Obrzezanie było znane na Półwyspie
Arabskim już przed pojawieniem się islamu. Jako rytuał przejścia praktykowano je zwłaszcza
w społeczeństwach tradycyjnych. Muzułmanie uznali je za swoje i włączyli do zasad
religijnych. Do tego stopnia, że rytuał ten stał się istotnym elementem islamskiej
tożsamości. Hadisy opisują obrzezanie (hitan) jako powszechną praktykę wczesnej
gminy muzułmańskiej. Wymieniają też liczne postacie, które poddały się temu rytuałowi,
wskazując szczególnie na – obrzezanego w wieku 80 lat – Abrahama. Wśród muzułmanów
panuje powszechne przekonanie, że dopiero po obrzezaniu muzułmanin staje się pełnowartościowym
członkiem wspólnoty. Dotyczy to również konwertytów, od których wymaga się obrzezania
jako warunku przejścia na islam.
Mimo iż obrzezanie uznaje się potocznie za
wyraz islamskiej ortodoksji, nie oznacza to jednak, że ma ono charakter uniwersalny.
Ze względu na zróżnicowanie kulturowe i etniczne trudno w islamie doszukać się jednoznacznego
wyjaśnienia tego rytuału. W Koranie nie ma wersetów, które wyraźnie nakazywałyby obrzezania.
Jego podstawę stanowią przepisy prawa muzułmańskiego. Jednak szkoły prawne różnie
je interpretują. Dla szafi’itów obrzezanie jest religijnym obowiązkiem, obejmującym
również kobiety. Natomiast zwolennicy szkoły malikickiej wyznają zasadę dobrowolności
poddania się temu rytuałowi, aczkolwiek bardzo go zalecają, przywołując przykład proroka
Mahometa.
Ze społecznego punktu widzenia obrzezanie oznacza wejście dziecka
w świat ludzi dorosłych oraz przejęcie określonych obowiązków. W perspektywie religijnej
potwierdza ono islamską prawdę o poddaniu się Bożej woli i akceptacji Jego przykazań.
Zmiany dokonane na narządach płciowych są symbolicznym uznaniem Bożej dominacji nad
cielesnymi pożądaniami człowieka oraz wyrazem religijnych zobowiązań muzułmanina.
Niektóre źródła muzułmańskie mówią o obrzezaniu w kontekście oczyszczenia, dlatego
współcześnie spotkać można zamienne stosowanie terminologii odnoszącej się do obu
praktyk.
W islamie nie ma dokładnie sprecyzowanego czasu, kiedy należy dokonać
obrzezania. W każdym wypadku musi ono nastąpić przed osiągnięciem dojrzałości płciowej.
W rzeczywistości oznacza to ogromną rozpiętość w praktykowaniu obrzezania dzieci.
W Europie i w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej rodzice muzułmańscy decydują
się na przeprowadzenie obrzezania swoich pociech zaraz po urodzeniu lub kilka dni
później. Natomiast na Bliskim Wschodzie i w innych częściach islamskiego świata ma
ono miejsce podczas osobnego rytuału między drugim a dwunastym (czasami nawet piętnastym)
rokiem życia dziecka. W przeszłości obrzezania dokonywał fryzjer (dosłownie golibroda).
Współcześnie podejmują się tego lekarze i specjaliści, przeprowadzając obrzezanie
nierzadko na całych grupach młodych muzułmanów.
W przypadku chłopców obrzezanie
polega na obcięciu napletka, natomiast dziewczętom usuwa się łechtaczkę. O ile obrzezanie
chłopców jest wydarzeniem publicznym, o tyle w przypadku dziewcząt odbywa się ono
tylko w środowisku kobiecym i różni się w zależności od regionu. W trakcie przygotowań
do rytuału kandydatki są uświadamiane seksualnie, a w niektórych regionach muszą one
opanować także specjalne tańce inicjacyjne. Obrzezanie dziewcząt (hifad) stało
się współcześnie przedmiotem ostrej krytyki przede wszystkim ze strony feministek
muzułmańskich i organizacji walczących o prawa człowieka. Jednak nie brakuje również
głosów samych wyznawczyń islamu, które popierają te praktyki. Ze względu na częste
przypadki zachorowań, a nawet śmierci, w niektórych krajach islamskich zakazano obrzezania
dziewcząt. Jednak – mimo oficjalnego stanowiska władz – praktyki te w dalszym ciągu
są kontynuowane.
Obrzezanie ma także charakter rodzinnego święta. Towarzyszą
mu uroczyste ceremonie, podczas których obrzezani otrzymują prezenty. Jedno z arabskich
przysłów głosi, że „Arab jest królem na swoim weselu i w dniu obrzezania”. Dlatego
kandydaci ubierają się odświętnie i są w szczególny sposób wyróżniani. Najczęściej
noszą białe szaty. Wielką wagę przywiązuje się także do wyboru dnia obrzezania. W
Egipcie przeprowadza się je najczęściej w dni upamiętniające narodziny Mahometa lub
innych wielkich osobistości.
Na zakończenie warto wspomnieć o stanowisku,
jakie w kwestii obrzezania dziewcząt i kobiet zajęli wysoko postawieni muzułmańscy
uczeni, wśród których znalazły się takie autorytety jak: Tantawi, Qardawi i Goma’a.
Na konferencji, która odbyła się na uniwersytecie Al-Azhar w Kairze w dniach 22-23
listopada 2006 r., ogłosili oni w obecności polityków i przedstawicieli świata medycznego,
że nie można udowodnić ważności hadisu, który nakazuje obrzezanie, dlatego też traci
on swoją moc. Co więcej, zniekształcenie narządów rodnych jest – ich zdaniem – wykroczeniem
przeciwko wartościom islamu, które zakazują wyrządzania człowiekowi jakiejkolwiek
szkody. W związku z tym praktykowanie obrzezania kobiet powinno być karane.