Luật cho phép giết người êm dịu

Một số nhận định của bà Elisabetta De Septis, giáo sư môn ”Quyền sinh học và luân lý sinh học” tại Cao học khoa học tôn giáo San Lorenzo Giustiniani, Venezia, bắc Italia, về luật giết cho phép người êm dịu.

Hạ tuần tháng 5 vừa qua chính quyền Bỉ đã đề nghị cho phép cả trẻ em vị thành niên quyền quyết định chết êm dịu. Cùng với Hòa Lan và Luxembourg Bỉ là quốc gia thứ ba trong Liên Hiệp Âu châu có luật cho phép trợ tử. Hòa Lan đã là quốc gia đầu tiên trên thế giới chấp nhận luật trợ từ ngày 28-11-2000. Nhưng từ 20 năm trước đó hàng năm vẫn có hàng ngàn người được trợ tử. Chỉ nội trong năm 1999 tại Hòa Lan đã có 2216 trưởng hợp giết người êm dịu.

Luật cho phép giết người êm dịu đã được chính quyền Bỉ chấp nhận ngày 28-5-2002. Kể từ đó tới nay cùng với Hòa Lan, Bỉ ở trên ranh giới các thế quân bình tế nhị giữa các xác tín luân lý tôn giáo và quyền của cá nhân với trách nhiệm xã hội của các bác sĩ và các nhà thương. Tuy 88% người dân Bỉ xưng mình theo Công Giáo, nhưng trong các cuộc thăm dò ý kiến có tới 72% chấp nhận việc trợ tử đối với các bệnh nhân ở trong giai đoạn chót, không thể lật ngược tình thế được nữa và chịu nhiều đau đớn thể lý và tinh thần. Trong năm 2004 đã có 259 trường hợp trợ tử: 54% tại nhà thương, 41% tại gia đình của bệnh nhân, và 5% trong nhà dưỡng lão.

Bắt đầu từ ngày 16-5-2005 hộp thuốc trợ tử do hãng ”Multipharma” sản xuất đã được bầy bán trong các tiệm thuốc tây toàn nước Bỉ. Hộp thuốc gồm 5 ống thuốc, vài kim tiêm và giấy hướng dẫn cách xử dụng giá 60 Euros, có thể mua với toa của bác sĩ, và lấy về nội trong 24 giờ đồng hồ.

Trong thời gian qua tại Bỉ người ta lại tái thảo luận về việc áp dụng luật trợ tử. Ủy Ban Công Lý và và Xã Hội đề nghị chấp nhận cả các lời tuyên bố trước ý muốn được trợ tử của những người lâm tình trạng bão bộ bị hư hại không nói và cử động được nữa. Liên quan tới các trẻ em vị thành niên Ủy ban yêu cầu thêm vào một điều khoản mới cho phép cha mẹ hay các người đại diện hợp pháp quyền xin trợ tử, trong trường hợp đứa bé không có khả năng phân định cần thiết. Theo đó các nạn nhân đầu tiên đương nhiên là các thai nhi bị bệnh nặng hay tàn tật. Những người cổ võ điều khoản mới này của luật cho phép giết người êm dịu nói rằng họ xác tín về sự cấp thiết nới rộng luật trợ tử cho các trẻ em vị thành niên. Và ngày 29-5-2008 bác sĩ Marc Cosyns của thành phố Gant, người đã trợ tự một phụ nữ và một trẻ em 10 tuổi, đã được phép phát biểu trước Quốc Hội Bỉ sự ủng hộ của ông đối với các biện pháp mới này.

Theo các kết qủa cuộc điều tra do nguyệt san ”Lancet” thực hiện, tại Bỉ trong năm 2000 hơn phân nửa các trẻ sơ sinh chết ít lâu sau khi chào đời, là do sự can thiệp của các bác sĩ chích thuốc cho các em chết. Do đó việc đưa thêm điều khoản mới vào luật trợ tử sẽ hoàn toàn hợp thức hóa việc sát hại các trẻ sơ sinh đã được thực hành rộng rãi từ lâu tại Bỉ.

Luxembourg là quốc gia thứ ba chấp nhận luật cho phép trợ tử ngày 20-2-2008. Hiện nay phong trào cho phép giết người êm dịu có khuynh hướng lan tràn sang các quốc gia khác, điển hình như Italia và Tây Ban Nha, vì các đảng phái chính trị nhiều nước muốn đề nghị quốc hội thảo luận và bỏ phiếu dự luật này.

Sau đây chúng tôi xin gửi tới qúy vị và các bạn một số nhận định của bà Elisabetta De Septis, giáo sư môn quyền sinh học và luân lý sinh học tại Cao học khoa học tôn giáo San Lorenzo Giustiniani, Venezia, bắc Italia, về luật giết người êm dịu. Giáo sư Elisabetta De Septis mới cho phát hành cuốn sách tựa đề ”Làm cho thết êm dịu, giữa luân lý sinh học và quyền lợi”.

Hỏi: Thưa giáo sư De Septis, hồi hạ tuần tháng 5 vừa qua chính quyền Bỉ đã đưa ra đề nghị khiến cho nhiều người bị sốc mạnh: đó là cho phép trợ tử cả các trẻ em vị thành niên và những ai đã mất khả năng trí tuệ, theo 4 dự khoản luật sẽ được đảng tự do dân chủ Bỉ đề nghị quốc hội thảo luận trong thời gian tới đây. Giáo sư nghĩ sao?

