Прапануем вашай увазе чарговыя старонкi з Кампендiума сацыяльнай навукi Каталiцкай
Царквы.
571 Палiтычную дзейнасць католiкаў часта злучаюць са “свецкасцю”, значыць гавораць
аб адрозненнi памiж палiтычнай i рэлiгiйнай сферамi. Падобнае адрозненне – вартасць,
набытая i прызнаная Царквой, належыць сучаснай цывiлiзацыi”. Аднак каталiцкая маральная
навука рашуча абвяргае перспектыву свецкасцi, якая разумееца як аўтаномiя ў адносiнах
да маральнага закону: “Сапраўды, “свецкасць” мае на ўвазе, перад усiм, павагу да iсцiны,
якая паходзiць з натуральных ведаў аб асобе, што жыве ў грамадстве, нават калi гэта
iсцiна абвяшчаецца якой-небуць рэлiгiяй, бо iсцiна толькi адна”. Шукаць iсцiну сапраўдным
чынам, сцверджваць i баранiць дапушчальнымi сродкамi маральную iсцiну, якая тычыцца
грамадскага жыцця: справядлiвасцi, свабоды, павагi да жыцця i да iншых праў асобы
– гэта права i абавязак усiх членаў сацыяльнага i палiтычнага грамадства. Выказваючыся
па пытаннях, якiя маюць дачыненне да сацыяльнага i палiтычнага жыцця, Настаўнiцтва
Царквы не парушае патрабаванняў правiльна зразумелай свецкасцi, бо “не iмкнецца да
палiтычнай улады i не мае намеру пазбаўляць католiкаў свабоды мець уласнае меркаванне
па кан’юктурных пытаннях. Наадварот, Настаўнiцтва жадае – i ў гэтым яго заданне –
навучаць i асвятляць сумленне вернiкаў, асаблiва тых, што прысвячаюць сябе палiтычнай
дзейнасцi, каб яна заўсёды служыла цэласнаму сцверджванню асобы i агульнаму дабру.
Сацыяльная навука Царквы – гэта неўмешальнiцтва ў справы кiравання асобнымi краiнамi.
Безумоўна, на свецкiх вернiкаў ускладзены маральны абавязак наследваць гэтай навуке,
згодна са сваiм сумленнем, якое ёсць адзiным i непадзельным”. 572 Прынцып свецкасцiмае на ўвазе павагу да кожнай рэлiгiйнай канфесii з боку дзяржавы, “якая забяспечвае
свабодную практыку богаслужэнняў, культурнай i дабрачыннай дзейнасцi суполак вернiкаў.
У плюралiстычным грамадствесвецкасць – гэта абшара зносiнаў памiж рознымi
духоўнымi традыцыямi i нацыяй”. На жаль, да гэтай пары маюць месца, нават у дэмакратычных
грамадствах, выявы свецкай нецярпiмасцi, калi ў веры адмаўляюць у якой-небуць палiтычнай
i культурнай значнасцi, спрабуючы выштурхнуць хрысцiянаў з сацыяльнага i палiтычнага
жыцця, бо яны наследуюць iсцiне, якой вучыць iх Царква, i падпарадкоўваюцца маральнаму
абавязку дзейнiчаць згодна з сумленнем; нехта даходзiць i да больш радыкальнага адмаўлення:
абвяргае саму натуральную этыку. Гэта адмаўленне – фундамент маральнай анархii, а
вiдавочным наступствам яе будзе самавольства моцнага у адносiнах да слабага; гэта
адмаўленне не можа быць прынятае нi адной формай законнага плюралiзму, бо парушае
асновы чалавечага грамадства. З улiкам таго, што стан рэчаў менавiта такi, “маргiналiзацыя
Хрысцiянства… не дапаможа грамадству пабудаваць шчаслiвую будучыню i не прывядзе да
згоды памiж народамi, але, наадварот, квапiцца на духоўныя i культурныя асновы цывiлiзацыi”. 573
Асаблiвая вобласць, дзе свецкiя вернiкi заклiканы да разрознення, - абранне палiтычных
iнструментаў, значыць уступленне ў партыю i iншыя формы ўдзелу ў палiтычным жыццi.
Трэба рабiць выбар, якi будзе адпавядаць вартасцям, i пры гэтым улiчваць рэальныя
абставiны. У кожным выпадку, рашэнне павiнна быць укарэнена ў любовi i накiравана
на агульнае дабро. Пастановы хрысцiянскай веры немагчыма змесцiць на якой-небуць адзiнай
палiтычнай платформе: сцверджваць, нiбыта нейкая палiтычная партыя цi каалiцыя ў поўнi
адпавядае патрабаванням веры i хрысцiянскага жыцця – значыць сеяць небяспечныя памылковыя
погляды. Хрысцьянiн не знойдзе партыi, якая ў поўнi б адпавядала этычным патрабаванням,
якiя нараджаюцца з веры i прыналежнасцi да Царквы. Яго ўдзел у палiтычным руху заўсёды
павiнен быць не iдэялагiчным, а крытычным; тады партыя i яе платформа атрымаюць стымул
для развiцця, якое будзе накiравана на сапраўднае агульнае дабро, уключаючы духоўную
мэту чалавека. 574 Адрозненнi памiж становiшчам веры i сацыяльна-палiтычнымi
опцыямi, з аднаго боку, мае на увазе, што ўступленне ў палiтычную партыю цi каалiцыю
тычыцца кампятэнцыi асобы; гэта законнае рашэнне – хаця б у тых выпадках, калi гутарка
iдзе аб партыях i палiтычных платформах, якiя не з’яўляюцца несумяшчальнымi з верай
i хрысцiянскiмi каштоўнасцямi. Аднак, хаця ж выбар партыi, каалiцыi, людзей, якiм
магчыма даверыць кiраванне грамадскiм жыццём, звёрнуты да сумлення кожнага чалавека,
падобны выбар не можа быць выключна iндывiдуальным: “Хрысцiянскiм суполкам
належыць аб’ектыўна аналiзаваць сiтуацыю ў сваёй краiне, разумець яе ў святле эвангельскiх
слоў, чэрпаць прынцыпы разважання, крытэрыi меркавання ды ўказання да дзеяння ў рамках
сацыяльнай навукi Царквы”. У кожным выпадку, “нiкому не дазваляецца спасылацца на
аўтарытэт Царквы ў падцверджанне свайго асабiстага меркавання”; наадварот, вернiкi
павiнны iмкнуцца “у шчырай размове ўзаемна вывучаць рэчы, захоўваць ўзаемную любоў
i клапацiцца перад усiм аб агулным дабрэ”.