Przesłanie Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego na zakończenie Ramadanu
2008 r.
Dobiega końca ramadan, muzułmański miesiąc postu. Pierwszego października
wyznawcy islamu rozpoczną trzydniowe obchody Id al-Fitr, święta Zakończenia (dosłownie
„łamania”) Postu. W naszym cyklu mówiliśmy już i o poście w islamie, i o znaczeniu
ramadanu. Przypomnijmy tylko, że chodzi o dziewiąty miesiąc w islamskim kalendarzu,
podczas którego muzułmanie poszczą na pamiątkę objawienia Koranu i rozpoczęcia misji
Mahometa. W praktyce oznacza to wstrzymywanie się od spożywania pokarmów, picia, palenia
papierosów i odbywania stosunków seksualnych od wschodu do zachodu słońca. Post nie
obowiązuje w nocy, a w święta jest nawet zabroniony. W świąteczne dni należy wielbić
Boga i z wdzięcznością rozkoszować się Jego darami (m.in. szczególnie na tę okazję
przygotowanymi pokarmami). Do ważnych elementów świętowania należą wspólna modlitwa
rytualna, odwiedziny krewnych i przyjaciół oraz ofiara na biednych i potrzebujących.
W tych dniach muzułmanie obdarowują się nawzajem prezentami i składają sobie życzenia.
Począwszy
od 1967 roku, życzenia na zakończenie ramadanu muzułmanie otrzymują również z Watykanu.
Przesłania te nawiązują do elementów wiary i wzajemnej współpracy oraz wspólnego obu
religiom systemu wartości. Zdecydowana większość wyznawców islamu przyjmuje przesłanie
jako wyraz serdeczności i szacunku ze strony Kościoła katolickiego. Kontynuując ponadczterdziestoletnią
tradycję, także w tym roku – do życzeń dołączono refleksję nad ważnym zagadnieniem.
Temat tegorocznego orędzia brzmi: „Chrześcijanie i muzułmanie: wspólnie na rzecz godności
rodziny”. Podkreślając znaczenie rodziny i szacunek, jakim darzą ją wyznawcy obu religii,
autorzy przypominają, że rodzina jest rzeczywiście „pierwszą szkołą” i „podstawową
komórką społeczeństwa”. Pielęgnuje bowiem i przekazuje następnym pokoleniom tak wielkie
wartości, jak: miłość, życie, gościnność i szacunek dla drugiej osoby, niezależnie
od istniejących różnic.
Jak wspomniano, przesłanie zawiera przede wszystkim
życzenia z okazji święta zakończenia postu. Jest ono również przypomnieniem o odpowiedzialności,
jaką chrześcijanie i muzułmanie ponoszą bezpośrednio za rodzinę, a pośrednio także
za przyszłość ludzkości. Płynące z Watykanu słowa są także apelem do wyznawców obu
religii o połączenie sił i zmagań w walce o godność i należyte miejsce rodziny we
współczesnym świecie.
Cały dokument składa się z siedmiu krótkich punktów.
Jego sygnatariusze, a więc przewodniczący Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego,
kard. Jean-Louis Tauran i jej sekretarz, abp Pier Luigi Celata, nazywają adresatów
przesłania przyjaciółmi. Już we wstępie zapewniają muzułmanów o bliskości tych chrześcijan,
którzy wraz z nimi dzielili czas refleksji i postu oraz uczestniczyli w ich rodzinnym
świętowaniu. Chodzi tu przede wszystkim o tzw. iftar, a więc spożyty po zachodzie
słońca posiłek, na który muzułmanie często zapraszają swoich znajomych i przyjaciół.
W ten sposób, jak głosi przesłanie, umocniły się między wyznawcami obu religii więzi
przyjaźni, a dialog stał się rzeczywistością.
W centrum orędzia (nr 3) znajduje
się fragment z 47. numeru Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym,
Gaudium et spes, mówiący o wspólnocie małżeńskiej i rodzinnej. Cytat z soborowego
dokumentu stanowi dla autorów okazję do podkreślenia roli, jaką w rozwoju osoby i
całych społeczeństw odgrywa zdrowa rodzina, i to we wszystkich jej aspektach. Tam,
gdzie nie funkcjonuje ona w sposób właściwy, dochodzi do sytuacji trudnych, wręcz
tragicznych. Autorzy przesłania wskazują na ofiary uzależnień i przemocy, które bezskutecznie
zmagają się z konsekwencjami nabytych w dzieciństwie ran. Wielkiego znaczenia w tym
kontekście nabiera stwierdzenie, że „chrześcijanie i muzułmanie mogą i muszą
pracować razem, aby strzec godności rodziny, dzisiaj i w przyszłości”.
Potwierdzeniem
tych słów jest nawiązanie do lokalnych i międzynarodowych inicjatyw i projektów,
realizowanych przez chrześcijan i muzułmanów. Przykładem jest choćby wspólne stanowisko
delegacji watykańskiej i muzułmańskiej na konferencji kobiet w Pekinie w 1995 roku,
gdzie poruszano także kwestie rodziny i małżeństwa.
Przesłanie w sposób bardzo
konkretny zwraca się do chrześcijan i muzułmanów, stwierdzając, że „nie wolno im ociągać
się z niesieniem pomocy rodzinom potrzebującym”. Autorzy przynaglają też wyznawców
obu religii do podejmowania „współpracy z wszystkimi, którym leży na sercu stabilność
instytucji rodziny”. Końcowy punkt przesłania zawiera życzenia szczęścia i pomyślności
oraz Bożego miłosierdzia i pokoju. Zwłaszcza dwa ostatnie mają w tradycji muzułmańskiej
ogromne znaczenie.
Na zakończenie warto dodać, że rodzina w islamie jest najmniejszą,
ale najważniejszą jednostką społeczną. Jej członkowie tworzą rodzaj wielopokoleniowej
wspólnoty o bardzo silnych więzach. Do rodziny i jej prawidłowego funkcjonowania odnosi
się prawie jedna trzecia prawnych przepisów koranicznych. Niewątpliwie refleksja nad
rodziną, którą zainspirowało przesłanie Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego
z okazji kończącego się w tym roku ramadanu, ubogaci dokonującą się w dialogu chrześcijańsko-muzułmańskim
wymianę doświadczeń.