365 ditë me njerëz e ngjarje që ia ndryshuan faqen botës:"Mariana Blondë, nxënësja
'plakë', që u bë mësuese".
(22.08.2008 RV)Në moshën 22 vjeçare,
Ester Blondë nuk dinte këndim as shkrim. Shumica e kanadezëve të kohës së saj (Ester
lindi në vitin 1809), ishin në të njëjtën gjendje. Në qytetet e mëdha kishte disa
shkolla, por bijtë e katundarëve, si Ester, nuk kishin asnjë mundësi të shkolloheshin.
Prindërve u pëlqente më shumë t’i mbanin pranë e të punonin së bashku tokën. Po
Ester zgjodhi një punë tjetër: hyri si shërbyese tek disa murgesha, të cilat sapo
kishin ardhur aty për të hapur një shkollë. Çdo mbrëmje, ndërsa pastronte dërrasën
e zezë, Ester psherëtinte thellë. Ç’kuptim kishin, vallë, këto vija hollake e të spërdredhura,
shënuar me shkumës mbi dërrasën e zezë? E librat që shpluhëronte në raftet e bibliotekës?
Kush e di ç’thesare fshiheshin pas fletëve të tyre, pas germave, pas figurave…. Ester
bindet se kur nuk di të shkruash, as të lexosh, të mungon diçka themelore... Librat
të hapin para gjithësinë, ku analfabetët nuk mund të hyjnë kurrë… Kurrë? Nuk është
kurrë vonë për të mësuar, as kur i ke mbushur të 22 vjetët. Ester bëhet edhe nxënëse,
në shkollën ku shërben si pastruese. Kjo nxënëse ‘plakë’ mëson me shpejtësi rrufeje
të lexojë e të shkruajë, pa e ndërprerë fare punën. E ja që dy vjet më pas, në vitin
1833, arrin të bëhet mësuese, gjë që flet qartë për përparimin e saj të stuhishëm. Në
vendin ku shkon për të dhënë mësim, zbulon, më në fund, pse kanadezët janë të gjithë
analfabetë. Fajin e ka një rregull i vendosur në shkollat famullitare, që i ndalon
gratë t’u japin mësim meshkujve e burrave, të mësojnë femrat. Për ta zbatuar këtë
rregull , duheshin hapur dy shkolla për çdo vend: një e drejtuar prej një mësuesi
e një tjetër, prej një mësueseje. Por shumica e vendeve nuk kanë aq para, sa të mbajnë
dy shkolla, e kështu shpesh herë zgjidhet rruga më e shkurtër: nuk hapet asnjë shkollë. Ester
punon disa vjet për të hartuar një projekt, që krijon mundësitë për shfuqizimin e
këtij rregulli të papërshtatshëm e kufizues. Në vitin 1850 themelon Kongregatën,
që njihet me emrin ‘Motrat e Shën Anës’. Quhet Motra Marianë e bëhet eprorja e parë
e kësaj kongregate. Motrat marrin nga ipeshkvi lejën për themelimin e shkollave të
përzjera, pavarësisht nga rregullat e vjetra e nga mosbesimi i bashkëkohasve për këtë
përzjerje të djemve me vajzat. Por Motër Marianën nuk e shqetëson fare ky mosbesim.
Ajo që ka rëndësi, është se, më në fund, ia doli mbanesh t’u dhurojë kanadezëve thesaret
e leximit e të shkrimit.