interpol.
Sau đây chúng tôi xin gửi tới qúy vị và các bạn bài phỏng vấn Đức Hồng Y Giovanni
Lajolo về việc mừng kỷ niệm 80 năm thành phố quốc gia Vaticăng. Đức Hồng Y Lajolo
là Chủ tịch Ủy Ban Tòa Thánh đặc trách quốc gia thành phố Vaticăng, kiêm Chủ tịch
Phủ Thống Đốc quốc gia thành phố Vaticăng. Ngày 11 tháng 2 tới đây Đức Hồng Y sẽ mừng
thượng thọ 80 tuổi. Với diện tích 44 mẫu tây quốc gia thành phố Vaticăng là quốc gia
nhỏ nhất thế giới, nhưng lại là quốc gia có tầm quan trọng nhất thế giới, vì uy tín
tinh thần của nó.
HỎI: Thưa Đức Hồng Y Lajolo, tại sao với
việc ký kết các Hiệp Định Laterano năm 1929, người ta
cũng muốn thành lập quốc gia thành phố Vaticăng nữa?
ĐÁP:
Lý đo là để có một sự bảo đảm ổn định và không thể phản đối được trên bình diện quốc
tế, liên quan tới sự độc lập của Đức Giáo Hoàng đối với bất cứ quyền bính chính trị
nào, và sự tự do hoàn toàn của Đức Giáo Hoàng không bị áp lực ngoại tại nào điều kiện
hóa trong việc hướng dẫn Giáo Hội. Đây là điều đã không có được sau biến cố Cửa Pia
đã bị phá vỡ trong cuộc tiến chiếm Roma, mặc dù Nhà Nước Italia đã tìm cách bảo đảm
quyền tự do của Đức Giáo Hoàng với luật Guarentigie, vì luật này hoàn toàn tùy thuộc
ý muốn của người làm luật Italia. Và đương nhiên trong một điều kiện như thế Tòa Thánh
đã không cảm thấy an tâm. Như vậy việc bảo đảm trên bình diện quốc tế cho Vaticăng
là một quốc gia - dù bé nhỏ nhưng thực sự có quyền tối thượng, và trong đó chỉ có
quyền bính của Đức Giáo Hoàng có giá trị thôi - là điều cần thiết.
HỎI: Lý do này còn có giá trị hay không thưa Đức Hồng Y? Trong
80 năm qua các lý do thành lập quốc gia thành phố Vaticăng có mất
đi gía trị của chúng không hay đã có thêm các lý do mới nào nữa?
ĐÁP: Lý do của quốc gia thành phố Vaticăng vẫn là lý do đó và nó đã không mất đi giá
trị nào cả. Tầm quan trọng tôn giáo và nhân bản của vùng đất bé nhỏ này đã rất hiển
nhiên trong thời thế chiến thứ II. Khi quân Đức Quốc Xã chiếm đóng Roma, họ đã không
dám vượt qua ranh giới của quốc gia thành phố Vaticăng. Và trong suốt các năm Roma
bị chiếm đóng, Đức Giáo Hoàng như là quốc trưởng của quốc gia thành phố Vaticăng độc
lập, không tùy thuộc bất cứ quốc gia lâm chiến nào. Vì vậy người đã có thể liên lỉ
hoạt động cho hòa bình và cho thiện ích của mọi dân nước, cũng như đã có thể hoạt
động trợ giúp các binh sĩ tù nhân chiến tranh và những người bị thất lạc vì chiến
cuộc. Ngoài ra cũng không nên quên những gì mà Tòa Thánh Vaticăng đã làm để cứu sống
các anh chị em do thái. Sự hiện diện của quốc gia thành phố Vaticăng cũng đã hữu hiệu
trong việc bảo vệ sự toàn vẹn của thành phố Roma, mà quốc gia thành phố Vaticăng là
một phần được sát nhập hoàn toàn vào thành phố. Nhưng mà trước tất cả mọi điều đó
là sự độc lập lãnh thổ cho phép Đức Giáo Hoàng tiếp tục, trong sự an ninh tương đối,
chu toàn các dấn thân thường ngày trong cương vị chủ chăn của Giáo Hội hiện diện tại
nhiêu nơi trên thế giới.
