Deklarata përfundimtare e konferencës islamo-kristiane (pjesa I)
(30.10.2008 RV)“Të krishterët e myslimanët janë të thirrur të punojnë krah
për krah, duke bashkëpunuar me shtetin ku bëjnë pjesë, pa iu nënshtruar gjithsesi
qeverive. Besojmë se bashkësitë fetare dhe shteti duhet të punojnë sëbashku për të
mirën e përbashkët”. Në deklaratën përfundimtare të Konferencës islamo-kristiane,
organizuar nga Këshilli i Konferencave ipeshkvnore evropiane dhe Konferenca e Kishave
evropiane, 45 përfaqësuesit myslimanë e të krishterë nga 16 vende të Evropës theksuan
gatishmërinë e tyre për dialog e bashkëpunim me shtetin, pa hequr dorë nga identiteti
i tyre fetar. Vazhdojmë pra, të dashur dëgjues, me paraqitjen e rezultateve të konferencës
me temë “Të jesh qytetar në Evropë dhe njeri i fesë. Të krishterë e myslimanë si
partnerë aktivë në shoqëritë evropiane”, e cila përfundoi në Bruksel më 23 tetor.
Sot, fillojmë me pjesën e parë të deklaratës përfundimtare. Disa vende evropiane
kanë Kisha të shtetit, të tjera jo. Gjithsesi, nga këndvështrimi ideologjik, të gjitha
vendet mbajnë një qëndrim neutral ndaj fesë. Një sjellje e tillë ka bërë që të gjitha
Kishat e fetë të trajtohen barabar, t’u njihen të njëjtat të drejta e detyra morale
e të njëjtat përgjegjësi. Por, në disa raste, vihet re një proces, që priret ta mbyllë
fenë në sferën private personale. Nganjëherë, kjo sjell mënjanimin e fesë nga sfera
publike e si pasojë, edhe eliminimin e çdo lloj manifestimi publik të saj. Konferenca
islamo-kristiane e Brukselit vuri në dukje se si shteti, ashtu edhe bashkësitë e krishtera,
kanë për detyrë dhe të drejtë të udhëheqin ndjekësit e tyre. Në një shoqëri demokratike,
shteti nuk mund t’i detyrojë qytetarët e vet të zgjedhin ndërmjet besnikërisë ndaj
vetë shtetit dhe bindjeve personale fetare. Shteti ka të drejtë t’u kërkojë të gjithë
qytetarëve të vet një impenjim publik të qartë ndaj demokracisë dhe përgjegjësinë
për integrimin e traditave fetare, së cilës u përkasin, në jetën, kulturën dhe traditën
e vendit. Prandaj, shteti e bashkësitë fetare duhet të bashkëpunojnë për të mirën
e përbashkët. Kjo sjellje – nënvizojnë myslimanët e të krishterët evropianë – është
fryt i përkatësisë sonë jo vetëm në bashkësitë tona fetare, por edhe në atë projekt
të përbashkët që quhet qytetarësi. Deklarata përfundimtare e konferencës së Brukselit
përvijon më pas një sërë impenjimesh: “Si të krishterë e myslimanë, besojmë se
e ardhmja e shoqërive evropiane do të varet gjerësisht nga gatishmëria jonë, si qytetarë
e si njerëz të fesë, për të ruajtur e vlerësuar themelet kulturore e fetare në
Evropë e nga aftësia jonë për të kontribuar në arritjen e këtij qëllimi. Si
myslimanë e të krishterë, besojmë në parimin e integrimit, i cili nuk sjell
e nuk duhet të sjellë kurrë kërkesën për të hequr dorë nga identiteti ynë fetar. Për
shembull, kjo mund të ndodhë nëse ndalohet të veshim ose të mbajmë simbole fetare
në vende publike, ose nëse hiqen festat fetare me pretekstin se kremtimi i tyre mund
të prekë ndjeshmërinë e besimtarëve të feve të tjera, apo të shkojë kundër parimeve
të një shteti laik. Si të krishterë e myslimanë, njohim të drejtën e lirisë
së ndërgjegjes, lirisë për të ndërruar fe apo për të jetuar pa besuar në ndonjë
fe, të drejtën për të manifestuar ose shprehur publikisht bindjet personale fetare
pa u përqeshur, pa u detyruar të heshtim nga paragjykime, stereotipe, apo nga injoranca. Si
myslimanë e të krishterë, besojmë se dialog do të thotë si të dëgjosh, ashtu edhe
të flasësh, duke thelluar kështu mirëkuptimin e anasjelltë. Prandaj, ripohojmë
kërkesën për t’i dëgjuar burrat e gratë në çdo fushë të jetës civile. Dialogu
duhet bërë ndërmjet nesh, si myslimanë e të krishterë, por edhe me fetë e tjera të
rëndësishme, me traditat humaniste e me mënyrat e tjera të jetesës. Aty ky dialogu
kthehet në aksion, gjejmë organizatat jo qeveritare, këshillat konfesionale e organizata
të tjera komunitare. Të mësojmë si t’i shërojmë plagët e ndarjes, të hapura në konfliktet
e kaluara, me qëllim që të bëhemi ambasadorë të pajtimit. Për ta bërë këtë duhet
të njihemi. Të dashur dëgjues, pjesën e dytë të deklaratës përfundimtare
të konferencës islamo-kristiane të Brukselit do ta dëgjoni në emisionin e ardhshëm.