Прапануем вам чарговыя старонкi з Кампендiума сацыяльнай дактрыны Царквы.
568 Свецкi вернiк заклiканы планаваць крокi, якiя магчыма зрабiць у канкрэтных
палiтычных сiтуацыях, каб рэалiзаваць маральныя прынцыпы i вартасцi, належныя сацыяльнаму
жыццю. Дзеля гэтага патрэбна ўжываць метад адрознення, якiм бы карысталiся як
асоба, так i грамадства. Гэты метад павiнен быць структуiраваны з улiкам некаторых
важных элементаў, такiх як веданне сiтуацыi на аснове аналiза пры дапамозе сацыяльных
навук i адпаведных iнструментаў; сiстыматычныя разважаннi над гэтымi рэалiямi ў свеце
нязменнай эвангельскай навiны i сацыяльнай навукi Царквы; прыняцце рашэнняў, накiраваных
на пазiтыўнае развiццё iснуючай сiтуацыi. З глыбiнаў слухання i разумення рэчаiснасцi
могуць узнiкнуць канкрэтныя рашэннi аб эфектыўных дзеяннях; у той жа час, гэтым рашэнням
нiколi не трэба надаваць абсалютную вартасць, бо нiякую праблему нельга вырашыць канчаткова:
“сапраўдныя вернiкi нiколi не мелi намеру загнаць сацыяльна-палiтычнае жыццё ў жёрсткую
схему, разумеючы, што гiстарычнае вымярэнне прымушае чалавека жыць у недакладных i
часта зменлiвых сiтуацыях”. 569 Харктэрны кантэкст для адрознення ў’яўляе сабой
функцыянаванне дэмакратычнай сiстэмы, якую сёння многiя разглядаюць з пазыцый агностытызму
i рэлятывiзму, лiчачы, што iсцiну акрэслiвае большасць i што яна абумоўлена палiтычнымi
меркаваннямi. У падобных абставiнах адрозненне робiцца асаблiва адказным, калi
ставiцца да такiх праблем, як аб’ектыўнасць i правiльнасць iнфармацыi, навуковыя даследваннi
i эканамiчныя рашэннi, якiя аказваюць уплыў на жыццё самых бедных людзей, а таксама
закранаюцца фундаментальныя непахiсныя маральныя патрабаваннi: святасць жыцця, непарушнасць
шлюбу, умацаванне сямьi, заснаванай на монагамным шлюбе памiж людзьмi рознага пола. У
такой сiтуацыi карысны некаторыя фундаментальныя крытэрыi: адметнасць i, адначасова,
сувязь памiж юрыдычным i маральным парадкамi; вернасць уласнай iдэнтычнасцi i, у той
жа час, гатоўнасць да дыялогу з усiмi. Выносячы меркаваннi i прадпрыймаючы высiлкi
ў сацыяльнай сферы, хрысцьянiн павiнен заставацца быць верным натуральным вартасцям
(паважаць законную аўтаномiю зямных спраў), маральным каштоўнасцям (спрыяць
зразуменню таго, што ўсялякая сацыяльная i палiтычная праблема мае этычнае вымярэнне),
звышнатуральным вартасцям (выконваць свае абавязкi ў духу Эвангелля Езуса Хрыста).
Гэтыя тры групы вартасцяў неадрыўныя адна ад iншых. 570 Здараецца, што ў сiтуацыях,
якiя заклiкаюць да фундаментальных этычных патрабаванняў, законадаўцы i палiтыкi прыкладаюць
цi прыймаюць рашэннi, якiя супярэчаць хрысцiянскiм прынцыпам i каштоўнасцям. Адносна
такiх выпадкаў Настаўнiцтва Царквы кажа: “Сфармаванае хрысцiянскае сумленне не дазваляе
аддаваць свой голас за палiтычную праграму цi асобны закон, якiя руйнуюць фундаментальны
змест веры i маральнасцi, таму што ў iх утрымлiваюцца прапановы, альтэрнатыўныя цi
тыя, што супярэчаць такому зместу”. Вось меркаванне настаўнiцтва адносна выпадкаў,
калi было немагчыма перашкодзiць рэалiзацыi такой палiтычнай праграмы, адхiлiць такi
закон: парламентарый, чыя асабiстая пазыцыя абсалютнай нязгоды ясная i ўсiм вядомая,
можа падтрымаць прапановы, накiраваныя на абмежавання шкоды ад падобных праграмаў
i законаў i на паменьшанне iх негатыўнага ўплыву на культуру i на грамадскую мараль.
У гэтым сэнсе паказальнай ёсць сiтуацыя з законам аб легалiзацыi абортаў. Галасаванне
парламентарыя трэба вытлумачыць не як падтрымку несправядлiвага закона, а толькi як
iмкненне скарацiць адмоўныя наступствы законадаўчага акта, уся адказнасць за якi палягае
на тых, хто яго зацьвердзiў. Сутыкаючыся са шматлiкiмi сiтуацыямi, у якiх парушаюцца
фундаментальныя i непахiсныя маральныя патрабаваннi, мы павiнны памятаць, што хрысцiянскае
сведчанне – гэта наш абавязковы доўг, якi можа прывесцi нават да пакутнiцтва, калi
трэба ахвяраваць жыццё ў iмя любовi i чалавечай годнасцi. Гiсторыя дваццацi стагоддзяў,
у тым лiку i апошняга, багатая на пакутнiкаў за хрысцiянскую iсцiну, сведкаў эвангельскай
веры, надзеi, любовi. Пакутнiцтва – гэта сведчанне асабiстага ўпадабенства ўкрыжаванаму
Езусу, якое асягае вышэйшай формы выяўлення, калi сведка пралiвае сваю кроў, па эвангельскаму
навучанню: калi пшанiчнае зерне, упаўшы ў зямлю… загiне, то прынясе многа плёну” (Ян
12, 24).