129-vjetori i themelimit të Shoqërisë së Stambollit Më 12 tetor 1879,
me nismën e Sami Frashërit, Jani Vretos e Pashko Vasës, u themelua në Stamboll "Shoqëria
e të Shtypurit të Shkronjave Shqip", e cila pak kohë më parë kishte botuar alfabetin
shqip. Ishte shoqëri kulturore, që kishte për synim të nxiste zhvillimin e kulturës
në gjuhën shqipe dhe ta vinte atë në shërbim të çështjes së çlirimit kombëtar nga
Turqia. Me alfabetin, plotësonte një nga kërkesat bazë për përhapjen e propagandës
atdhetare dhe i hapte rrugën botimeve të para serioze të Rilindjes sonë Kombëtare,
që do të shihnin dritën në shtypshkronjën e shoqërisë së shqiptarëve të Bukureshtit.
Në gjirin e saj bashkëpunuan ngushtësisht myslimanë të mëdhenj si vëllezerit Frashëri,
katolikë të shquar, si Pashko Vasë Shkodrani e ortodoksë të mësuar e atdhetarë si
Jani Vreto: ishte pra model i bashkëpunimit ndërmjet feve në shërbim të Atdheut.
Më
12 tetor doli numri i parë i revistës "Përpjekja shqiptare", e përmuajshme
kulturore, shoqërore, ekonomike dhe letrare, drejtuar nga Branko Merxhani. Grumbulloi
rreth vetes disa firma të njohura të letërsisë të viteve '30 e qarkulloi deri në vitin
1939.
Më 12 tetor 1492 Kristofor Kolombi, nisur nga Gjenova në kërkim
të rrugës më të shkurtër për Indi, pasi përshkoi Oqeanin Atlantik, mërrijti në ishullin
e San Salvadorit dhe zbuloi kështu Botën e Re, e cila më pas do të quhej Amerika.