Pół wieku Parlamentu Europejskiego

Podczas gdy w krajach Unii Europejskiej trwa proces ratyfikujący nowy traktat, instytucja, która w znaczący sposób przyczyniła się do jego powstania, obchodzi kolejną rocznicę. Parlament Europejski, bo o nim mowa, 19 marca świętował swoje 50. urodziny. To jedyna instytucja unijna wybierana w wyborach powszechnych, która za pośrednictwem posłów posługujących się 23 oficjalnymi językami reprezentuje prawie 500 mln obywateli Unii Europejskiej. Parlament Europejski, który na początku był jedynie ciałem doradczym, przez ostatnie pół wieku znacznie zwiększył swoje kompetencje. Obecnie posiada szerokie uprawnienia ustawodawcze, budżetowe oraz dysponuje kontrolą nad innymi instytucjami europejskimi.

Instytucja ta została powołana do życia w roku 1952 na podstawie podpisanego przez sześć krajów Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. Jednak inauguracja działalności odbyła się w Strasburgu pięć lat później, gdy w 1957 roku powstała już Europejska Wspólnota Gospodarcza ze wspólnym rynkiem opartym na wolności przepływu osób, usług, towarów i kapitału. Pierwsza sesja Europejskiego Zgromadzenia Parlamentarnego miała miejsce 19 marca 1958 r. Uczestniczyło w niej 142 członków posługujących się czterema oficjalnymi językami. Przez ponad 20 lat posłowie byli wyznaczani przez parlamenty narodowe, a w 1979 r. odbyły się pierwsze powszechne wybory do Parlamentu Europejskiego. Kolejne traktaty definiujące nowe kształty prawne Unii Europejskiej, a więc z Maastricht, Amsterdamski oraz ostatnio Traktat z Lizbony powodują wzrost roli i uprawnień Parlamentu Europejskiego, rozszerzając procedurę współdecydowania na różne dziedziny. Obecnie Parlament Europejski skupia przedstawicieli ponad 150 partii politycznych, jest organem legislacyjnym i budżetowym stojącym na równi z Radą Unii Europejskiej; sprawuje kontrolę nad Komisja Europejską.

Podczas uroczystości rocznicowej, obecny przewodniczący Parlamentu Hans-Gert Pöttering przypomniał słowa Jeana Moneta: „Nic nie jest możliwe bez ludzi, ale nic nie jest trwałe bez instytucji”. Posłowie wspierają więc rozmaite inicjatywy, jak można przeczytać na stronach informacyjnych tej instytucji, od promocji ruchu rowerowego, przez akcję na rzecz lokalnego rolnictwa, aż po demonstracje w sprawie uwolnienia więźniów politycznych; chwali się zwłaszcza takie osiągnięcia Parlamentu Europejskiego, jak dyrektywa o liberalizacji usług, lub rozporządzenie dotyczące niższych cen za zagraniczne rozmowy telefoniczne.

Niedawna uroczystość 50-lecia Parlamentu Europejskiego odbyła się z udziałem wielu zaproszonych gości – reprezentantów instytucji europejskich, byłych przewodniczących oraz przedstawicieli parlamentów krajowych. Miał miejsce wtedy również koncert Młodzieżowej Orkiestry UE pod batutą polskiego dyrygenta. Parlament jest miejscem żywych dyskusji, ważnych działań i interesujących wydarzeń. W czerwcu przyszłego roku obywatele Unii wezmą udział w wyborach, w Polsce już po raz drugi – ażeby nadać kształt, jakiego sami chcieliby wymagać od reprezentującej ich interesy instytucji wspólnotowej.

B. Trzeciak SJ