365 ditë me njerëz e ngjarje që ia ndryshuan faqen botës.
(02.03.2008 RV)2 mars: Beda
Venerabile, një studiues i jashtëzakonshëm. Ishte një herë një njeri… një manastir…
e bota. Beda lindi në vitin 673 në Angli, pranë manastirit të Jarrovit. Ishte
vetëm shtatë vjeç, kur prindërit ia besuan edukimin e tij murgjërve të këtij manastiri.
Aty u rrit, u bë diakon e më pas, edhe meshtar. Vdiq në moshën gjashtëdhjetë e
dy vjeçe. Beda i Nderuar është i famshëm në botën mbarë: ishte murg specialist
në komunikim, apo magjistar i marrëdhënieve publike? Asnjera nga këto dy hamendje
nuk është e vërtetë. Përkundrazi. Beda ishte murg i kujdesshëm e i matur, që e kalonte
një pjesë të mirë të kohës duke shkruar, i mbyllur në qelinë e tij, ose në bibliotekë.
As nëpër mend s’i shkonte të bëhej i famshëm, prandaj, megjithëse ishte i tillë, vdiq
në vetminë e manastirit të tij e askush nuk e mori vesh se ishte nisur për në shtëpinë
e Atit. Por ja që shkrimet e tij e mësimet e tij ishin aq të shkëlqyera e të reja
për kohën, sa s’mund të mos bëheshin shumë shpejt të njohura nga të gjithë. Në sa
murgu anglez jetonte duke u lutur e duke studiuar pas kafazit të dritares së manastirit,
shkenca e tij përhapej – e vijon të përhapet, në të gjitha vendet e botës. Historia,
shkencat, natyra, gramatika… Beda interesohej për të gjitha. Gjithçka që studionte
ky murg gjenial, i dukej e ndriçuar nga feja, që e bënte ta shikonte botën me syrin
e Hyjit. Për të, baza e historisë ishte mishërimi i Krishtit. Natyra me elementet
e saj: yjet, speciet e fenomenet e ndryshme – ishte një mrekulli e Hyjit dhe një provë
e gjallë e dashurisë së tij për njerëzit. Po ai nuk ishte i madh vetëm si studiues.Veprën
e tij e lexonin të gjithë ata që donin të zgjidhnin probleme politike ose fetare,
të cilat kishin të bënin drejtpërdrejtë me vendin e tij. Në se të gjithëve u dukej
se jetonte jashtë botës, i ngujuar në kuvend, mendimi i tij për botën, jashtë mureve,
ishte gjithnjë i drejtë e jashtëzakonisht aktual. Falë Bedës, anglezët nisën ta thonë
Atynën në gjuhën e tyre e jo në gjuhën latine, të cilën pak kush e njihte. E falë
murgut dijetar, Kisha angleze u riorganizua, për të qenë më afër besimtarëve. Mjaft
më me ipeshkvij larg dioqezave! Mjaft me priftërinj të pashkollë, që nuk dinë as të
predikojnë; me aristokratë të pafe, që pushtojnë manastiret vetëm për traditë familjare!
Beda i Nderuar i la trashëgim Kishës angleze e mbarë njerëzimit veprën ‘Historia
kishtare e popullit anglez’ (Historia ecclesiastica gentis Anglorum), për
të cilën pasardhësit e quajtën ‘Babai i historisë angleze”. Shkroi edhe një mori veprash
të tjera kushtuar muzikës, poezisë e komenteve të Biblës. Akoma sot flitet për madhështinë
e Bedës së Nderuar: të këtij murgu të përvujtë, shpallur doktor i Kishës katolike,
emri i të cilit është i famshëm në mbarë botën, në Kishën e Anglisë, në mjediset shkencore
e….. edhe në manastirin e Jarrovit.