Trong các năm gần đây hơn, chúng ta tất cả đều là
chứng nhân của phần đóng góp mà tổ chức của quốc gia thành phố Vaticăng đã cống hiến
cho Giáo Hội, chẳng hạn như việc triệu tập và tổ chức diễn tiến của Công Đồng Chung
Vaticăng II, các Thượng Hội Đồng Giám Mục, các Năm Thánh và sau cùng là Đại Năm Thánh
2000.
HỎI: Thưa Đức Hồng Y, Quốc gia thành phố Vaticăng
phục vụ sứ mệnh của Tòa Thánh như thế nào và trong mức
độ nào?
ĐÁP: Ngày nay cũng như trong qúa khứ
- tôi xin lỗi về hình ảnh tôi dùng - quốc gia thành phố Vaticăng chỉ là một bệ để
chân của Toà Thánh, trong khi hoạt động của Tòa Thánh đều hướng ngoại. Có hai khía
cạnh chính trong nhiệm vụ của quốc gia thành phố Vaticăng. Nhiệm vụ thứ nhất: đó là
đối với nhiều quốc gia các liên lạc chính thức với Tòa Thánh, chỉ có thể có, nếu chúng
không được coi như là các liên lạc tôn giáo, nhưng chỉ được coi như các liên lạc trên
bình diện quốc gia. Ở đây là với quốc gia thành phố Vaticăng giống như với các quốc
gia khác, ngay cả khi thật ra đó không phải là các vấn đề quốc gia mà họ chú ý, nhưng
là hoạt động của Giáo Hội trên thế giới, điều mà người ta gọi là ”chính trị Vaticăng”.
Khía cạnh thứ hai khiêm tốn hơn, nhưng đòi hỏi nhiều dấn thấn hơn : đó là bảo đảm
cho khả năng hoạt động của các cơ sở, các phương tiện tryuền thông và sự độc lập hoàn
toàn của chúng, các phương tiện sinh sống cũng như các dụng cụ và điều kiện làm việc
của Đức Giáo Hoàng và các Cơ Quan Trung Ương của Tòa Thánh. Tóm lại, tất cả những
gì cần phải có cho một sinh hoạt dân sự có trật tự trong một nước.
HỎI:
Trong qúa khứ người ta đã ghi nhận sự khác biệt giữa các
luật lệ tân tiến và luật lệ lạc hậu của quốc gia thành phố Vaticăng, chẳng
hạn như quyền lao động, đến độ
Đức Wojtila đã muốn duyệt xét toàn bộ vấn đề một
cách sâu rộng. Ngày nay Đức Hồng Y có tin rằng các khác biệt
đó đã được vượt thắng hay không? ĐÁP:
Tôi thích miễn được đưa ra nhận định liên quan tới tính cách tân tiến của các cơ quan.
Điều quan trọng trước hết là phẩm chất phục vụ cao và sự hài lòng của các nhân viên
và các công nhân. Qua các tiếp xúc với các nhân viên quốc gia thành phố Vaticăng -
là những người luôn luôn có thể tự do đến văn phòng gặp tôi - tôi có thể làm chứng
rằng không có các than phiền đích thật nào. Chỉ có lương bổng của các nhân viên giám
đốc chính ngạch của quốc gia thành phố Vaticăng và của Tòa Thánh là không tương đương
với lương bổng thông thường của Italia mà thôi. Đây không phải là điều xấu. Trái lại
là đàng khác! Liên quan tới các luật lệ mới, thì mới đây Ủy Ban Giáo Hoàng đặc trách
quốc gia thành phố Vaticăng đã ban hành một luật liên quan tới sự an ninh tại những
nơi làm việc, và cách đây khoảng một tháng luật này đã được phê chuẩn. Hiện nay chúng
tôi đang kiểm thực các điều kiện và việc thực thi các điều lệ. Bắt đầu từ ngày mùng
1 tháng giêng năm 2009 một luật lệ về các nguồn gốc của quyền lợi mang chữ ký của
Đức Thánh Cha cập nhật luật ban hành ngày mùng 7 tháng 6 năm 1929.