Đáp: Nếu các dự luật này được chấp thuận, thì chúng ta lại bước thêm một bước lo âu khác nữa: đó là biến việc trợ tử trở thành hợp pháp, mà không cần tới lời yêu cầu của bệnh nhân. Quyết định kết liễu cuộc sống một người đã không xin được chết sẽ tùy thuộc sự lượng định của các kẻ khác, rất dễ đưa tới các phán đoán về phẩm chất cuộc sống của bệnh nhân. Và nó sẽ có nguy cơ bị lạm dụng. Đây là các viễn tượng gây báo động khiến cho người ta ngao ngán, nhưng không ngạc nhiên, vì nó là hậu qủa có thể thấy trước của khuynh hướng hợp thức hóa việc giết người êm dịu ngày càng lan tràn trong xã hội ngày nay.

Đảng tự do dân chủ của Bỉ yêu sách rằng trong các nhà thương, kể cả các nhà thương tâm thần công giáo, nhiều nhất tại Bỉ, phải áp dụng luật giết người êm dịu hiện hành. Tình trạng này khiến cho người ta sợ rằng trong tương lai việc tôn trọng lương tâm sẽ gặp nguy hiểm.

Hỏi: Thế thì luật tại Bỉ hiện nay nói gì thưa giáo sư?

Đáp: Luật dự kiến cho phép làm cho chết êm dịu cả các bệnh nhân không vào giai đoạn cuối đời và các bệnh nhân không còn ý thức nữa. Trong trường hợp này cần phải có một di chúc sinh học xin được trợ tử. Chỉ trong một thời gian ngắn luật này đã đưa vào trong các tiệm bán thuốc hộp thuốc trợ tử gồm các ống thuốc và kim tiêm, có thể mua với toa của bác sĩ. Giá hiện nay của nó là 60 Euros. Nhưng có điều rất lạ là nó đã không khiến cho giới truyền thông chú ý.

Hỏi: Việc tái thảo luận về luật trợ tử là hậu qủa cái chết êm dịu của nhà văn Hugo Klaus hồi tháng 3 năm nay, có đúng thế không thưa giáo sư?

Đáp: Vâng, đúng thế. Nhà văn Klaus bị bệnh lão hóa Alzheimer, chứ không ở giai đoạn cuối cùng của cuộc sống: vì bệnh tình của ông còn đang ở giai đoạn đầu. Cái chết êm dịu của ông đã là một biến cố được giới truyền thông chú ý nhiều. Các sự lựa chọn của những danh nhân có thể điều kiện hóa dư luận của người dân thường, ngưỡng mộ họ, nhưng không có các tư tưởng rõ ràng về việc làm cho chết êm dịu. Sau khi nhà văn chết, người ta ghi nhận số người xin trợ tử gia tăng.

Hỏi: Nhưng mà nước Bỉ không phải là quốc gia duy nhất có luật cho phép trợ tử. Tại các nước khác thuộc Liên Hiệp Âu châu có nhiều hiệp hội phò trợ tử được dân chúng ủng hộ thưa giáo sư.

Đáp: Và các hiệp hội này biết cách lôi kéo sự chú ý và ủng hộ của người dân. Lý do cũng là vì trong các cuôc thảo luận đã không có các tiếng nói cân bằng của phe đối nghịch muốn bảo vệ sự sống. Rất thường khi thế giới công giáo bị bỏ rơi một mình ,”đơn thương độc mã” chống lại trào lưu trợ tử. Và người ta đã không hiểu rằng việc tôn trọng sự sống là vấn đề liên quan tới tất cả mọi người, chứ không phải chỉ liên quan tới những ai tin mà thôi.

Hỏi: Thưa giáo sư De Septis, kể cả các quốc gia không xa Italia như Tây Ban Nha, xem ra người ta cũng đang cố gắng tiến tới chỗ hợp thức hóa việc giết người êm dịu, có phải thế không?

Đáp: Thật ra đây không là điều gây ngạc nhiên, vì đường lối chính trị liên quan tới các vấn đề luân lý sinh học, mà thủ tướng Zapatero đã đề ra trong các năm qua bên Tây Ban Nha, đi theo hướng đó. Một khi di chúc sinh học được thừa nhận như chính quyền Tây Ban Nha đã làm mới đây, thì việc tiến tới luật cho phép giết người êm dịu sẽ rất đơn sơ và mau chóng. Người ta giới thiệu nó như là giải pháp duy nhất nhằm bảo đảm phẩm giá cho bênh nhân và người hấp hối.

Hỏi: Nhưng mà việc giết người êm dịu đâu có phải là giải pháp duy nhất, thưa giáo sư?

Đáp: Vâng, và đây chính là vấn đề. Cần phải thông tin đầy đủ một cách rộng rãi và chính xác, để cho dân chúng có một ý niệm đúng đắn liên quan tới việc giết người êm dịu. Thường khi trong các cuộc thăm dò ý kiến dân chúng trả lời là chấp nhận việc trợ tử, vì họ lẫn lộn nó với việc ngưng bám víu chữa trị bằng mọi giá, khi không còn hy vọng nào nữa. Đây là một điều khác, được phép và đáng làm. Cần phải giải thích cho họ biết rằng làm cho chết êm dịu không phải là con đường duy nhất, trái lại là đàng khác. Thật ra giải pháp: đó là biết lắng nghe các nhu cầu của người bệnh, với sự trợ giúp giá trị, với các phương thức chữa trị giúp giảm đau, và khả năng đưa ra các câu trả lời cho các đòi hỏi sâu thẳm của những người đau khổ, và bảo đảm cho người bệnh được tôn trọng như phải có. Phải thảo luận liên quan tới tất cả các vấn đề này. Nhìn xem những gì xảy ra tại các quốc gia khác liên quan tới đề tài làm cho chết êm dịu là điều hữu ích, vì nó giúp chúng ta hiểu điều không được để xảy ra trong đất nước chúng ta.

(Avvenire 29-5-2008)

Linh Tiến Khải